ضعف در بدن و نرسیدن به انجام کارهای روزانه مانند درس خواندن نمی تواند بهانه ای برای روزه نگرفتن باشد ولی می توان مسافرت کرد و در مسافرت افطار نمود و بعد از برگشتن در آن روز لازم نیست امساک کنیم.
در این مقاله احکام به چندین سوال در باب روزه و روزه داری پاسخ خواهیم داد:
سوال: آیا می توان به خاطر ضعف بدن در درس و انجام کار روزه نگرفت؟
حضرت امام خمینی (ره) در پاسخ به سۆالی مشابه به این سۆال فرموده اند: باید روزه بگیرد و تا در حرج واقع نشده است نمی تواند افطار کند. بلی می تواند مسافرت نماید و در مسافرت افطار نماید و بعد از برگشتن در آن روز لازم نیست امساک کند. (استفتائات حضرت امام خمینی، ج 1، ص320، س 52)
بنابراین، ضعف در بدن و نرسیدن به انجام کارهای روزانه مانند درس خواندن نمی تواند بهانه ای برای روزه نگرفتن باشد.
سۆال : اگر کسی قضای روزه چند رمضان بر او واجب باشد و در نیت معین نکند روزه ای را که می گیرد قضای کدام رمضان است، چه حکمی پیدا می کند؟
جواب: قضای سال او محسوب می شود. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 982، م 1699)
سۆال: اگر انسان روزه واجبی گرفته باشد و اشتباها چیزی بخورد و به خیال این که روزه اش باطل شده افطار کند، آیا کفاره آن روز بر او واجب است یا فقط قضا کفایت می کند؟
جواب: اگر جاهل مقصر بوده که در یاد گرفتن مسأله کوتاهی کرده و روزه ماه رمضان را افطار کرده، قضا و کفاره واجب است. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 963، م 1659)
سۆال: آیا در سفر می شود به نیت روزه قضا، روزه گرفت؟
جواب: روزه در سفر صحیح نیست مگر این که با قصد ده روز در یک محل بماند و روزه بگیرد و در این صورت گرفتن روزه قضا هم مانع ندارد. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 988، م 1714)
سۆال: با توجه به جو فکری که در زمان طاغوت به خصوص بر جوانان حاکم بود نسبت به مسائل شرعی بی تفاوت بودند، اگر کسی در آن دوران به سن بلوغ رسیده و اصلا با اسلام آشنا نبوده آیا باید نماز و روزه هائی را که در آن موقع نگرفته اکنون بگیرد؟
جواب: نماز و روزه های فوت شده را باید قضا کند. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 329، س 77)
سوال: طبق روایات هر کس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد، ثواب یک ماه روزه را دارد. از این روایت می توان برای ادای روزه های قضای یک ماه رمضان استفاده کرد؟
خیر. روایاتی که درباره ی مقدار و کیفیت ثواب نماز و روزه در روزها و ماه های خاص، یا نماز و روزه در محل های خاص مثل مکه و مدینه وارد شده است، دلیل بر بالا بودن ارزش و پاداش عبادت در چنین زمان ها و مکان های است. اما از نظر جانشینی چنین اعمالی، برای اعمال واجبی که از انسان قضا شده – مانند نماز و روزه و … – در صورتی که با نیت قضا انجام شوند، جایگزین یک روز خواهند بود نه بیشتر از آن.
به بیانی دیگر، بدیهی است که این روزه هنگامی جایگزین روزه ی قضای رمضان می شود که نیت شخص روزه دار، نیت قضای رمضان باشد و الاّ اگر روزه ی مستحبی نیت کند، نه تنها جایگزین قضای رمضان نمی شود، بلکه اساساً تا زمانی که انسان قضای روزه ی واجب بر ذمه اش باشد، نمی تواند روزه ی مستحبی بگیرد، برخلاف نماز که با داشتن نماز قضا، می تواند نماز مستحبی بخواند. (اجوبه الاستفتاءات فی الصوم، ص21)
