نویسنده: دکتر محمد طاهر القادری
مترجم: سید عبدالحسین رئیس السادات

شفاعت انبیاء ( علیه السلام) در دنیا
شفاعت نمودن انبیای عظام ( علیهم السلام) در بارگاه الهی حق است. از قرآن حکیم استنباط می شود که انبیاء ( علیهم السلام) در این دنیا هم امّت خویش را شفاعت می کنند. در زیر، شفاعت امّت به وسیله ی بعضی انبیاء ( علیهم السلام) که در قرآن آمده است را ملاحظه کنید.

1- حضرت نوح ( علیهم السلام)
رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَیَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِناً وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ {71/ 28} بارالها، مرا و پدر ومادر من و هر که با ایمان به خانه ( یا به کشتی) من داخل شود و همه ی مردان و زنان با ایمان عالم را ببخش و بیامرز.

2- حضرت ابراهیم ( علیهم السلام)
رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسَابُ‌ {14/ 41} بارالها، روزی که ( میزان عدل و) حساب بر پا می شود ( تو در آن روز سخت) بر من و والدین من و همه ی مؤمنان ( از کرم) ببخشا.
سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی إِنَّهُ کَانَ بِی حَفِیّاً {19/ 47} من از خدای خود برای تو آمرزش خواهم خواست. او بسیار در حق من مهربان است.
إِلاَّ قَوْلَ إِبْرَاهِیمَ لِأَبِیهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَکَ {60/ 4} الا آنکه ابراهیم به پدر ( یعنی عموی) خود گفت: ( اگر ایمان آری) من برای تو از خدا آمرزش می طلبم.
فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی وَ مَنْ عَصَانِی فَإِنَّکَ غَفُورٌ رَحِیمٌ‌{14/ 36} پس هر کس ( در راه توحید و خداپرستی) پیرو من است، ازمن است و هر که مخالفت من کند ( و راه شرک و عصیان پوید اختیارش با توست که) تو خدای بسیار بخشنده و مهربانی.

3- حضرت موسی ( علیهم السلام)
قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِأَخِی وَ أَدْخِلْنَا فِی رَحْمَتِکَ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ‌{7/ 151} موسی گفت: پروردگارا، من و بردارم را بیامرز و ما را در ظلّ رحمت خود داخل گردان.

4- حضرت یعقوب ( علیهم السلام)
قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ‌ {12/ 98} پدر [حضرت یعقوب ( علیهم السلام] گفت: به زودی از درگاه خدا برای شما آمرزش می طلبم که او بسیار آمرزنده و مهربان است.

5- حضرت یوسف ( علیهم السلام)
قَالَ لاَ تَثْرِیبَ عَلَیْکُمُ الْیَوْمَ یَغْفِرُ اللَّهُ لَکُمْ {12/ 92} یوسف گفت: امروز هیچ خجل و متأثر نباشید، که خدا گناه شما را ببخشد.

6- حضرت عیسی( علیه السلام)
إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُکَ وَ إِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ‌ {5/ 118} ( خدایا) اگر آنها را عذاب کنی، باز همه بندگان تو هستند؛ و اگر از گناه آنها درگذری، باز توانا و درست کرداری.

7- حضور سید عالم ( صلی الله علیه و آله)
الف -وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِیماً {4/ 64} و اگر هنگامی که آنها ( گروه منافق) بر خود ستم کردند به تو رجوع می کردند و ازکردار خود به خدا توبه نموده و تو هم برای آنها استغفار می کردی و از خدا آمرزش می خواستی، در این حال البته خدا را توبه پذیر و مهربان می یافتند.
ب-وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنْبِکَ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ ….{47/ 19} و تو بر گناه خود و برای مردان و زنان با ایمان آمرزش طلب…
ج- فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ…. {3/ 159} پس از ( بدی) آنان درگذر و برای آنها طلب آمرزش کن…
د- وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ {24/ 62} و بر آنها از خدا طلب مغفرت و آمرزش کن.
هـ – اسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ…{60/ 12} و آمرزش گناهانشان را از خدا بخواه…

8- شفاعت صالحان برای مؤمنین
رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ ….{59/ 10} پروردگارا بر ما و برادران دینی مان که در ایمان پیش از ما شتافتند ببخش…

9- شفاعت فرشتگان

الف – وَ الَّذِینَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنُوا{40/ 7} فرشتگانی که عرش ( با عظمت الهی) را بر دوش گرفته و آنان که پیرامون عرشند، به تسبیح و ستایش حق مشغولند؛ هم خود به خدا ایمان دارند و هم برای اهل ایمان از خدا آمرزش و مغفرت می طلبند.
ب – یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلاَئِکَهُ صَفّاً لاَ یَتَکَلَّمُونَ إِلاَّ مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْ منُ وَ قَالَ صَوَاباً {78/ 38} روزی که روح القدس با همه ی فرشتگان به صف آیند و هیچ کس سخن نگوید جز آن که خدای مهربانش اذن دهد و او سخن به صواب گوید.
ج- وَ لاَ یَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضَى ….{21/ 28} و هرگز از احدی جز آن کسی که خدا از او راضی است شفاعت نکنند…
د- فَاغْفِرْ لِلَّذِینَ تَابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِیلَکَ وَ قِهِمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ‌ {40/ 7} گناه آنان که توبه کردند و راه ( رضای) تو را پیمودند ببخش و آنان را از عذاب دوزخ محفوظ دار.
هـ. رَبَّنَا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِی وَعَدْتَهُمْ وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أَزْوَاجِهِمْ وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ‌ {40/ 8} پروردگارا، تو آنها را به بهشت عدنی که وعده شان فرمودی با پدران ( و مادران) صالح و هم جفت و فرزندانشان و اصل گردان که همانا تویی خدای با حکمت و اقتدار.
و- وَ قِهِمُ السَّیِّئَاتِ وَ مَنْ تَقِ السَّیِّئَاتِ یَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ‌ {40/ 4}
و هم آن مؤمنان را از ارتکاب عمل زشت نگاهدار، که هر که را تو از زشتکاری امروز محفوظ داری، درحق او رحمت و عنایت بسیار فرموده ای و آن به حقیقت رستگاری بزرگ خواهد بود.
قرآن کریم در آیات فوق این بحث را به صورت روشن بیان فرموده است که بندگان محبوب و مقرّب خدایتعالی در بارگاه وی برای گناهکاران شفاعت می کنند. از انبیای گرامی و بزرگوار گرفته تا فرشتگان و مؤمنان صالح به عنوان مقرّبین درگاه الهی اجازه ی شفاعت دریافت می کنند؛ ولی عناصر نافرمان و مردود بارگاه الهی و کفّار و مشرکین ازین نعمت محروم خواهند بود.
منبع مقاله: القادری، دکتر محمد طاهر، (1390)، عقیده شفاعت، سید عبدالحسین رئیس السادات، تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی- معاونت فرهنگی، چاپ اول.