گرچه تعبیر «وحدت عمومیه» در متون روایی و عرفانی درباره اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ به کار برده نشده ولی ممکن است به این لحاظ که همه اهل بیت در واقع یک حقیقتاند، برخی از آن تعبیر به وحدت عمومیّه کرده باشند. ولی مراد از وحدت نوری آن است که اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ از یک نور خلق شده و همه آنها نور واحد هستند ولی به تناسب اقتضای زمان هر کدام در برهه خاصی از زمان به صورت خصوصیات ویژه به دنیا آمده و به عنوان حجت خداوند در عالم بودهاند در این باره روایات متعدد وجود دارد که در این جا به نمونههایی از آن اشاره میشود:
1. رسول خدا فرمود: خداوند مرا و علی و فاطمه و حسن و حسین را قبل از خلفت عالم آفریده بود و ما به صورت نوری بودیم.[1]
2. در روایت دیگری آمده که حضرت فرمود: آنگاه که خداوند اراده کرد مرا خلق کند کلمهای گفت که از آن نوری آفریده شد بعد سخنی گفت که از آن روح آفریده شد بعد آن روح با آن نور ممزوج شد و از آن من و اهل بیت مرا آفرید.[2]
3. در روایت دیگر آمده که حضرت فرمود: «اول ماخلق الله ارواحنا ثم خلق الملائکه فلما شاهدوا ارواحنا نوراً واحداً استعظمت امرنا»[3] یعنی اولین چیزی که خدا آفرید ارواح ما بود بعد فرشتگان آفریده شدند، وقتی آن ها ما را به صورت یک نور مشاهده کردند از این عظمت ما شگفت زده شدند.
از این گونه روایات به خوبی به دست میآید که پیامبر و اهل بیت او ـ علیهم السّلام ـ در واقع یک نور هستند و به تعبیر دیگر آن ها با هم وحدت نوری دارند یعنی از یک نور آفریده شدهاند و در حقیقت اهل بیت جلوه نور پیامبر اند و پیامبر جلوای از نور خداوند است. به همین جهت گاهی از آن ها به وحدت نوری یاد میشود.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. محمد شجاعی، انسان و خلافت الهی.
2. امام خمینی، انسان کامل و امامت.
پی نوشت ها:
[1] . بحار، ج 15، باب 1، حدیث 7، ص 7، نشر دار الاحیاء لتراث العربی، بیروت، 1403 ق.
[2] . همان، حدیث 11، ص 10.
[3] . عیون اخبار الرضا، ج 1، باب 26، حدیث 22، ص 262، چاپ دار العلم، قم 1377 ق.