حجاب در ادیان مختلف

تاریخچه حجاب:

حجاب به معنای ستر و پوشاندن بدن از نامحرمان امری فطری است که در قرآن کریم در سوره
احزاب و نور از آن به صراحت یاد شده است. جدای از اسلام حجاب یک پدیده ایرانی است.
‏برخی از اندیشمندان و مورخان ایران را مبلغ اصلی ترویج حجاب در اسلام می دانند.
ایرانیان کهن چنانچه از نقشهای تخت جمشید بر می آید از دیر باز از لباس بلند و روسری استفاده می کردند و زنان اشراف روبنده می زدند. در زمان مادها که نخستین ساکنان این دیار بوده اند حجاب کامل شامل: پیراهن بلند چین دار، شلوار تا مچ پا و چادر و شنلی بلند روی لباس بوده است که این حجاب در دوران سلسله های مختلف ادامه داشت. در دوران بعثت زرتشت و قبل و بعد از آن نیز زنان حجاب کامل داشتند زنان در این دوران با حجاب کامل و پوشاندن موی سر با آزادی در محیط بیرون رفت و آمد می کردند و همپای مردان با حجاب کامل و پرهیز از اختلاط های فساد انگیز کار می کردند.
در این دوران آشور زرتشت با توصیه های خود کوشید تا پایه های عفت و پاکدامنی را دربین جامعه محکم کنند. جایگاه فرهنگی پوشش درمیان زنان ایرانی به نحوی بود که هنگامی که خشایارشاه به ملکه (وشی)دستور داد که بدون پوشش به بزم بیاید تا حاضران زیبایی او را بنگرند وی امتناع کرد و به خاطر این سرپیچی عنوان ملکه ایران را از دست داد.
درکتاب تاریخ تمدن(ویل دورانت) می خوانیم: پس از داریوش مقام زن خصوصاً در طبقه ثروتمندان تنزل پیدا کرد زنان طبقه بالای اجتماع جرات آن را نداشتند که جز در تخت روان روپوش دار از خانه بیرون بیایند. زنان شوهر دار حق نداشتند
هیچ مردی ولو پدر یا برادران شان ببینند. این امر ادامه داشت و با ظهور اسلام بهینه شد. تا ظهور مشروطه که عده ای آن را به معنای تجدد خواهی و بدحجابی قلمداد کردند و سرانجام رضا شاه که پس از تنها سفر خارجی اش به ترکیه در سال 1313 ‏تحت تاثیر اقدامات آتاتورک قرار گرفت و
پس از آن تا پایان دیکتاتوریش حجاب ممنوع گردید.
‏و اما در اروپا نیز در اواخر قرن نوزدهم و پس از رنسانس کارخانه داران اروپایی برای استفاده از زنان در محیط کار و تبلیغات، زمینه آزادی و برهنگی آنان به سبک غربی را فراهم کردند که این فرهنگهای غلط غربی باعث استفاده از جسم زنان به عنوان منبع درآمد و به فساد و تباهی کشیده شدن او شد.

‏فطری بودن حجاب:

‏علت وجود حجاب در ادیان مختلف فطری بودن حجاب است.
‏درکتاب زن در آینه تاریخ، نویسنده پس از طرح علل تاریخ حجاب می نویسد: با توجه به علل ذکر شده و بررسی آ ثار و نقوش به دست آمده، پیدایش حجاب به دوران پیش از مذاهب مربوط می شود. پس مذاهب، موجه حجاب نمی باشد ولی باید پذیرفت که در دگرگونی و تکمیل آن بسیار مؤثر بوده اند.
‏داستان حضرت آدم و حوا مبین این مطلب است، قران کریم در مورد داستان حضرت آدم و حوا چنین می گوید:
‏« هنگامی که آدم و حوا از درخت ممنوعه چشیدند پوشش خود را از دست دادند…
‏و به سرعت خود را با برگ درختان بهشتی (انجیر) پوشاندند.»
بر طبق آیه فوق آدم و حوا قبل از خوردن میوه ممنوعه دارای پوشش و حجاب بوده اند این احساس شرم حضرت آدم و حوا بدون حضور شخص دیگر و یا حتی وحی از طرف خداوند نشان دهنده ذاتی و فطری بودن حجاب در انسان است.

حجاب در ادیان مختلف:

‏در تمام ادیان الهی متناسب با فطرت زن و شرایط خاص زمانی حجاب و پوشش برای زنان در نظر گرفته شده است. در ادیان زرتشت، یهودیت، مسیحیت و اسلام حجاب زن امری واجب بوده است. زرتشت با پند و اندرزهای خود حجاب را تحکیم بخشید و حتی در زمان داریوش حجاب با الزام بیشتری معمول شد.
‏در دین یهود، پوشش مناسب از جایگاه والایی برخوردار بود به طوری که علاوه بر حجاب، بر حفظ عفت در بین زنان یهود تاکید می شد. ازدواج در سن بیست سالگی اجباری بود و زنان تنها حق داشتند برای شوهرانشان خود را بیارایند و حق صحبت با مردان را نداشتند مگر از پشت پرده و عبادتگاه زنان از مردان جدا بود. حواریون و پاپ ها زنان را با حجاب کامل نزد خود می پذیرفتند.
‏در قرون وسطی یهودیان زنان خود را با لباس فاخر می آراستند اما به آنها اجازه نمی دادند موی سر خود را نمایان کنند.
‏زنان یهودی، دوشیزگانی محجوب وهمسرانی ساعی بودند و به خاطر ازدواج زود هنگام فساد و فحشا در جامعه یهود به حداقل می رسید.
ویل دورانت می گوید: اگر زنی بر خلاف قانون یهود بدون سرپوش به میان مردم می رفت یا با هر مرد غریبه ای درد دل می کرد و یا صدایش آن قدر بلند بود که چون در خانه تکلم می کرد همسایگان صدایش را می شنیدند مرد حق داشت بدون پرداخت مهریه او را طلاق دهد. در تورات چنین می خوانیم: « ‏متاع مرد، بر زن روا نباشد و مرد، لباس زن نپوشد زیرا که، هرکه این مکر کندوه یهود (خدای من) است».
‏دین مسیحیت نه تنها قوانین حجاب در دین یهود را استمداد بخشید بلکه در مواردی تحکم بیشتری بکار برد. از نظر دین مسیح حجاب درون مقدم و باعث حجاب برون می شد. مسیحیت تجرد را مقدس می شمرد راهبه های مسیحی حق ازدواج نداثستند و باید میل جنسی را که از نظر آنها میلی پلید است در خود از بین ببرند. بخاطر‏همین امر برای از بین بردن تحریک و فساد، این مکتب زنان را به رعایت پوشش و عدم آراستگی به صورت شدید تری دعوت می کرد.

حجاب زن پیش از اسلام:

زنان عرب پیش از اسلام برای حضور در اجتماع از پوشش مناسبی برخورد ار نبوده اند روسری را پشت گوش می انداختند و ادامه آن را پشت شانه ها و در نتیجه گوش ها ، گوشواره ها، گردن و گریبان آنها نمایان بود. در قرآن در سوره مختلف به این مسأله- کیفیت پوشش آن دوران- تاکید می شود:
« زنان دنباله مقنعه خود را به پشت گوش های خود می انداختند (در نتیجه بناگوش و گردن شان هویدا بود)» حکم حجاب به طور واضح از سال هفتم هجری نازل شد. «به زنان با ایمان بگو دیدگان خود را از هر نامحرمی فروبندند و پاکدامنی ورزند و زیورهای خود را آشکار نگردانند مگر آنچه طبعاً از آن پیداست و باید روسری خود را بر گردن خویش ببندند…»

‏اسلام و مسئله حجاب:

اسلام که آخرین و کاملترین دین آسمانی است و برای تمام بشریت تا آخرالزمان نازل شده است حد تعادل را برگزیده است در اسلام ساده انگاری های مضر و سختگیری های بی مورد در مورد حجاب وجود ندارد بلکه حجاب بدین معناست که زن در برخورد با مردان موی سر و اندام خود را بپوشاند و از خودنمایی بپرهیزد.
در قرآن کریم آیات فراوانی به صراحت به مسأله حجاب پرداخته است « ‏ای زنان پیامبر، شما اگر تقوا داشته باشید همانند دیگران نیستید(بنابراین هرگز نرم و نازک) با مردان سخن مگوئید تا آن که دلش بیمار است به طمع افتد… و هرگز مانند زنان جاهلیت (برای نامحرمان)خودآرایی مکنید…» پیامبر اسلام در روایات بسیاری زنان را به رعایت حجاب دعوت می کند چنانچه روزی اسماء(خواهر زن پیامبر) با لباس بدن نما و نازک به خانه ایشان آمد پیامبر از او روی برگرداندند و فرمودند:« ‏ای اسماء زن که به حد بلوغ رسید نباید جایی از بدنش دیده شود مگر صورت و دستها» و فرمودند: «خداوند مردانی را که شبیه زنان می شوند و زنانی را که خود را شبیه مردان می کنند نفرین می کند.» همانگونه که می بینید در تمامی فرق اسلامی حجاب واجب است و در این که زنان هنگام نماز و در مقابل نامحرمان باید خود را بپوشانند(به جز صورت و دستها تا مچ) اتفاق نظر است.
از بررسی حجاب در بین ادیان مختلف به این نتیجه رسیدیم که حجاب در ادیان دیگر از شدت بیشتری برخوردار بوده است چنانچه در آئین یهود زنان نمی توانستند صدای خود را بلند کنند یا با مردان سخن بگویند و یا در آئین مسیحیت واجب بودن چادر و روبنده و عدم تکلم زن در کلیسا مبین این امر است. بنابراین دین اسلام نه تنها واضع حجاب برای زنان نبوده است بلکه از افراط و تفریط هایی که در طول تاریخ در مورد حجاب زنان وجود داشته جلوگیری کرده و شیوه تعادل را برگزیده است. اسلام دین فطرت، عقلانیت و منطبق بر نیازهای حقیقی بشر است اگر احکام آن به صورت ناب و به دور از پیرایه و خرافات تببین شود تمایل به آن بیشتر خواهد شد.
منابع:
قرآن کریم سوره (نور و احزاب)
مجموعه آثار شهید مرتضی مطهری
تاریخ تمدن ویل دورانت
(محدّثه طوقیان)
منبع: عصر موج شماره 8