رمضان ماهی که در آن شبی به ارزش هزار ماه قرار داده شده و در آن شب ملائکه و روح نزول اجلال می فرماید و از همه مهمتر سلم و سلامتی است
(سوره بقره، آیه 185)
بهترین نمونه فایده روزه، تازه کردن مواد بین بافتی بدن است تصور می شود که آنچه می خوریم، صرف سوختن و تهیه انرژی بدن شده و دفع می گردد، ولی تصوری نادرست بوده و باید بدن را مانند حوضی بدانیم که غذا از طرفی وارد شده و از جانب دیگر خارج می شود.
بدنی را در نظر بگیرید که یازده ماه تمام بدون وقفه تازه ها به بدنش وارد شده اند، چون ورود تازه ها از روی قاعده علمی و نظم و بهداشتی نیست و برعکس خروج کهنه ها و فاسدها که به وسیله ریه، کلیه، کبد و پوست انجام می گیرد، حساب شده و از روی نظم است.
ریه ها سموم را به نظم خارج می سازند و کلیه ها زهر را حساب شده و با نظم دفع می کنند و کبد نیز به ترتیب مخصوص، آنها را از بدن خارج می کنند. لاجرم انبارهای ذخیره ای درست و مرتب پر نشده اند و متابولیسم شاید به صورت سوخته و نیم سوخته در آید و ایجاد بیماری های تغذیه ای از این نیم سوخته ها باشد که اگر به وسیله روزه گرفتن، نظم و حسابی در کار ذخایر بدنی به وجود نیاید، سبب پیدایش پیشامدهای ناگواری شود زیرا کلیه و کبد و ریه و پوست که از ارگان های صادراتی بدن می باشند، همه روی نظم و حساب هستند.
کلیه حتی فراموش نمی کند آدمی در شب احتیاج به خواب دارد، لذا به تناسب تاریکی و سنگینی خواب، از ترشحات خود کاسته و کمتر ادرار به وجود می آید و پوست و ریه ها و کبد به همین صورت صادرات خود را تنظیم می کنند. اما واردات آن چنان نامنظم است که آدمی به جای طیبات و غذاهای پاکیزه و حلال، به دست خود غبارها و دودها به سویش سرازیر می شود و در نتیجه حوض متابولیکی طاقت فشارها و صدمه ها را ندارد، شکاف برداشته آدمی را به روز سیاه می نشاند. به عنوان مثال می دانیم شهرها به خصوص شهرهای صنعتی، هوای آلوده دارند و دارای مقداری از گازهای فلزات سنگین مانند سرب و جیوه و آهن هستند که از راه ریه به همراه هوای تنفسی وارد بدن می شود ضرر سرب بر گلبول های قرمز خون و نسج عصبی و استخوانی ثابت شده که ایجاد کم خونی و عصبانیت و لاغری و دردهای استخوانی می کند. در صورتی که با گرسنگی ملایم و روزه داری، این مواد سمی گفته شده، از محل های خود خارج و وارد جریان خون گردیده، از کلیه ها دفع می شوند. یعنی در حقیقت پیوسته حوض متابولیکی به دفع سموم اشتغال دارد.
بدن مانند منبع ذخیره شده ای است از آنچه به نام خوردنی ها و آشامیدنی ها به آن وارد می شود و چون بسیاری از اعضا برای دفع سموم در تلاش مداوم هستند لازم است به بدن فرصتی به منظور خوب عملی ساختن دفع سموم داده شود که جز با روزه درای و منظم ساختن کیفیت و کمیت مواد وارداتی به بدن، این امر امکان پذیر نیست.
عوض شدن مایع و مواد بین بافتی و پاک شدن بدن از سموم در ماه رمضان نتیجه پایداری دارد. با شرکت سالیانه یک ماه در ضیافتی که به نام پروردگار برقرار است، می توان بقیه سال را به برکت میزبان معظمش، در نعمت تعادل ترشحی و بالنتیجه درنعمت سلامتی به سر برد. اگر در طول سال پیشامدهای ناگوار اعم از سوء تغذیه یا غیر آن، تعادل ترشحات غددی را به هم زده باشند، روزه می تواند تعادل مجددی بین آنها برای مدت ها برقرار سازد.

درمان با روزه داری

روزه را منافع درمانی بسیاری است که بعضی در حین پیدایش مرض به کار آمده و هم اکنون در سوییس، آلمان، انگستان، آمریکا و… بیمارستان هایی است که در بخشی از آنها یا همه قسمت ها بیماران را به روش روزه داری درمان می کنند.
قند کبد در خون می ریزد و چربی هایی که در زیر پوست ذخیره شده اند و پروتئین های عضلات و غدد و سلول های کبدی آزاد می شوند و به مصرف تغذیه بافت ها می رسند و بالاخره تمام اعضا مواد خاص خود را برای نگهداری تعادل محیط داخلی و قلب قربانی می کنند و به این ترتیب روزه تمام بافت های بدنی را می شوید و آنها را عوض می کند.»
دکتر ژان فروموزان روش معالجه با روزه را به شستشوی احشا تعبیر می کند که در آغاز روزه داری زبان باردار است، عرق بدن زیاد است، دهان بو می گیرد، گاه آب از بینی راه می افتد و همه علامت شروع شستشوی کامل بدن است. در این حال اعضا هم استراحتی دارند، صرف نظر از این که روزه بسیاری از زشتی ها را از انسان دور ساخته و به نیکی ها و خوبی ها نزدیک می سازد و در نتیجه اجتماعی متشکل از این قبیل افراد که ارزش واقعی اجتماعی دارند تشکیل می شود. امام سجاد (ع) علاوه بر این که ماه رمضان را ماه خدا، ماه مبارک، ماه صیام و ماه اسلام نامیده است، این ماه را ماه اسلام نامگذاری نموده.
آنچنان ماه رمضان بر اجتماع و بر افراد اجتماع اثر می گذارد که روز اول شوال (روز عید) را می توان روزی نامگذاری کرد که روز شرافت و کرامت و شناسایی نبی گرامی و آل اوست و برای مسلمانانی که توفیق روزه گرفتن داشته اند خود عیدی بزرگ است، زیرا توانسته اند مدت یک ماه تمام خود را چنان کنترل و مراقبت کنند که در روز عید بتوانند بگویند این ماه را آنچنان پشت سر گذاشتیم که می توانیم بدین وسیله آن را سندی دال بر این ادعا داشته باشیم که یاغی و طاغی نیستیم. و مفهوم این جملات را به خوبی می توان از دعایی که در نماز عید خوانده می شود و آن روز را برای محمد و آل محمد، فخر و شرف و کراهت و برای مسلمانان عید معرفی می نماید درک نمود. اثر اجتماعی روزه آنچنان نیرومند است که توانسته ضامن اجرایی خوبی برای هماهنگ ساختن کلیه مسلمانان و کراهت و شرف پیشوایان مسلمانان معرفی کند.
منبع: نشریه راه موفقیت، ش 22.