برای این که بتوانیم از معارف عمیق قرآن در زندگی روزمره استفاده کنیم باید آیات را در کنار هم بررسی کنیم و با روح کلی معارف دینی آشنا باشیم. و این چیزی است که ائمه اطهار و علماء‌بزرگ به ما اموخته اند اگر جایی بحث از تضمین روزی شده در کنار آن نیز بحث از توکل، صبر، استقامت و سعی نیز شده است. پس واضح است که منظور این نیست که ما در گوشه ای بی حرکت بنشینیم و منتظر روزی باشیم، بلکه باید با توجه به اینکه خدا خالق و رازق است و مقدرات عالم در دست اوست به فرمان او گوش کنیم و به تلاش نیز بپردازیم. در این صورت است که خداوند به رزق حلال ما برکت می دهد. با توجه به این مقدمه، توجه شما را به شرح و تفصیل بحث جلب می کنم تا با نگاهی به آیات و روایات در کنار هم، به نتیجه ای مطلوب برسیم؛ چرا که توجه به یک آیه مثل این است که، ما در گفتار روزانه خود تنها به گوشه ای از سخنان رئیس اداره خود عمل کنیم و سخنان دیگرش را نادیده بگیریم.
1. خداوند متعال در آیه 151، سوره انعام، به کسانی که از ترس فقر فرزندان خود را می کشتند هشدار می دهد که «فرزندانتان را از ترس فقر نکشید، ما شما و آنها را روزی می دهیم و نزدیک کارهای زشت و قبیح نروید چه آشکار باشد و چه پنهان و نفسی را که خداوند محترم شمرده به قتل نرسانید…» رزق و روزی انسان ها در دست خداوند متعال است و انسان مکلف است که زمینه های این روزی را فراهم کند و شایستگی لازم را جهت برخورداری از روزی حلال و پاک خداوند را فراهم سازد.
بنابراین، از فقر و تنگدستی به ویژه در ابتدای زندگی و تشکیل خانواده و ازدواج نباید هراسید، بلکه باید با توکل بر خداوند متعال و توسل به اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ و تلاش و کوشش همه جانبه ی خویش با مشکلات و موانع مبارزه کرد.
2. صبر در برابر مشکلات: «ان الله مع الصابرین…»[1] خداوند با صابران است و باز می فرماید: «قطعاً همه شما را با اموری همچون ترس، گرسنگی، زیان مالی و جانی و کمبود میوه ها آزمایش می کنیم و بشارت بده به استقامت کنندگان.»[2] 3. توکل بر خدا: «و علی الله فلیتوکل المتوکلون»[3] «و توکل کنندگان تنها باید بر خدا توکل کنند.»
4. تلاش و کوشش برای رفع و حل مشکلات؛ «الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیل الله»؛[4] کسی که برای تأمین معاش خانواده اش تلاش می کند، مانند مجاهد در راه خداوند است.
4. معرفت به این که سختی ها و مشکلات نوعی آزمایش الهی است و برای مقابله با آن باید مقاومت و ایستادگی کرد، «ان مع العسر یُسرا»؛[5]آری مسلماً‌با هر سختی آسانی است.
5. و طبق برخی روایات، انسان با ازدواج وسعت رزق پیدا می کند و خداوند متعال توجه ویژه ای به او می نماید و ازدواج مایه آرامش زندگی و اجتماع و سبب پاکدامنی و بقای نسل انسان می شود و شخص را در برابر زندگی و اجتماع متعهد می سازد و باعث کامل شدن ایمان انسان ها می شود.[6] و تجربه نیز نشان داده است که انسان با ازدواج و تشکیل کانون گرم خانواده، با نیرویی بیشتر به کار و تلاش خود ادامه می دهد و بسیاری از استعدادهای بالقوه او نیز در هم سخنی ها و تلاش ها شکوفا می گردد.
نکته پایانی اینکه:
از آن چه گفته شد دانستیم که ما باید در زندگی خود روح کلی قرآن را جریان بدهیم و آیات و روایات را در کنار هم دیگر معنا نماییم تا حقیقت بحث بر ما روشن شود و از برداشت یک بعدی باید پرهیز کنیم. در یک لام باید گفت: از تو حرکت از خدا برکت.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. ناصر مکارم شیرازی و همکاران، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دهم، 1371، ج 6، ص 29 ـ‌34.
2. سید محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات اسلامی، بی تا، ج 8 ـ 7، ص 372 ـ 378.
3. مرحوم طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، الطبعه الثانیه، 1408 هـ ، ج 3 ـ 4، ص 589 ـ 591.

پی نوشت ها:
[1] . بقره/153.
[2] . بقره/155.
[3] . ابراهیم/12.
[4] . کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1365ش، ج 5، ص 88.
[5] . انشراح/6.
[6] . ر. ک: مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، ‌قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم، چاپ سوم، 1374، ص 13 – 17.