رُوِیَ عَنْ الصادِقِ عَلَیْهِ السَّلامُ قالَ:
فی قَوْلِهِ تَعالی «اِهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» یَقُولُ اَرْشِدْنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ اَرْشِدْنا لِلُزُومِ الطَّریقِ الْمُوَدّی اِلی مَحَبَّتِکَ وَ الْمُبَلِّغِ اِلی جَنَّتِکَ مِنْ اَنْ نَتَّبِعَ اَهْوائَنا فَنَعْطَبَ[1]
ترجمه : حضرت امام جعفر صادق علیه السلام درباره این سخن خداوند که می فرماید «اِهدِناالصِّراطَ المُستَقیمَ» فرمودند: یعنی این که از خداوند تقاضا و درخواست می کنیم که ما را هدایت نما و در راهی و صراطی ما را هدایت و کمک بنما که باعث شود به محبت تو برسیم و آن راه ما را به بهشت تو برساند. اگر این راه را نرویم، پیروی و تبعیت از هوای نفس می کنیم و به هلاکت می افتیم.
شرح : سؤال از حضرت علیه السلام «إهدِنا» بوده ولی حضرت علیه السلام در جواب «اَرشِدنا» فرمودند. به این معنا که تقاضا از خداوند این است که مرا راهنمایی کن. اما تنها راهنمایی نیست بلکه دراین راه، راهنمایی با کمک و ارشادی که به محبّت تو برسم. همان طور که در جملات قبل می گوییم «ایّاکَ نعبُد و ایّاک نَستَعین»، یعنی خدایا! دست ما را بگیر و کمک نما که در راهی قرار بگیریم که محبت تو در دلمان جای بگیرد که اگر این محبت و دوستی تو بیاید، ما را به بهشت خاصّ تو که جنّت نام دارد و مخصوص نفوس مطمئنه است می رساند که ما هم مورد خطاب «یاایَّتُها النَّفسُ المُطمَئنَّه إرجِعی الی ربِّکِ راضِیهً مَرضِیهً فَادخُلی فی عِبادی وادخُلی جنَّتی» قرار بگیریم.
هدایت، سکون و ایستایی ندارد بلکه با هر حرکت، هدایت ما هر لحظه از جانب خداوند بیشتر می شود.
نکته مهم این است که در آن ندارد «البالغ الی الجنه»، بلکه دارد «جَنَّتَک» یعنی جنت تو، محبتی به من بده که برسم به جنت تو و آن بهشت و جایگاهی که نفوس مطمئنّه به آنجا می روند. همان طور که در آیه می فرماید «جنَّتی» جنت من! که اهل معرفت می فرمایند این جنت لقاء است. مهم این است انسانی که محبت، هدایت و کمک الهی را می خواهد، باید با حرکت در آن مسیر زمینه و مقدمات آن را فراهم سازد و نمی شود با زبان درخواست کنیم ولی در عمل برخلاف مسیرهدایت حرکت نماییم.
نکته ی دیگر اینکه هدایت، سکون و ایستایی ندارد بلکه با هر حرکت، هدایت ما هر لحظه از جانب خداوند بیشتر می شود. محبت دارای درجاتی است. بعضی هدایت کمتر و بعضی هدایت بیشتر و… و اگر این راه را نروم، کجا خواهم رفت؟! هرکس هدایت و کمک خداوند نصیب او نشود، هدایت نفس امّاره و متابعت از شیطان و هوای نفس نصیب او خواهد شد و کسانی که اسیر هواهای نفسانی شدند، آخرش به هلاکت و نابودی می افتند.
——————————————————————————–
[1] بحارالانوار، جلد47، باب7، روایت 23، صفحه 238
