حدیث (1) امام على علیه السلام :

اَلشَّجاعَهُ عِزٌّ حاضِرٌ، اَلجُبنُ ذُلٌّ ظاهِرٌ؛

شجاعت عزّتى است آماده، ترس ذلّتى است آشکار.

شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم و دررالکلم ج 1 ، ص 152، ح 572
حدیث (2) امام على علیه السلام :

اَلشَّجاعَهُ نُصرَهٌ حاضِرَهٌ وَ فَضیلَهٌ ظاهِرَهٌ؛

شجاعت، نصرتى نقد و فضیلتى آشکار است.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 50 ، ح 1271

حدیث (3) امام على علیه السلام :

السَّخَاءُ وَ الشَّجَاعَهُ غَرَائِزُ شَرِیفَهٌ یَضَعُهَا اللَّهُ سُبْحَانَهُ فِیمَنْ أَحَبَّهُ وَ امْتَحَنَه‏

سخاوت و شجاعت خصلت هاى والایى هستند که خداوند سبحان آن دو را در وجود هر کس که دوستش داشته و او را آزموده باشد مى گذارد.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 375 ، ح 8443
حدیث (4) امام على علیه السلام :

جُبِلَتِ الشَّجَاعَهُ عَلَى ثَلَاثِ طَبَائِعَ لِکُلِّ وَاحِدَهٍ مِنْهُنَّ فَضِیلَهٌ لَیْسَتْ لِلْأُخْرَى السَّخَاءُ بِالنَّفْسِ وَ الْأَنَفَهُ مِنَ الذُّلِّ وَ طَلَبُ الذِّکْر

شجاعت بر سه خصلت سرشته شده که هر یک از آنها فضیلتى دارد که دیگرى فاقد آن است: از خودگذشتگى، تن ندادن به خوارى و ذلّت و نامجویى.

تحف العقول ص 322
حدیث (5) امام على علیه السلام :

ثَمَرَهُ الشَّجاعَهِ الغیرَهُ؛

غیرت میوه شجاعت است.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 207 ، ح 4142
حدیث (6) امام صادق علیه السلام :

ثَلاثَهٌ لاتُعرَفُ إِلاّ فى ثَلاثِ مَواطِنَ: لَا یُعْرَفُ الْحَلِیمُ إِلَّا عِنْدَ الْغَضَبِ وَ لَا الشُّجَاعُ إِلَّا عِنْدَ الْحَرْبِ وَ لَا أَخٌ إِلَّا عِنْدَ الْحَاجَه

سه کس اند که جز در سه جا شناخته نمى شوند: بردبار جز در هنگام خشم، شجاع جز در جنگ و برادر جز در هنگام نیازمندى.

بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 75 ، ص 229 ، ح 9
حدیث (7) امام على علیه السلام :

لا أَشجَعَ مِن لَبیبٍ؛

شجاع تر از خردمند، وجود ندارد.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 533 ، ح 9724
حدیث (8) امام على علیه السلام :

لَوْ تَمَیَّزَتِ الْأَشْیَاءُ لَکَانَ الصِّدْقُ مَعَ الشَّجَاعَهِ وَ کَانَ الْجُبْنُ مَعَ الْکَذِبِ.

اگر خصلت ها از یکدیگر متمایز و جدا شوند، هر آینه راستى با شجاعت باشد و بزدلى با دروغ.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 417 ، ح 7084
حدیث (9) امام على علیه السلام :

آفَهُ الشَّجاعَهِ إِضاعَهُ الحَزمِ؛

آفت شجاعت، فروگذاشتن دوراندیشى است.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 182 ، ح 3742
حدیث (10) امام على علیه السلام :

اَلْعَدلُ اَفْضَلُ مِنَ الشَّجاعَهِ لاَنَّ النّاسَ لَوِ اسْتَعْمَلُوا الْعَدْلَ عُموما فى جَمیعِهِمْ لاَسْتَغْنَوْا عَنِ الشَّجاعَهِ؛

عدالت بهتر از شجاعت است زیرا اگر مردم همگى عدالت را درباره همه بکار گیرند از شجاعت بى نیاز مى شوند.

شرح نهج البلاغه(ابن ابی الحدید) ج 20، ص 333 ، ح816
حدیث (11) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

اَلصَّرعَهُ کُلُّ الصَّرعَهِ الَّذى یَغضبُ فَیَشتَدُّ غَضَبُهُ وَ یَحمَرُّ وَجهُهُ وَ یَقشَعِرُّ شَعرُهُ فَیَصرَعُ غَضَبَهُ؛

کمال دلیرى آن است که کسى خشمگین شود و خشمش شدّت گیرد و چهره اش سرخ شود و موهایش بلرزد، امّا بر خشم خود چیره گردد.

نهج الفصاحه ص 549 ، ح 1872
حدیث (12) امام على علیه  السلام :

مَا السَّیْفُ الصّارِمُ فى کَفِّ الشُّجاعِ بِاَعَزَّ لَهُ مِنَ الصِّدْقِ؛

شمشیر بُرّنده در دست شجاع براى او دشمن شکن تر از راستگویى نیست.

شرح نهج البلاغه(ابن ابى الحدید) ج 20 ، ص 296 ، ح387
حدیث (13) امام على علیه السلام :

أَکْلُ السَّفَرْجَلِ قُوَّهٌ لِلْقَلْبِ الضَّعِیفِ وَ هُوَ یُطَیِّبُ الْمَعِدَهَ وَ یُذَکِّی الْفُؤَادَ وَ یُشَجِّعُ الْجَبَانَ وَ یُحَسِّنُ الْوَلَد

خوردن به، قلب ضعیف را قوى، معده را پاک، ترسو را شجاع و فرزند را زیبا مى‏کند.

تحف العقول ص ‏101
حدیث (14) ابن شهر آشوب :

کانَ النَّبىّ صلی الله علیه و آله قَبْلَ الْمَبْعَثِ مَوْصُوفاً بِعِشْرِینَ خَصْلَهً مِنْ خِصَالِ الْأَنْبِیَاءِ لَوِ انْفَرَدَ وَاحِدٌ بِأَحَدِهَا لَدَلَّ عَلَى جَلَالِهِ فَکَیْفَ مَنِ اجْتَمَعَتْ فِیهِ کَانَ نَبِیّا أَمِیناً صَادِقاً حَاذِقاً أَصِیلًا نَبِیلًا مَکِیناً فَصِیحاً عَاقِلًا فَاضِلًا عَابِداً زَاهِداً سَخِیّاً کَمِیّاً قَانِعاً مُتَوَاضِعاً حَلِیماً رَحِیماً غَیُوراً صَبُوراً مُوَافِقاً مُرَافِقاً لَمْ یُخَالِطْ مُنَجِّماً وَ لَا کَاهِناً وَ لَا عَیَّافا

رسول اکرم صلی الله علیه و آله پیش از مبعوث شدن، بیست خصلت از خصلت‏هاى پیامبران را دارا بودند، که اگر کسى یکى از آنها را داشته باشد، دلیل عظمت اوست؛ چه رسد به کسى که همه آنها را دارا باشد، آن حضرت پیامبرى امین، راستگو، ماهر، اصیل، شریف، استوار، سخنور، عاقل، با فضیلت، عابد، زاهد، سخاوتمند، دلیر و با شهامت، قانع، متواضع، بردبار، مهربان، غیرتمند، صبور، سازگار، و نرم‏خو بودند و با هیچ منجّم (قائل به تأثیر ستارگان)، غیب‏گو و پیش‏گویى هم‏نشین نبودند.

مناقب (ابن شهر آشوب) ج 1، ص 123