رجعت در لغت به معنی بازگشت و در اصطلاح گروهی از مومنان خالص و عده ای منافقان فاجر پیش از قیامت به این جهان است.اعتقاد به رجعت از باورهای مسلم و تردیدناپذیر شیعه است که بر آیات قرآن و احادیث معصومین علیه السلام استوار می باشد. (1)
رجعت در دوران حکومت موعود آخرالزمان اتفاق خواهد افتاد و خداوند عده ای از مردگان را با همان اندام و صورتی که بودند زنده کرده و به دنیا برمی گرداند. به گروهی از آنان عزت می دهد و گروهی را ذلیل خواهد کرد و حق مظلومان را از ستم گران می گیرد. وقتی قائم قیام کرد خداوند همه اذیت کنندگان به مومنین را زنده می کند تا به مجازات دنیوی برسند و دادگری مومنان به ظهور می رسد (2)دلایل عقلی اعتقاد به رجعتعلامه سید محمدحسین طباطبایی(ره) در تفسیر شریف المیزان، ذیل تفسیر آیه 210-208 به مساله رجعت و اعتقاد شیعه بدان و نظر عقلی مخالفان آن اشاره کرده با دلایل عقلی به رد نظریه مخالفان می پردازد از جمله می گوید: چیزی که از قوه به فعلیت درآمده دیگر محال است بالقوه شود، مطلبی است صحیح ولیکن قبول نداریم که مساله مورد بحث ما از این باب باشد برای این که مورد فرض او با مورد فرض ما مختلف است، مورد فرض او کسی است که عمر طبیعی خود را کرده و به مرگ طبیعی از دنیا رفته باشد که برگشتن او به دنیا مستلزم آن امر محال است و اما مرگ ”اخترامی” که عاملی غیرطبیی از قبیل قتل و یا مرض باعث آن شود. برگشتن انسان بعد از چنین مرگی به دنیا مستلزم هیچ محذور و اشکالی نیست چون ممکن است بعد از آن که به مرگ غیرطبیعی از دنیا رفته و در زمانی دیگر مستعد کمالی شود، که در زمانی غیر از زمان زندگی موجود و فراهم باشد و بعد از مردن دوباره زنده شود تا آن کمال را به دست آورد.و یا ممکن است اصل استعدادش مشروط باشد به این که مقداری در برزخ زندگی کرده باشد چنین کسی بعد از مردن و دیدن برزخ دارای آن استعداد می شود و دوباره بدنیا برمی گردد که آن کمال را به دست آورد که در هر یک از این دو فرض مساله رجعت و برگشتن به دنیا جایز است و مستلزم محذور محال نیست، این گفتاری خلاصه و فشرده بود درباره مساله رجعت.(3)آیات رجعت در قرآن و روایات ائمه (ع)از جمله آیاتی که در قرآن به مساله رجعت دلالت دارد آیاتی چون ”و یوم نحشر من کل امه فوجا ممن یکذب بایانتا” (نمل 831) و آن روز که از هر امتی گروهی از کسانی را که آیات ما را تکذیب کرده محشور می گردانیم پس انان نگاه داشته می شوند تا همه به هم بپیودند. همچنین آیه ”ام جستم ان تدخلوا الجنه و لما یاتکم مثل الذین خلوا من قبلکم” (بقره 214)، آیا پنداشتید که داخل بهشت می شوید و حال آن که دچار سختی و زیان شدند و به (هول و) تکان درآمدند تا جایی که پیامبر (خدا) و کسانی که با وی ایمان آورده بودند گفتند: یاری خدا کی خواهد بود؟ هشدار که یاری خدا نزدیک است.این آیه می فهماند آنچه در امت های گذشته رخ داده در این امت نیز رخ خواهد داد و یکی از آن وقایع مساله رجعت و زنده شدن مردگانی است که در زمان ابراهیم و موسی و عیسی و عزیز و ارمیا و غیر ایشان اتفاق افتاده باید در این امت نیز اتفاق بیفتد. (4)همچنان که رسول خدا (ص) هم کلامی دارند که به طور اجمالی این مفهوم را می فهماند: به آن خدایی که جانم به دست اوست که شما مسلمانان با هر سنتی که در امت های گذشته جریان داشته رو به رو خواهند شد و آن چه در آن امت ها جریان یافته مو به مو در این امت جریان خواهد یافت به طوری که نه شما از آن سنت ها منحرف می شوید و نه آن سنت ها که در بنی اسرائیل بود شما را نادیده می گیرد (5). آیاتی چون آیه 10 سوره مومن و آیه 260 سوره بقره و آِه 6 اسرا از دیگر آیات مبین مساله رجعت هستند. از جمله روایات دیگر رجعت، روایتی است از حضرت امام صادق (ع) که می فرماید: هنگام رجعت کسانی که مومن خالص و کافر خالص هستند زنده می شوند و به دنیا برمی گردند. (6)در مورد حضرت ولیعصر(عج) نیز آمده است: در روز ظهور عده ای از ظالمان به اذن خدا از قبورشان زنده می شوند و مجازات می شوند از این رو، حضرت را یگانه منتقم خون سالار شهیدان امام حسین (ع) خوانده اند و در دعای ندبه آمده است: ”این الطالب بدم المقتول بکربلا این المنصور علی من اعتدی علیه و افتری…”. کجاست طالب خون حسین (ع) که در کربلا کشته شد؟ کجاست آن یاری شده تا یاری کند کسانی را که حقشان پایمال شده است.رجعت کنندگاندر مورد کسانی که در دوران حکومت جهانی موعود آخرالزمان رجعت خواهند کرد دو دسته روایت نقل شد. دسته اول به طور کلی از کسانی یاد می کند که یا کافر خالصند و یا مومن خالص از این رو می توان نام بسیاری را در آن میان جای داد اما در مورد دسته سوم روایات که شخصاً نام افراد ذکر شده است طبق روایات، پیامبران، حضرت اسماعیل و حضرت رسول اکرم (ص) امیرالمومنین (ع) امام حسین (ع) سایر امامان معصوم (ع) و جمعی از اصحاب یا وفای پیامبر اسلام چون سلمان، مقداد، جابربن عبدالله انصاری، مالک اشتر، مفضل بن عمرو نیز اصحاب کهف و برخی دیگر رجعت می کنند.نخستین رجعت کننده در روزگار ظهور حضرت ولیعصر (عج)، حضرت امام حسین (ع) است. امام صادق (ع) می فرماید: نخستین کسی که زمین برای او شکافته می شود و به روی زمین رجعت می کند، حسین بن علی است و به قدری حکومت می کند که از کثرت سن ابروهایش روی دیدگانش می ریزد. (8)رجعت امام حسین در روزگار ظهور قائمیکی دیگر از اصول مسلم و قطعی که شیعه بدان معتقد است این است که امام را امام غسل می دهد این برگرفته از حدیث امام رضا (ع) است که می فرماید: امام را جز امام غسل نمی دهد (9). بنابراین باید یکی از امامان رجعت نموده مراسم تغسیل و خاکسپاری امام عصر (عج) را بر عهده بگیرد که طبق روایات رسیده امام حسین(ع) این مهم را انجام می دهند.در تفسیر عیاشی ذیل آیه شریفه ”ثم رددنا لکم الکره علیهم (اسراء/6)” از امام صادق نقل شده است که: مقصود از زنده شدن دوباره امام حسین (ع) و هفتاد نفر از اصحابش در عصر امام زمان (ع) است، در حالی که کلاه خودهای طلایی بر سر دارند و به مردم رجعت و زنده شدن دوباره حضرت حسین (ع) را اطلاع می دهند تا مومنان به شک و شبهه نیفتند و این در حالی است که حضرت مهدی (ع) در میان مردم است.هنگامی که همه مومنان، امام حسین (ع) را شناختند و تایید کردند که او حسین (ع) است مرگ حضرت مهدی (ع) فرا خواهد رسید و دیده از جهان فرو می بندد. آنگاه امام حسین (ع) وی را غسل و کفن و حنوط می کند و به خاک می سپارد که هرگز امام را جز امام غسل نمی دهد. (10)پس از شهادت امام زمان و تدفین ایشان، امام حسین (ع) عهده دار حکومت جهانی ایشان می شوند و به قدری حکومت می کنند که گفته شده است، از کثرت سن ابروهایش روی دیدگان مبارکش را می پوشاند تا اینکه روز قیامت و رستاخیز فرا رسد.
منابع تحقیق :
1- یک پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (عج) علیرضا رجالی تهرانی، ص257.
2- حضرت مهدی (عج) فروغ تابان ولایت، محمد محمدی اشتهاردی، ص 119 و 117.
3- تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج2، ص61-160.
4- همان، ص 161.
5- بحارالانوار، ج53، ص127.
6- اثباه الهداه، ج7، ص157.
7- الزام الغاصب، شیخ علی یزدی حائری، ج2، ص360.
8- بحارالانوار ج53، ص46.
9- اصول کافی، کلینی، ج1، ص384.
10- تفسیر عیاشی، ج2، ص281.
