1. قالَ رَسُولُ اللهِ – صلی
الله علیه و آله – : اِنَّ خِیارَ عِبادِ اللهِ اَلْمُوفُونَ المُطیبُونُ.
«نهج
الفصاحه، ح 850»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: بهترین بندگانِ خداوند کسانی
هستند که به وعده ها وفا کنند و بوی خوش به کار برند.
2. قالَ
رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – : اَقْرَبُکمْ غَداً مِنّی فِی
الْمَوْقِفِ اَصْدَقُکمْ لِلْحَدیثِ وَ اَدّاکمْ لِلأمانَهِ وَ اَوْفاکمْ
بِالْعَهْدِ.
«أمالی
شیخ طوسی، ج 1، ص 233»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: نزدیک ترین شما (مسلمانان) به من
در روز قیامت، راستگوترین شما در سخن گفتن و اداءکننده ترین شما در امانت و با وفاترین
شما در عهد و پیمان هاست.
3.
قال الامام علی – علیه السلام – لِلْمالِک الأشْتَرِ: لا تَخْیِسَنَّ بِعَهْدِک وَ
لا تَخْتِلَنَّ عَدُوَّک فَاِنَّهُ لا یَجْتَرِئُ عَلَی اللهِ اِلا جاهِلٌ شَقِیٌّ.
«نهج
البلاغه، نامه 53»
امام علی – علیه السلام – به مالک اشتر فرمود: عهد و پیمان خویش را مشکن و
دشمنت را فریب مده، زیرا (پیمان شکنی دلیری کردن بر خداوند است) و بر خداوند کسی
جرأت و دلیری نمی کند، مگر نادانِ بدبخت.
4.
قال الامام علی – علیه السلام – : اَوفُوا بِعَهْدِ مَنْ عاهَدْتَمْ.
«امالی شیخ
طوسی، ج 1، ص 211»
امام علی – علیه السلام – فرمود: به عهد و پیمانی که با کسی بسته اید، وفا کنید.
5. عن
ابی مالک قالَ: قُلْتُ لِعَلیّ بْنِ الحُسَین – علیهما السلام – : اَخْبِرْنی
بِجَمیعِ شَرایِعِ الدّینِ، قالَ – علیه السلام – : قَوْلُ الْحَقِّ وَ الْحُکمُ
بِالْعَدْلِ وَ الْوَفاءُ بِالْعَهْدِ.
«الخصال، ج
1، ص 127»
ابی مالک می گوید: به امام زین العابدین – علیه السلام – عرض کردم: جمیع دستورات
دین را به من بفرمایید. امام – علیه السلام – فرمود: حق گویی و قضاوت عادلانه و
وفای به عهد.
6. قالَ
رَسُولُ اللهِ – صلی الله علیه و آله – : مَنْ کانَ یُؤْمِنُ بِاللهِ وَ الْیَوْمِ
الاخِرِ فَلْیَفِ اِذا وَعَدَ.
«الکافی،
ج 2، ص 364»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هر کس که به خداوند و روز قیامت
ایمان دارد، باید به وعده ای که می دهد وفا کند.
7.
قال الامام علی – علیه السلام – : اَلْوَفاءُ حِلْیَهُ الْعَقْلِ وَ عِنْوانُ
النَّبْلِ.
«غرر
الحکم، ح 5249»
امام علی – علیه السلام – فرمود: وفای به عهد زیور خردمندی و نشانه نجابت و
فضیلت است.
8.
قال الامام علی – علیه السلام – : اِنْ عَقَدْتَ بَیْنَک وَ بَیْنَ عَدُوٍّ لَک
عُقْدَهً فَحُطْ عَهْدَک بِالْوَفاءِ. فَاِنَّهُ لَیْسَ مِنْ فَرائِضِ اللهِ
شَیْءٌ النّاسُ اَشَدُّ عَلَیْهِ اِجْتِماعاً مَعَ تَفَرُّقِ اَهْوائِهِمْ وَ تَشَتُّتِ
آرائِهِمْ مِنْ تَعْظیمِ الْوَفاءِ بِالْعُهُودِ.
«نهج
البلاغه، نامه 53»
امام علی – علیه السلام – (خطاب به مالک اشتر) فرمود: ای مالک! هر گاه میان
خود و دشمنت عهد و پیمانی بستی به آن وفادار باش. چرا که هیچ چیز از واجبات خدا
همانند وفای به عهد نیست که مردم با تمامی اختلاف خواسته ها و پراکندگی اندیشه
هایشان بر آن اتّفاق نظر داشته باشند و نزدشان بزرگ باشد.
9. قالَ
رَسُولُ اللهِ – صلی الله علیه و آله – : ثَلاثٌ لَیسَ لاَحَدِ النّاسِ فیهِ
رُخصَهٌ: بِرُّ الوالِدَینِ مُسلِماً کانَ اَو کافِراً. وَ الوَفاءُ بِالعَهدِ
لِمُسلِمٍ اَو کافِرٍ وَ الاَمانَهُ اِلی مُسلِمٍ کانَ اَو کافِرٍ.
«نهج
الفصاحه، ح 1264»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: سه چیز است که ترک آن برای هیچ کس
جایز نیست: 1 – نیکی به پدر و مادر، خواه مسلمان باشند یا کافر. 2 – وفای به عهد، خواه
طرف معاهده مسلمان باشد یا کافر. 3 – اداءِ امانت، خواه امانت دهنده مسلمان باشد
یا کافر.
10.
قال الامام علی – علیه السلام – : اِنَّ لاَهلِ الدّینِ عَلاماتٌ یُعرَفُونَ بِها:
… الْوَفاءُ بِالْعَهْدِ.
«صفات
الشیعه، ص 46»
امام علی – علیه السلام – فرمود: به راستی که برای دینداران علامات و نشانه
هایی است که بدانها شناخته می شوند: (یکی از آنان) وفای به عهد است.
11.
قال الامام علی – علیه السلام – : اَلْوَفاءُ عُنْوانُ الصَّفاءِ.
«غرر
الحکم، ح 9957»
امام علی – علیه السلام – فرمود: وفای به عهد، نشانه صفاء و پاک دلی است.
12.
قال الامام علی – علیه السلام – : عِبادَ اللهِ! اِفْزَعُوا اِلی قیام دینِکمْ
بِاِقامِ الصَّلاهِ لِوَقْتِها … وَ صِلَهِ الرَّحِمِ وَ خَوْفِ الْمَعادِ وَ
اِعْطاءِ السّائِلِ وَ اِکرامِ الضَّعَفَهِ وَ تَعَلُّمِ الْقُرْآنِ وَ الْعَمَلِ
بِهِ وَ صِدْقِ الْحَدیثِ وَ الْوَفاءِ بِالْعَهْدِ.
«تحف
العقول، ص 152»
امام علی – علیه السلام – فرمود: ای بندگان خدا! به وسیله اقامه نماز در
وقت و دیدار خویشاوندان و ترس از روز رستاخیز و انفاق به مساکین و اکرام ضعفاء و
آموختن قرآن و عمل به آن و راستگویی و وفای به عهد، در استواری دین خود کوشش
نمایید.
13.
قال الامام الصادق – علیه السلام – : اَلْمُؤْمِنُ اَخُو الْمُؤْمِنِ، عَیْنُهُ وَ
دَلیلُهُ، لا یَخُونُهُ وَ لا یَظْلِمُهُ وَ لایَغُشُّهُ وَ لا یَعِدُ عِدَهً
فَیُخْلِفَهُ.
«الکافی،
ج2، ص 166»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: مؤمن برادر مؤمن، چشم و راهنمای اوست و
نسبت به برادر ایمانی خود، خیانت و ستم و حیله نمی کند و با او وعده و عهدی را نمی
بندد که به آن عمل نکند.
14. قالَ
الاِمامُ مُوسی الکاظم – علیه السلام – : اِذا وَعَدْتُمُ الصِّغارَ فَاَوْفُوا
لَهُمْ، فَإنَّهُمْ یَرَوْنَ اَنَّکمْ اَنْتُمُ الَّذینَ تَرْزقُونَهُم.
«بحار
الأنوار، ج 104، ص 73»
امام کاظم – علیه السلام – فرمود: هر گاه به کودکان وعده دادید، به آن وفا کنید
چرا که آنان شما را روزی دهنده خود می دانند.
15.
قال الامام علی – علیه السلام – : سَبَبُ الائْتِلافِ اَلْوَفاءُ.
«غرر
الحکم، ح 9958»
امام علی – علیه السلام – فرمود: موجب دوستی و اتحاد، وفای به عهد و پیمان است.
16.
قال الامام الصادق – علیه السلام – : اَلسُّرُورُ فی ثَلاثِ خِصالٍ: فی الْوَفاءِ
وَ رَعایَهِ الْحُقُوقِ وَ النُّهُوضِ فِی النَّوائِبِ.
«تحف
العقول، ص 239»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: سرور و نشاط در سه خصلت است: در وفای به
عهد و رعایت نمودن حقوق دیگران و همراهی کردن مسلمانان در پیشامدهای ناگوار.
17. قالَ
رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – : تَقَبَّلُوا لی سِتَّ خِصالٍ
اَتَقَبَّلُ لَکمُ الْجَنَّهَ: اِذا حَدَّثْتُمْ فَلا تَکذِبُوا وَ اِذا
وَعَدْتُمْ فَلا تَخْلِفُوا وَ اِذا ائْتُمِنْتُمْ فَلا تَخُونُوا وَ غُضُّوا
اَبْصارَکمْ وَ احْفَظُوا فُرُوجَکمْ وَ کفُّوا اَیْدِیَکمْ وَ اَلْسِنَتَکمْ.
«بحار
الأنوار، ج 75، ص 97»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: ای مسلمانان! شش خصلت را برای من
متعهد بشوید، من هم بهشت را برای شما متعهد می شوم: 1 – هنگامی که سخن می گویید،
دروغ نگویید. 2 – هنگامی که وعده می دهید از آن تخلّف نورزید. 3 – هنگامی که مردم
به شما اعتماد می کنند و امین قرار می دهند، خیانت نکنید. 4 – چشمان خود را (از
حرام) بپوشانید. 5 – فروج خود را (از حرام) باز دارید. 6 – دست ها و زبان های خود
را (از گفتار و کردار ناشایست) نگهدارید.
18. قالَ
رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – : اَرْبَعٌ مَنْ کنَّ فیهِ فَهُوَ
مُنافِقٌ وَ اِنْ کانَتْ فیهِ واحِدَهٌ مِنْهُنَّ کانَتْ فیهِ خَصْلَهٌ مِنَ
النِّفاقِ حَتّی یَدَعَها: مَنْ اِذا حَدَّثَ کذِبَ وَ اِذا وَعَدَ اَخْلَفَ وَ
اِذا عاهَدَ غَدِرَ وَ اِذا خاصَمَ فَجَرَ.
«الخصال، ج
1، ص 254»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: چهار خصلت است که اگر در کسی باشد،
منافق است و اگر یکی از آنها در او باشد، صفتی از نفاق در دل او جای دارد، تا اینکه
آن یک خصلت را هم ترک گوید: 1 – کسی که هر گاه سخن گوید، دروغ بگوید. 2 – هر گاه
وعده دهد، از آن تخلّف نماید. 3 – هر گاه (در قبال کاری) متعهّد گردد، نیرنگ کند. 4
– و کسی که هر گاه با دیگری درافتد، ناسزا گوید.
19.
عن الامام ابی جعفر – علیه السلام – قال: اَرْبَعَهٌ اَسْرَعُ شَیْءٍ عُقُوبَهً:
… رَجُلٌ عاهَدْتَهُ عَلی اَمْرٍ فَمِنْ اَمْرِک الْوَفاءُ لَهُ وَ مِنْ اَمْرِهِ
الْغَدْرُ بِک … .
«بحار
الأنوار، ج 75، ص 93»
امام باقر – علیه السلام – فرمود: چهار عمل است که اگر کسی مرتکب آنها شود،
به زودی جزای آن را خواهد یافت: (یکی از آن اعمال این است که) شخصی که با او بر کاری
پیمان بسته ای و تو به عهد خود وفا کنی و لیکن او در برابر، با تو نیرنگ نماید.
20.
قال الامام علی – علیه السلام – لِلْمالِک ِالاَشْتَر: وَ ِایّاک اَنْ تَعِدَهُمْ
فَتُتْبعَ مَوْعِدَک بِخُلْفِک، فَاِنَّ الْخُلْفَ یُوجِبُ الْمَقْتَ عِنْدَ اللهِ
وَ النّاسِ.
«نهج
البلاغه، نامه 53»
امیرالمؤمنین علی – علیه السلام – به مالک اشتر فرمود: بپرهیز از اینکه به
وعده ای که به زیردستان خود می دهی وفا نکنی، زیرا خلفِ وعده سببِ (برانگیخته شدنِ)
غضب خدا و مردم می شود.
21. قالَ
النَّبِیُّ – صلّی الله علیه و آله – : ثَلاثٌ مُوبِقاتٌ: نَکثُ الصَّفْقَهِ وَ
تَرْک السُّنَّهِ وَ فِراقُ الْجَماعَهِ.
«الخصال،
ج 1، ص 85»
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: سه چیز هلاک کننده انسان است: پیمان
شکنی و تخلّف از وعده ها. ترک نمودنِ سنّت پیامبر – صلّی الله علیه و آله -. دوری
نمودن از اجتماع مسلمین.
22. قالَ
رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – : اِنَّ الْغادِر َیَنْصِبُ لَهُ لِواءٌ
یَوْمَ الْقِیامَهِ، فَیُقالُ: اَلا هذِهِ غَدرَهُ فُلانِ ابْنِ فُلان.
«نهج
الفصاحه، ح 659»
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: در روز قیامت برای پیمان شکن، پرچمی
برافراشته می شود و گفته می شود: (ای مردم) آگاه باشید که این پیمان شکن، فلانی
پسر فلانی است.
23. قالَ
رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – : ثَلاثٌ مَنْ کنَّ فیهِ فَهِیَ راجِعَهٌ
عَلی صاحِبِها: … النَّکثُ.
«نهج
الفصاحه، ح 1281»
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: سه خصلت است که در هر کس باشد (نتایج
آن) به صاحبش باز می گردد: (یکی از آنان) پیمان شکنی است.
24. قالَ
رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – : خَمْسٌ بِخَمْسٍ: ما نَقَضَ قَوْمٌ
الْعَهْدَ اِلا سَلَّطَ عَلَیْهِمْ عَدُوُّهُمْ … .
«نهج
الفصاحه، ح 1457»
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: پنج چیز در برابر پنج چیز دیگر
است: (یکی از آنان این است که) هیچ گروه و ملّتی پیمان و عهدهای خود را نشکست، مگر
آنکه دشمنانشان بر آن تسلّط یافتند.
25.
قال الامام الصادق – علیه السلام – : عِدَهُ الْمُؤْمِنِ اَخاهُ نَذْرٌ لا کفّارهَ
لَهُ فَمَنْ اَخْلَفَ فَبِخُلْفِ اللهِ بَدَأ وَ لِمَقْتِهِ تَعَرَّضَ.
«الکافی،
ج 2، ص 363»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: وعده مؤمن به برادرِ دینی خود نذری است که
کفّاره ندارد (به کفّاره دادن جبران نمی شود)، پس کسی که خلف وعده نکند، در واقع
به مخالفت با خداوند برخاسته و خود را در معرض غضب و خشم الهی قرار داده است.
26.
قال الامام الصادق – علیه السلام – : لاتَعِدَنَّ اَخاک وَعْداً لَیْسَ فی یَدِک
وَفاؤُهُ.
«بحار
الأنوار، ج 78، ص 250»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: به برادر دینی خود وعده ای مده که وفای
آن در اختیار تو نیست.
27. عَنْ
اَبی عَبْدِاللهِ – علیه السلام – قالَ: کانَ رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و
آله – واعَدَ رَجُلاً اِلَی الصَّخْرَهِ فَقالَ: اَنَا لَک هُنا حَتّی تََأتی، قالَ
– علیه السلام – : فَاشْتَدَّتِ الشَّمْسُ عَلَیْهِ فَقالَ لَهُ اَصْحابُهُ: یا
رَسُولَ اللهِ! لَوْ اَنَّک تَحَوَّلْتَ اِلَی الظِّلِّ … .
«سنن
النبی – صلی الله علیه و آله -، ص 65»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: رسول خدا – صلی الله علیه و آله – با
مردی در کنار سنگی بزرگ قرار گذاشت که در انتظار آمدنش بماند تا او باز گردد. امام
– علیه السلام – ادامه داد: تابش و گرمای آفتاب بر رسول خدا – صلی الله علیه و آله
– در آن مکان شدت یافت، یارانِ حضرت به ایشان عرض کردند: ای رسول خدا! چه اشکالی
دارد که شما به سایه بروید؟ (و در آنجا به انتظار بایستید؟) رسول خدا – صلی الله
علیه و آله – فرمود: من با او در این مکان وعده گذارده ام.
28. قالَ
رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – : اَلْعده دَیْنٌ، وَیْلٌ لِمَنْ وَعَدَ
ثُمَّ اَخْلَفَ، وَیْلٌ لِمَنْ وَعَدَ ثُمَّ اَخْلَفَ، وَیْلٌ لِمَنْ وَعَدَ ثُمَّ
اَخْلَفَ.
«کنز
العمال، ح 6865»
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: وعده، حقِّ واجبی است (بر گردن
انسان)، وای بر کسی که وعده دهد، سپس خلف وعده کند، وای بر کسی که وعده دهد، سپس
خلف وعده کند، وای بر کسی که وعده دهد، سپس خلف وعده کند.
29. قالَ
رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – : لَیْسَ الْخُلْفُ اَنْ یَعِدَ الرَّجُلُ
وَ مِنْ نِیَّتِهِ اَنْ یَفِیَ وَ لکنَّ الْخُلْفَ اَنْ یَعِدَ الرَّجُلُ وَ مِنْ
نیَّتِهِ اَنْ لا یَفِیَ.
«کنز
العمال، ح 6871»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: خلف وعده آن نیست که شخصی وعده
دهد و وفا به آن را در نظر داشته باشد و لیکن خلف وعده آن است که شخصی وعده دهد و
در نظر داشته باشد که بدان وفا نکند.