سختی دین‎داری در آخرالزمان، دلایلی دارد که مهم‎ترین آنها، می‌تواند دو عامل زیر باشد:

الف. تشخیص وظیفه
وظیفه یک مسلمان معتقد، آن است که تکالیف دینی خود را به خوبی بشناسد و به آنها عمل کند. هنگام حضور ظاهری امام در جامعه در میان مردم، امر تشخیص وظیفه، راحت‎تر است؛ چراکه فرد به خدمت امام عصر خود می‌‎رسد و کسب تکلیف می‌‎کند، ولی در زمان غیبت، این امر به‌صورت کامل، بر عهده خود شیعیان است. طبیعی است که وظیفه، دوچندان می‌‎شود و کار مشکل‎تر می‌‎گردد؛ چراکه تشخیص وظیفه، مسأله بسیار مهمی است که امکان خطا و اشتباه در آن وجود دارد. البته امامان علیهم‌السلام، شیعیان را به حال خود رها نکرده‎اند، بلکه از آنان خواسته‎اند که به عالمان و کار‌شناسان دین و اسلام‌شناسان فقیه مراجعه کنند و برای تشخیص وظیفه، از آنان مدد جویند.[۱]

ب. ظواهر فریبنده دنیای امروز
شاید به‌جرأت بتوان گفت، عامل اصلی و مهم‎ در سختی دین‌داری دوره آخرالزمان، وضعیت فرهنگی دنیای مادی است. غول‎های ارتباط جمعی و رسانه‎ای از یک طرف به شدت با اسلام درگیر شده‎اند و با انواع تخریب‎ها و تحریف‎ها‌ و سیاه‎نمایی‎ها، سعی بر آن دارند که چهره خشن و سیاهی از اسلام نشان دهند. از سوی دیگر، ظواهر دنیای فریبنده را به‌شدت زیبا جلوه می‌دهند و انواع فساد و فحشا‌ را در جامعه اشاعه می‌کنند؛ به‌گونه‎ای‌که مردم در کنترل کردن امیال و غرایز خود باید مجاهدت و تلاش فراوان بکنند.
بازار فسادهای مالی و اخلاقی، چنان گرم می‌‎شود که برخی همه چیز را به فراموشی می‌‎سپرند و حتی انسانیت را نیز زیر پا قرار می‌‎دهند و سخن از حیوان مدرن می‌‎گویند و معتقد می‌‎شوند که انسان، یکی از اقسام حیوانات است نه بیشتر. روشن است با فساد علنی دنیای امروز، حفظ دین و معنویت، بسیار مشکل است.
البته هرچند حفظ دین و عمل به وظیفه، در دنیای پرتلاطم و سراسر ظلم و فساد، کاری دشوار است، پاداش انسان‎های متدین و دین‎مدار نیز افزون است.[۲] مؤمنان آخرالزمان، به فرموده امیر مؤمنان علی علیه‌السلام، در کار‌ها و فداکاری‎های بزرگ مسلمانان صدر اسلام شریکند.[۳] اینان، کسانی هستند که پیامبر آنها را برادر خود خوانده و دیدار آنان را آرزو کرده است.[۴] افرادی هستند که خداوند، آنان را اولیای خود خوانده و پیامبر در حق آنان فرموده است: «خوشا به حال صابران در غیبت که اینان، حزب‌الله هستند».[۵] پی‌نوشت‌ها
۱. در توقیعی که از امام عصر صادر شده است، آمده است: «و امّا الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواه حدیثنا؛ فانّهم حجتی علیکم و انا حجه الله علیهم؛ و اما حوادثی که واقع می‌‎شود، پس در آنها به راویان حدیث ما (علما و فقهای اسلام‎شناس)‌ رجوع کنید که آنان، حجت من بر شما هستند و من، حجت خدا بر آنان هستم»؛ کمال‌الدین، ج۲، ب ۴۵‌، ح۴.
۲. در روایتی پیامبر گرامی اسلام‌ فرمود: «به زودی گروهی بعد از شما می‌‎آیند که یک نفر از آنان، اجر پنجاه نفر از شما [صحابه] را دارد». اصحاب گفتند: «یا رسول‎الله! ما با تو در بدر، اُحد و حُنین شرکت داشتیم و قرآن، میان ما نازل شد». پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «اگر آنچه آنان تحمّل می‌‎کنند، بر شما وارد می‌‎شد، مانند صبر آنان، صبر نمی‌کردید». بحارالانوار، ج۵۲‌، ‌ص۱۳۰.
۳. همان، ص۱۳۱.
۴. همان، ص۱۳۲.
۵. همان، ص۱۴۳.