در قرآن کریم آیاتی وجوددارد که همگی دلالت دارند بر اینکه خداوند آسمانها و زمین را در شش (6) روز خلق فرموده است. (54/اعراف، 3/یونس، 7/هود، 4/سجده) از طرفی در سوره مبارکه فصلت در آیات 9 و 10 آمده که:
خداوند زمین را در دو روز و ارزاق زمین را در 4 روز آفریده است آنگاه در آیه 12 همین سوره آمده که نظم هفت آسمان را خداوند در دو روز استوار گردانیده.
حال اینجا چند سؤال مطرح است: 1 . معنای «یوم» و روز در این آیات چیست؟ (چگونه تمام عالم را خداوند در 6 روز آفریده آنگاه زمین و ارزاق آن هم در 2 روز و 4 روز خلق کرده است)؟
2 . ارتباط آیات به چه صورتی است؟
مراد از «یوم» و روز در آیاتی که دلالت دارد بر اینکه آسمانها و زمین در شش روز خلق شده‌اند عبارت است از: برهه‌ای از زمان که تعبیر به «دوران» می‌کنیم و مراد همین روزهای معمولی ما نیست که از حرکت وضعی زمین پدید می‌آید و استعمال «روز» برای قطعه‌ای از زمان زیاد استعمال شده است.[1] پس مراد از «یوم» و روز در این دسته از آیات روز در مقابل شب نیست چون که در خلقت آسمانها و زمین هنوز زمین و خورشیدی نبوده است تا این «روز» پدید آید و ملاک زمان‌مندی بشود. پس باید مراد «دوره» باشد. اما اینکه کیفیت خلقت در این 6 دوره به چه صورتی بوده است معلوم نیست.
البته می توان گفت این دورانهای شش گانه محتملاً به ترتیب ذیل بوده است:
1. روزی که همه جهان به صورت توده ی گازی شکلی بود که با گردش به دور خود از هم جدا گردید و کرات را تشکیل داد.
2. این کرات تدریجا به صورت توده مذاب و نورانی و یا سرد و قابل سکونت در آمدند.
3. روز دیگر منظومه ی شمسی تشکیل یافت و زمین از خورشید جدا شد.
4. روز دیگر زمین سرد و آماده حیات گردید.
5. سپس گیاهان و درختان در زمین آشکار شدند.
6. سرانجام حیوانات و انسان در روی زمین ظاهر گشتند.[2] در این جا سئوال مهمی مطرح است و آن این که: چگونه در آیات فوق آفرینش زمین را در دو روز و کوه ها و برکات و غذاها در چهار روز، و در دنباله این آیات، آفرینش آسمان ها را نیز در دو روز ذکر کرده که مجموعا هشت روز می شود؟ در حالی که در آیات فراوانی از قرآن مجید آفرینش آسمان ها و زمین مجموعا در شش روز یا به تعبیر دیگر در شش دوران، بیان شده است.
مفسران در پاسخ این سوال گفته اند که آن جا که می گوید اربعه ایام (چهار روز) منظور تتمه چهار روز است، به این ترتیب در دو روز اول از این چهار روز زمین آفریده شد، و در دو روز بعد سایر خصوصیات زمین، به اضافه خلقت آسمان ها در دو روز مجموعا شش روز (شش دوران) می شود.
نظیر این تعبیر در زبان عرب و تعبیرات فارسی نیز وجود دارد که فی المثل گفته می شود: از اینجا تا مکه ده روز طول می کشد و تا مدینه پانزده روز، یعنی پنج روز  فاصله مکه و مدینه است و ده روز فاصله اینجا تا مکه.[3] البته آنچه از آیات استفاده می‌شود این است که دو روز برای خلق زمین بوده است (و می‌توان احتمال داد که منظور از این دو روز دو مرحله خلقت است یک روز به گونه گاز و مایع و روز دیگر به صورت جامد) و دور روز برای خلق آسمان (یک مرحله به صورت گاز یا دود و مرحله بعد به صورت آسمان هفت‌گانه).[4] اما آنجا که در سوره فصلت آمده که خداوند اقوات زمین را در 4 روز آفریده است روز در آنجا مراد فصول چهار گانه است و ربطی به این دوران و مراحل خلقت ندارد و فصول اربعه از حرکت انتقالی زمین به دور خورشید پدید می‌آید.[5] پس نتیجه بحث تا اینجا این شد که خداوند آسمانها و زمین را در 6 دوره خلق فرموده، 2 دوره مربوط به خلق زمین دو دوره هم مربوط به خلق آسمان (اما کیفیت به چه صورتی بوده معلوم نیست) آنگاه ارزاق و اقوات زمین در 4 فصل آفریده شده‌اند یعنی خداوند 4 فصل را آفریده تا ارزاق زمین بدست آیند.

پی نوشت ها:
[1]  . ر.ک: طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، اسماعیلیان، ج 17، ص 362-363.
[2]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج6، ص 202.
[3]. همان، ج20، ص 224.
[4]  . ر.ک: مصباح یزدی، محمد تقی، معارف قرآن، خداشناسی، کیهان‌شناسی، انسان‌شناسی، چاپ اول، چاپ دفتر انتشارات اسلامی، 1376، ص 241-243.
[5]  . ر.ک: تفسیر المیزان، همان، ص 364.