1- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اَلعِلمُ رَأسُ الخَیرِ کُلِّهِ، وَ الجَهلُ رَأسُ الشَّرِّ کُلِّهِ؛
دانایى سرآمد همه خوبىها و نادانى سرآمد همه بدى هاست.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 74 ، ص 175، ح 9
2- پیامبر صلى الله علیه و آله:
تَکَلَّفُوا فِعلَ الخَیرِ وَ جاهِدوا نُفوسَکُم عَلَیهِ، فَاِنَّ الشَّرَّ مَطبوعٌ عَلَیهِ الاِنسانُ؛
در کار خیر، خود را به زحمت اندازید و در این راه با هوا و هوس خود مبارزه کنید، زیرا طبیعت انسان به بدى تمایل دارد.
تنبیه الخواطر معروف به مجموعه ورام ج 2، ص 120
3- پیامبر صلى الله علیه و آله:
لَا ضَرَرَ وَ لَا إِضْرَارَ فِی الْإِسْلَام فَالْإِسْلَامُ یَزِیدُ الْمُسْلِمَ خَیْراً وَ لَا یَزِیدُهُ شَرّاً.
در اسلام هیچ ضررى نیست و ضرر زدن به دیگران نیز ممنوع است، پس اسلام به مسلمان خیر مىرساند و شر نمى رساند.
من لا یحضره الفقیه ج 4، ص 334، ح 5718
4- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اِذا بَلَغَ الرَّجُلُ اَربَعینَ سَنَهً وَ لَم یَغلِب خَیرُهُ شَرَّهُ قَبَّلَ الشَّیطانُ بَینَ عَینَیهِ وَ قالَ: هذا وَجهٌ لا یُفلِحُ؛
هرگاه انسان چهل ساله شود و خوبیش بیشتر از بدیش نشود، شیطان بر پیشانى او بوسه مى زند و مى گوید: این چهره اى است که روى رستگارى را نمى بیند.
مشکاه الأنوار ص 169
5- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اَلخَیرُ عادَهٌ وَ الشَّرُّ لَجاجَهٌ؛
خوبى عادت است و بدى لجاجت.
اساس البلاغه ص 438
6- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اَلا اِنَّ شَرَّ الشَّرِّ شِرارُ العُلَماءِ وَ اِنَّ خَیرَ الخَیرِ خیارُ العُلَماءِ؛
بدانید که بدترین بدها، علماى بدند و بهترین خوبان علماى خوبند.
منیه المرید ص 137
7- پیامبر صلى الله علیه و آله:
إِنَّ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتَابُ اللَّهِ، وَ خَیْرَ الْهَدْیِ هَدْیُ مُحَمَّدٍ، وَ شَرَّ الْأُمُورِ مُحْدَثَاتُهَا
بهترین سخن، کتاب خدا و بهترین روش، روش پیامبر صلى الله علیه و آله و بدترین امور بدعتهاست (پدیده هاى مخالف دین).
امالی(طوسی) ص 337 – بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 74، ص 122، ح 23
8- پیامبر صلى الله علیه و آله:
مَنْ قَالَ إِنِّی خَیْرُ النَّاسِ فَهُوَ مِنْ شَرِّ النَّاسِ وَ مَنْ قَالَ إِنِّی فِی الْجَنَّهِ فَهُوَ فِی النَّار
هر کس بگوید: من از همه مردم بهترم، او بدترین مردم است و هر کس بگوید: من بهشتى هستم، او جهنمى است.
نوادر(راوندى) ص 11
9- پیامبر صلى الله علیه و آله:
فَإِنَّ أَحَدَکُمْ إِذَا مَاتَ فَقَدْ قَامَتْ قِیَامَتُهُ یَرَى مَا لَهُ مِنْ خَیْرٍ أَوْ شَر
هرگاه یکى از شما بمیرد، قیامتش برپا مى شود و خوبى ها و بدى هاى خود را مى بیند.
ارشاد القلوب(دیلمی) ج 1 ، ص 18
10- پیامبر صلى الله علیه و آله:
خَیرُ القُلوبِ اَوعاها لِلخَیرِ وَ شَرُّ القُلوبِ اَوعاها لِلشَّرِّ، فَاَعلَى القَلبِ الَّذى یَعِى الخَیرَ مَملُوٌّ مِنَ الخَیرِ اِن نَطَقَ نَطَقَ مَأجورا و اِن اَنصَتَ اَنصَتَ مَأجورا؛
بهترین قلبها، قلبى است که ظرفیت بیشترى براى خوبى دارد و بدترین قلبها، قلبى است که ظرفیت بیشترى براى بدى دارد، پس عالى ترین قلب، قلبى است که خوبى را در خود دارد و لبریز از خوبى است. اگر سخن بگوید، سخنش در خور پاداش است و اگر سکوت کند، سکوتش درخور پاداش است.
جعفریات(اشعثیات) ص 168
11- پیامبر صلى الله علیه و آله:
خَیرُ ما اُعطىَ الرَّجُلُ المُؤمِنُ خُلقٌ حَسَنٌ وَ شَرُّ ما اُعطِىَ الرَّجُلُ قَلبُ سوءٍ فى صورَهٍ حَسَنَهٍ؛
بهترین چیزى که به مؤمن داده شده خوش اخلاقى و بدترین چیزى که به انسان داده شده دلى بد در چهرهاى زیباست.
نهج الفصاحه ص 474 ، ح 1529
12- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اَلا اِنَّ خَیرَ عِبادِ اللّهِ التَّقىُّ النَّقىُّ الخَفىُّ وَ اِنَّ شَرَّ عِبادِ اللّهِ المُشارُ اِلَیهِ بِالاَصابِعِ؛
آگاه باشید، بدرستى که بهترین بندگان خدا کسى است که با تقوا، پاک و گمنام باشد و بدترین بندگان خدا کسى است که انگشت نما باشد.
دعوات(راوندی) ص 46 ، ح 114 – بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 67 ، ص 111، ح 12
13- پیامبر صلى الله علیه و آله:
ما اَسَرَّ عَبدٌ سَریرَهً اِلاّ اَلبَسَهُ اللّهُ رِداءَها اِن خَیرا فَخَیرٌ وَ اِن شَرّا فَشَرٌّ؛
هیچ کس نیتى را در دل پنهان نمىکند، مگر اینکه خداوند آن نیت را (در رفتار و کردار او) همانند لباس ظاهر مىکند، با نیت خوب ظاهر خوب و با نیت بد ظاهر بد خواهد داشت.
نهج الفصاحه ص 695 ، ح 2616
14- پیامبر صلى الله علیه و آله:
دَعْ مَا یُرِیبُکَ [إِلَى مَا لَا یُرِیبُکَ]، فَإِنَّ الْحَقَّ طُمَأْنِینَهٌ وَ الْکَذِبَ رِیبَه
آنچه تو را به شک و تردید مى اندازد رها کن و به سراغ آنچه تو را به شک و تردید نمى اندازد برو؛ زیرا حق مایه آرامش و دروغ مایه تشویش و دودلى است.
نزهه الناظر و تنبیه الخاطر ص 28 ، ح 83
15- پیامبر صلى الله علیه و آله:
نیَّهُ المُؤمِنِ خَیرٌ مِن عَمَلِهِ وَ نیَّهُ الکافِرِ شَرُّ مِن عَمَلِهِ وَ کُلُّ عامِلٍ یَعمَلُ عَلى نیَّتِهِ؛
نیت مؤمن بهتر از عمل او، و نیت کافر بدتر از عمل اوست و هر کس مطابق نیت خود عمل مى کند.
کافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 84 ، ح 2
16- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اِنَّ اَسرَعَ الخَیرِ ثَوابا البِرُّ وَ اِنَّ اَسرَعَ الشَّرِّ عِقابا البَغىُ؛
پاداش نیکوکارى زودتر از هر کار خوب دیگرى مى رسد و کیفر ستم و تجاوز زودتر از هر کار بد دیگرى گریبان مى گیرد.
خصال ص 110، ح 81
17- امام على علیه السلام:
جَلیسُ الخَیرِ نِعمَهٌ، جَلیسُ الشَّرِّ نِقمَهٌ؛
همنشین خوب نعمت و همنشین بد، بلا و مصیبت است.
عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 221 ، ح 4306 و 4307
18- امام على علیه السلام:
مَا خَیْرٌ بِخَیْرٍ بَعْدَهُ النَّارُ وَ مَا شَرٌّ بِشَرٍّ بَعْدَهُ الْجَنَّهُ وَ کُلُّ نَعِیمٍ دُونَ الْجَنَّهِ فَهُوَ مَحْقُور وَ کُلُّ بَلَاءٍ دُونَ النَّارِ عَافِیَه
خیرى که به دنبال آن آتش باشد، خیر نیست و شرى که به دنبال آن بهشت باشد، شر نیست. هر نعمتى جز بهشت ناچیز است و هر بلایى جز آتش، سلامتى.
نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 544 ، حکمت 387
19- امام على علیه السلام:
مَن لَبِسَ الخَیرَ تَعَرّى مِنَ الشَّرِّ؛
هر کس جامه «خوبى» به تن کند از «بدى» برهنه مى گردد.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 104 ، ح 1866
20- امام على علیه السلام:
اَلخَیرُ اَسهَلُ مِن فِعلِ الشَّرِّ؛
کار خوب آسانتر از کار بد است.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 106 ، ح 1918
21- بهترین و بدترین خانه ها
خَیرُ بَیتٍ فِى المُسلِمینَ بَیتٌ فیهِ یَتیمٌ یُحسَنُ اِلَیهِ وَ شَرُّ بَیتٍ فِى المُسلِمینَ بَیتٌ فیهِ یَتیمٌ یُساءُ إلَیهِ اَنَا وَ کافِلُ الیَتیمِ فِى الجَنَّهِ هکَذا؛
بهترین خانه هاى مسلمانان، خانه اى است که در آن یتیمى باشد که به او نیکى مى شود و بدترین خانه هاى مسلمانان خانه اى است که در آن یتیمى باشد که با او بدى مى شود، من و سرپرست یتیم در بهشت مانند دو انگشت همراهیم.
نهج الفصاحه ص 470 ، ح 1510
22- امام على علیه السلام:
اِنَّ الخَیرَ وَ الشَّرَّ لا یُعرَفانِ اِلاّ بِالنّاسِ، فَاِذا اَرَدتَ اَن تَعرِفَ الخَیرَ فَاعمَلِ الخَیرَ تَعرِف اَهلَهُ وَ اِذا اَرَدتَ اَن تَعرِفَ الشَّرَّ فَاعمَلِ الشَّرَّ تَعرِف اَهلَهُ؛
خوبى و بدى جز با مردم شناخته نمى شوند. پس اگر مى خواهى خوبى را بشناسى، خوبى کن تا اهل آن را بشناسى و اگر مى خواهى بدى را بشناسى، بدى کن، تا اهلش را بشناسى.
تحف العقول ص 204 – بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 75 ، ص 41، ح 26
23- امام على علیه السلام:
فاعِلُ الخَیرِ خَیرٌ مِنهُ وَ فاعِلُ الشَّرِّ شَرٌّ مِنهُ؛
خوبى کننده بهتر از خودِ خوبى و بدى کننده بدتر از خودِ بدى است.
نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 474 ، حکمت 32
24- امام على علیه السلام:
اِنَّ اللّهَ تعالى اَنزَلَ کِتابا هادیا بَیَّنَ فیهِ الخَیرَ وَ الشَّرَّ، فَخُذوا نَهجَ الخَیرِ تَهتَدوا وَ اَصدِفوا عَن سَمتِ الشَّرِّ تَقصِدوا؛
خداى تعالى کتابى راهنما فرستاد و در آن خوب و بد را روشن ساخت. پس راه خوبى را پیش گیرید تا هدایت شوید و از راه بدى دورى جویید تا به مقصد برسید.
بحارالانوار(ط-بیروت) ج 32 ، ص 40 ، ح 26 و ج 65 ، ص 290 ، ح 49
25- امام على علیه السلام:
قارِن اَهلَ الخَیرِ تَکُن مِنهُم وَ بایِن اَهلَ الشَّرِّ تَبِن عَنهُم؛
با خوبان معاشرت کن تا از آنان باشى و از بدان دورى کن تا از آنان نباشى.
نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 402 ، نامه 31
26- امام على علیه السلام:
خَیرُ شَبابِکُم مَن تَشَبَّهَ بِکُهولِکُم وَ شَرُّ کُهولِکُم مَن تَشَبَّهَ بِشَبابِکُم؛
بهترین جوانان شما، جوانى است که خود را شبیه میانسالان کند و بدترین میانسالان شما، کسى است که خود را شبیه جوانان کند.
مکارم الاخلاق ص 118
27- امام على علیه السلام:
اَلعَجزُ مَعَ لُزومِ الخَیرِ خَیرٌ مِنَ القُدرَهِ مَعَ رُکوبِ الشَّرِّ؛
ناتوانىِ همراه با خیر بهتر از توانمندىِ در خدمت شر است.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 371 ، ح 8412
28-امام على علیه السلام:
اَلعِلمُ اَصلُ کُلِّ خَیرٍ،
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 41 ، ح 17
اَلجَهلُ اَصلُ کُلِّ شَرٍّ؛
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 73 ، ح 1096
دانایى، ریشه همه خوبى ها و نادانى ریشه همه بدى هاست.
29- امام على علیه السلام:
اَللَّئیمُ لا یُرجى خَیرُهُ وَ لا یُسلَمُ مِن شَرِّهِ وَ لا یُؤمَنُ مِن غَوائِلِهِ؛
افراد پَست به خیرشان امید و از شرشان امان و از به هلاکت انداختنشان ایمنى نیست.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 261 ، ح 5579
30- امام باقر علیه السلام:
اَلخَیرُ وَ الشَّرُّ یُضاعَفُ یَومَ الجُمُعَهِ؛
خوبى و بدى در روز جمعه چند برابر (حساب) مىشود.
ثواب الاعمال ص 143
31- امام باقر علیه السلام:
اِنَّ هذَا اللِّسانَ مِفتاحُ کُلِّ خَیرٍ وَ شَرٍّ، فَیَنبَغى لِلمُؤمِنِ اَن یَختِمَ عَلى لِسانِهِ کَما یَختِمُ عَلى ذَهَبِهِ وَ فِضَّتِهِ؛
به راستى که این زبان کلید همه خوبى ها و بدى هاست پس شایسته است که مؤمن زبان خود را مُهر و موم کند، همان گونه که (صندوق) طلا و نقره خود را مُهر و موم مى کند.
تحف العقول ص 298
32- امام باقر علیه السلام:
اِنَّ الخَیرَ ثَقُلَ عَلى اَهلِ الدُّنیا عَلى قَدرِ ثِقلِهِ فى مَوازینِهِم یَومَ القیامَهِ وَ اِنَّ الشَّرَّ خَفَّ عَلى اَهلِ الدُّنیا عَلى قَدرِ خِفَّتِهِ فى مَوازینِهِم؛
کار خوب بر مردم دنیا سنگین است، به اندازه سنگینى آن در ترازوهاى ایشان در روز قیامت و کار بد بر مردم دنیا سبک است، به اندازه سبکى آن در ترازوهایشان در قیامت.
خصال ص 17 ، ح 61 – بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 68، ص 215، ح 13
33- امام صادق علیه السلام:
الْخَیْرُ کُلُّهُ أَمَامَکَ وَ إِنَّ الشَّرَّ کُلَّهُ أَمَامَکَ وَ لَنْ تَرَى الْخَیْرَ وَ الشَّرَّ إِلَّا بَعْدَ الْآخِرَهِ لِأَنَّ اللَّهَ عَزّ َوَ جَلَّ جَعَلَ الْخَیْرَ کُلَّهُ فِی الْجَنَّهِ وَ الشَّرَّ کُلَّهُ فِی النَّار
همه خوبىها و بدىها در مقابل توست و هرگز خوبى و بدى واقعى را جز در آخرت نمىبینى، زیرا خداوند همه خوبىها را در بهشت و همه بدىها را در جهنم قرار داده است.
تحف العقول ص 306
34- امام صادق علیه السلام:
ما مِن عَبدٍ اَسَرَّ خَیرا فَذَهَبَتِ الاَیّامُ اَبَدا حَتّى یُظهِرَ اللّهُ لَهُ خَیرا وَ ما مِن عَبدٍ یُسِرُّ شَرّا فَذَهَبَتِ الاَیّامُ حَتّى یُظهِرَ اللّهُ لَهُ شَرّا؛
هر بنده اى که خیرى را پنهان کند، با گذشت زمان خداوند خیرى را از او آشکار مى سازد و هر بنده اى شرى را پنهان کند، با گذشت زمان خداوند شرى را از او آشکار مى گرداند.
وسایل الشیعه ، ج 1 ، ص 71 ، 159 – بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 69 ، ص 282، ح 4
35- امام صادق علیه السلام:
اِعلَمى اَنَّ الشّابَّ الحَسَنَ الخُلقِ مِفتاحٌ لِلخَیرِ مِغلاقٌ لِلشَّرِّ وَ اَنَّ الشّابَّ الشَّحیحَ الخُلقِ مِغلاقٌ لِلخَیرِ مِفتاحٌ لِلشَّرِّ؛
آگاه باش که جوان خوش اخلاق، کلید خیر و قفل شر است و جوان بداخلاق قفل خیر و کلید شر است.
امالى (طوسى) ص 302، ح 598
36-امام کاظم علیه السلام:
لَیْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یُحَاسِبْ نَفْسَهُ فِی کُلِّ یَوْمٍ فَإِنْ عَمِلَ خَیْراً اسْتَزَادَ اللَّهَ مِنْهُ وَ حَمِدَ اللَّهَ عَلَیْهِ وَ إِنْ عَمِلَ شَرّاً اسْتَغْفَرَ اللَّهَ مِنْهُ وَ تَابَ إِلَیْهِ.
از ما نیست کسى که هر روز اعمال خود را محاسبه نکند تا اگر نیکى کرده از خدا بخواهد بیشتر نیکى کند و خدا را بر آن سپاس گوید و اگر بدى کرده از خدا آمرزش بخواهد و توبه نماید.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 67 ، ص 72 ، ح 24
37- امام رضا علیه السلام:
اَحسِنِ الظَّنَّ بِاللّهِ فَاِنَّ اللّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقولُ: اَنا عِندَ ظَنِّ عَبدىَ المُؤمِنِ بى، اِن خَیرا فَخَیرا وَ اِن شَرّا فَشَرّا؛
به خداوند خوش گمان باش، زیرا خداى عزوجل مى فرماید: من نزد گمان بنده مؤمن خویش هستم، اگر به من خوش گمان باشد، به خوبى با او رفتار مى کنم و اگر به من بدگمان باشد، به بدى با او رفتار مى کنم.
کافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 72، ح 3
38- امام صادق علیه السلام:
مَن یَزرَع خَیرا یَحصِد غِبطَهً وَ مَن یَزرَع شَرّا یَحصِد نَدامَهً وَ لِکُلِّ زارِعٍ ما زَرَعَ؛
هر کس خوبى بکارد، خشنودى درو مى کند و هر کس بدى بکارد، پشیمانى درو مى کند، هر کس هر چه بکارد، همان را برداشت مى کند.
کافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 458، ح 19
39- امام حسین علیه السلام:
اَیُّهَا النّاسُ نافِسوا فِى المَکارِمِ وَ سارِعوا فِى المَغانِمِ وَ لا تَحتَسِبوا بِمَعروفٍ لَم تَجعَلوا؛
اى مردم در خوبى ها با یکدیگر رقابت کنید و در کسب غنائم (بهره گرفتن از فرصتها) شتاب نمایید و کار نیکى را که در انجامش شتاب نکرده اید، به حساب نیاورید.
کشف الغمه(ط-القدیمه) ج 2 ، ص 29
40- امام صادق علیه السلام:
إذا اَرادَ اللهُ بِعَبدٍ شَراً فَاذنَبَ ذَنباً تَبَعَهُ بِنَعمَهٍ لیُنسِیهِ الاستِغفارَ و یَتَمادی بِه؛
هرگاه خداوند برای بنده ای شر بخواهد (یعنی او خودش مستحق این شر شود) وقتی گناهی از او سر زد، در پی آن نعمتی به او بخشد تا استغفار را از یاد برده و به گناهش ادامه دهد.
بحارالانوار(ط-بیروت) ج 70 ، ص 387 ، ح 1
41- امام حسن علیه السلام:
اَلخَیرُ الَّذِی لا شَرَّ فِیهِ، اَلشُّکرُ مَعَ النِّعمَه وَ الصَّبرُ عَلَی النّازِلَه؛
خیری که هیچ شری در آن نیست، شکر بر نعمت و صبر بر مصیبت ناگوار است .
تحف العقول ص 234
42- امام سجاد علیه السلام:
الخیرَ کُلُّهُ قَد اجتَمَعَ فی قَطعِ الطّمعِ عمّا فی أَیدِی النّاس؛
تمامیِ خیر و خوبی در بریدن طمع و چشم نداشتن به آنچه که در دستان مردم جمع شده، است.
کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ، ص 148 ، ح 3
43-امام على علیه السلام:
خَیرُ الخَلائق الرِّفقُ؛
بهترین خوبی ها رفق است (مهربانی و لطف با مردم).
عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 237 ، ح 4508
44- امام باقر علیه السلام:
الوُقُوف عِندَ الشُّبهَهِ خَیرٌ مِن الاِقتِحامِ فی الهَلَکَه
توقف هنگام مواجهه با کار شبهه ناک بهتر از فرو رفتن در گرداب هلاکت است
زهد ص 19 – کافی(ط-الاسلامیه) ج 1 ، ص 50 ، ح 9