شاید شنیده‌اید که خداوند در همه جا هست و بر همه چیز احاطه دارد و در عین حال در مکان مخصوصی قرار ندارد. حال سؤال این است که مگر ممکن است خداوند در همه جا وجود داشته باشد و در عین حال هیچ گونه مکانی بخود نگیرد و جایی را اشغال نسازد؟
در جواب می‌گویم: آری ممکن است. برای روشن شدن این حقیقت مثالی می‌زنم. می‌دانیم که در زمین نیرویی بنام نیروی جاذبه وجود دارد. این نیروی نامرئی در کجای زمین است؟ چقدر از فضای زمین را اشغال کرده است؟ این نیرو در سرتاسر زمین، در سطح و اعماق آن و حتّی در دریاها وجود و نفوذ دارد، ولی با این حال جایی از زمین را اشغال نکرده و مکانی به خود نگرفته است. همینطور یک نیروی عظیمی منظومه شمسی را به هم مربوط ساخته و یک نیروی بزرگتری منظومه شمسی را با کهکشانها و میلیاردها ستاره به هم مرتبط ساخته است و بالاخره یک نیروی جاذبه عمومی همه جهان را بصورت جهان واحد درآورده است این نیروها هم مثل نیروی جاذبه زمین جایی را اشغال نکرده‌اند. روح انسان هم از این قبیل است، روح انسان هم در سرتاسر بدن آدمی جریان دارد ولی در عین حال کوچکترین جایی از بدن را برای خود معیّن نکرده است.
خداوند هم یک نیرو و قدرت فوق العاده وبی‌پایان و بی‌نهایتی است که در همه جای جهان هستی از قلب کُرات و کهکشانهای بزرگ گرفته تا دلِ اَتُم و حتّی در همه نیروهایی که گفتیم حکومت و نفوذ دارد.[1] و در عین حال جایی از این جهان و یا جهان دیگر را به خود اختصاص نداده که در آن مکان معیّن باشد. این مثالها برای روشن شدنِ جواب است و الاّ خداوند از این مثالها برتر و والاتر است.
نکته دیگری که موجب رفع این سئوال از ذهن می شود این است که بدانیم موجودات مادی نیازمند مکان هستند  و از آنجا که خداوند موجودی مجرد است مکانی را اشغال نمی کند. خداوند خالق هستی است پس هر جا که هستی باشد او وجود دارد چون ذات خداوند عین هستی می باشد.
ممکن است این پرسش مطرح شود! اگر خدا در آسمان نیست پس چرا دستهایمان را هنگام دعا به سوی آسمان بلند می‌کنیم؟
در جواب باید گفت: این عمل یکی از آداب دعاست. امام حسن ـ علیه السلام ـ  هم فرموده است: که پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ هنگام دعا دستهایش را بسوی آسمان بالا می‌بُرد.[2] خود پیامبر هم فرموده که دستهای خود را در وقت‌های نماز بسوی آسمان بردارید. زیرا آن وقتها بهترین اوقات (برای استجابت دعا) است.[3] از علی (ع) هنگامی که یکی از شما از نماز فارغ شد باید دستهای خود را بطرف آسمان بلند کند و به دعا کردن بپردازد پس ابن سبا گفت ای امیرالمومنان مگر خدا در همه جا نیست؟… و او گفت چرا ، امام گفت : آیا در قرآن نخوانده ای و فی السماء رزقکم و ما تدعون. [4]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ ده درس خداشناسی، مکارم شیرازی.
2ـ خداشناسی در کلاس درس، هاشم هاشم‌زاده هریسی.
3ـ گردون سپهر، عبدالکریم بی‌آزار شیرازی.
4ـ توحید برای نوجونان، نویسنده نیّره توسلی.

پی نوشت ها:
[1] – فاینما تولّوا فثمّ وجه الله، سوره بقره، آیه 115؛ نحن اقرب الیه من حبل الورید، سوره ق، آیه 16.
[2] – بحارالانوار، ج 93، ص 294.
[3] – بحارالانوار، ج 96، ص 356 .
[4] -تحف العقول ص 100.