نامههای امام عصر به شیخ مفید که در منابع شیعی نقل شده، سه مورد است؛ یکی در صفر۴۱۰هـ.ق.، دیگری در شوال ۴۱۲هـ.ق. و توقیع سوم، در ذی‌حجه ۴۱۲هـ.ق. صادر شده است. در توقیع سوم آمده است:
اما بعد، سلام بر تو ای دوست با اخلاص در دین که در اعتقاد به ما از روی علم و یقین امتیاز داری! در منظر تو، خداوندی را که جز او خدایی نیست، سپاسگزارده و از [سوی] او بر آقا و مولا و پیامبرمان حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و نیز خاندان پاکش درود و رحمت فرستادیم.
تو را ـ که برای یاری حق، [کار میکنی] خداوند توفیقت را دوام بخشد و پاداشت را به سبب سخنانی که با صداقت از جانب ما میگویی، افزون گرداند ـ آگاه میکنیم که به ما اجازه داده شده که تو را به شرافت مکاتبه مفتخر سازیم و موظف کنیم که آنچه به تو مینویسیم به دوستان ما که نزدت هستند، برسانی، تا خداوند به اطاعت از خود گرامیشان بدارد و با حراست و عنایت خود، امورشان را کفایت نموده، مشکلاتشان را برطرف سازد.
پس تو ـ که خداوند با یارانش در برابر دشمنان که از دینش خارج شدهاند، تأییدت نماید ـ به آنچه که یادآور و متذکر میشوم، متوجه باش و در رساندن و ابلاغ آن به کسانی که به آنها اعتماد داری، طبق آنچه که برای تو ـ اگر خدا بخواهد ـ ترسیم و تعیین میکنیم، عمل نما.
ما اگرچه هم‌اکنون در مکانی دور از جایگاه ستمگران، سکنی گزیدهایم که خداوند صلاح ما و شیعیان با ایمان ما را مادامی که حکومت دنیا به دست تبهکاران است، در این کار به ما ارائه فرموده است؛ در همه حال بر اخبار و احوال شما آگاهیم و هیچ‌چیزی از اوضاع شما برای ما پنهان و مخفی نیست. از لغزشهایی که از برخی شیعیان سر میزند از وقتی که بسیاری از آنان میل به بعضی از کارهای ناشایسته نمودهاند که نیکان گذشته از آن احتراز مینمودند و پیمانی را که از آنان برای توجه به خداوند و دوری از زشتیها گرفته شده است را پشت سر انداختهاند، اطلاع داریم.
گویی آنان نمیدانند که ما شما را رها نکرده و یادتان را از خاطر نبردهایم که اگر جز این بود، بلا‌ها و مصیبتها بر شما فرود میآمد و دشمنان، شما را ریشهکن میکردند؛ پس تقوای الهی را پیشه کنید و ما را یاری دهید تا از فتنههایی که به شما روی آورده، نجاتتان دهیم؛ فتنه و آشوبی که هرکس مرگش فرا رسیده باشد، از آن دور نماند و هر آنکه به آرزوی خود رسیده باشد، از ورطه آن به سلامت میرود و آن فتنه، نشانه نزدیکی حرکت و جنبش ما و آگاه‌کردن شما به امر و نهی ماست. خداوند نور خود را تمام خواهد کرد، گرچه مشرکان را خوش نیاید.
به تقیه چنگ زنید؛ چراکه هر آتشی که جاهلیت را برافروزد، گروههای اموی آن را شعلهور ساخته و با آن، گروه هدایت شده را بیمناک سازند. من عهدهدار نجات کسی هستم که در آن فتنه برای خود مقام و جایگاهی نجوید و در عیبجویی از آن، به راهی پسندیده گام گذارد.
از حادثهای که هنگام فرا رسیدن جمادی‌الاولی در همین سال روی خواهد داد، عبرت گیرید و از خوابی که شما را فرا گرفته است، برای حوادث بعدی آماده و بیدار شوید. به زودی از آسمان، نشانه روشن و آشکار و از زمین نیز علامتی همانند آن برای شما پدیدار می‌شود. در مشرق زمین حوادثی غمبار و نابسامان، روی خواهد داد و بعد از آن، گروههایی که از اسلام رویگردانیده، خروج کردهاند، بر عراق سلطه خواهند یافت و بر اثر بدکاری و سوء اعمال آنان، اهل عراق، دچار سختی معیشت میگردند. پس از مدتی، با هلاکت و نابودی فرمانروایی بدکار، ناراحتیها برطرف می‌شود و سپس پرهیزکاران نیکوکار از هلاکت و نابودی [او] شاد میگردند.
کسانی که از گوشه و کنار دنیا به حج میروند، به همه آرزو‌ها و اهداف خود میرسند و هرچه میخواهند در دسترس آنها وجود خواهد داشت. ما نیز در آن وقت برای آسان کردن حج آنان بر طبق دلخواهشان، برنامه داریم که با انسجام و نظم ظاهر می‌شود.
بنابراین، هر یک از شما باید کاری کند که وی را به محبت و دوستی ما نزدیک نماید و از آنچه خوشایند ما نیست و باعث کراهت و خشم ماست، دوری گزیند؛ زیرا امر ما ناگهان فرا میرسد؛ هنگامی که توبه و بازگشت برای کسی سودی ندارد و پشیمانی او از گناه، وی را از کیفر ما نجات نمیبخشد.
خداوند، راه رشد و هدایت را به شما نشان دهد و به لطف و رحمت خود، وسایل توفیق را برایتان فراهم فرماید![۱]
پینوشتها
۱. احتجاج، طبرسی، ج۲، ص۵۹۶
