ایست قلبی:

توقف ناگهانی قلب یکی از فوریت های امدادی بوده که اگر در همان موقع بتوان بیمار را نجات داد، حیات او تجدید می شود. بنابراین در این مقاله در نظر داریم تا بیشتر درباره علل، علایم و نحوه احیاء قلب بپردازیم.

علل:

بیماری های قلبی و عروقی، ضربه به قلب، داروهای محرکه قلب، غرق شدگی، خفگی، برخی بیماریها، بیهوشی، شوک، خونریزی، برق گرفتگی و … از علل ایست قلبی هستند.

علایم:

علائمی همچون … مردمک ها مردمک های گشاد، اختلال تنفسی یا قطع تنفس و نبض، خاکستری رنگ شدن پوست، عدم وجود نبض در ناحیه گردن در این افراد پدیدار می شوند.

روش تشخیص:

برای این کار از نبض ناحیه گردن استفاده می شود. 5-10 ثانیه برای یافتن نبض تلاش کنید، اگر نبضی احساس نکردید به معنای ایست قلبی است.

کمک های اولیه: ماساژ قلبی

ماساژ قلبی عبارت است از فشار منظم و موزونی که به وسیله کف دو دست در بزرگسالان، کف یک دست در کودکان و دو انگشت در نوزادان روی دیواره جلویی قفسه سینه وارد می آید.

نحوه انجام ماساژ قلبی:

1. محل ماساژ را معین کنید. (در بالغین و اطفال دو انگشت بالاتر از انتهای استخوان جناغ سینه و در شیرخواران زیر یک سال یک سانتی متر پایین تر از خطی که دو نوک سینه را به هم وصل می کند روی استخوان جناغ سینه. 2. پاشنه یک دست را در محل مشخص شده جهت انجام ماساژ قرار داده و دست دیگر را روی دست اول قرار دهید، سپس انگشتانتان را در هم فرو کنید. نباید نوک انگشتانتان با سینه مصدوم در تماس باشد. 3. در حالیکه دستها کاملاً عمود بر بدن مصدوم بوده و آرنج ها کاملاً صاف می باشد قفسه سینه او را به نرمی و آرامی به سمت داخل فشار دهید. از فشارهای تیز و سریع بپرهیزید.)

احیا قلبی و ریوی cardio pulmonary (c.p.R) Resuscitation

در صورت ایست قلبی و تنفسی، همزمان اقدام به انجام تنفس مصنوعی و ماساژ قلبی همراه با هم می کنیم که به این عمل CPR می گویند.

عملیات CPR در سه مرحله انجام می شود:

1) A :Air way ایجاد راه هوایی باز
2) B: Breating برقراری تنفس مناسب
3) C: Circulation برقراری جریان خون مناسب
موارد (1) و (2) در فصلنامه شماره سه توضیح داده شد.
CPR در بزرگسالان به روش یک نفره و دونفره انجام می گیرد و به این صورت که بعد از تشخیص قطع تنفس و ایست قلب از طریق روش های تشخیصی گفته شده، باید بلافاصله بعد از بازکردن راه هوایی (A) اقدام به تنفس مصنوعی (B) و ماساژ قلبی (C) توأم نمود.

CPR یک نفره:

عملیات CPR توسط یک امدادگر به ترتیب زیر است:
1. از بیهوش بودن مصدوم اطمینان حاصل کنید. 2. درخواست کمک نمایید. 3. راه هوایی را باز کنید. (A) 4. تنفس مصدوم را برقرار کنید. (B) 5. در صورت ایست تنفسی، دوباره تنفس مصنوعی بدهید. 6. نبض سرخرگ کاروتید (گردنی) را کنترل کنید. 7. در صورت ایست قلبی، 15 بار ماساژ قلبی بدهید. (C) 8. سپس دوبار تنفس بدهید. این چرخه را بصورت دوبار تنفس مصنوعی و 15 بار کمپرس قلبی به مدت یک دقیقه (یعنی 4 بار تنفس و ماساژ) ادامه دهید. 9. در دقیقه اول و پس از آن، هر سه دقیقه یک بار نبض کاروتید را بررسی کنید. به محض برقراری ضربان قلب، ماساژ قلبی را متوقف کرده و تنها به تنفس مصنوعی با سرعت 12 بار در دقیقه بپردازید. 10. به محض برقراری تنفس طبیعی، تنفس مصنوعی را قطع کرده و مصدوم را در وضعیت بهبودی قرار دهید. 11. اگر تنفس و ضربان قلب مصدوم برقرار نشد، CPR را تا رسیدن پزشک ادامه دهید.

CPR دو نفره:

در مجموع عملیات CPR با دو امدادگر به ترتیب زیر است: 1. دو امدادگر در طرفین مصدوم زانو می زنند. امدادگر اول که مسئول تنفس مصنوعی است بالای سر مصدوم قرار می گیرد. امدادگر دوم که مسئول ماساژ قلبی است، لباس مصدوم را کنار زده و دست هایش را در موقعیت صحیح روی جناغ سینه قرار می دهد. 2. امدادگر اول با صدا زدن و تکان دادن مصدوم از بیهوشی و ایست تنفسی او اطمینان حاصل می کند. سپس راه تنفس را باز کرده و دوبار تنفس مصنوعی می دهد. پس از آن نبض شریان کاروتید را آزمایش کرده و در صورت ایست قلبی به امدادگر دوم فرمان شروع ماساژ قلبی را می دهد. 3. امدادگر دوم ماساژ قلبی را با سرعت 60 بار در دقیقه شروع می کند. 4. امدادگر اول بدون وقفه یک بار تنفس می دهد و امدادگر دوم نیز بدون وقفه 5 بار ماساژ قلبی می دهد و این چرخه (یک بار تنفس و پنج بار ماساژ قلبی) به مدت یک دقیقه ادامه می یابد. امدادگر اول باید در ضمن انجام ماساژ قلبی توسط همکارش، نبض شریان کاروتید را بررسی کند و از مؤثربودن ماساژ قلبی اطمینان حاصل کند. اگر همزمان با ماساژ قلبی، نبض کاروتید حس نشد ممکن است اشکال در نحوه قرار گیری مصدوم یا نقطه وارد آمدن فشار یا نیرو کم امدادگر باشد که هر یک از این اشکالات باید سریعاً برطرف شود.
نکته 1) اگر مصدومی تنفس می کند ولی تنفس او دچار اشکال است، می توانید به او تنفس مصنوعی بدهید اما تا زمانیکه قلب ضربان دارد هرچند ضعیف و نامنظم، هرگز نباید اقدام به ماساژ قلبی کرد، چون این کار ممکن است ایست کامل قلب را در پی داشته باشد.
نکته 2) برای اطمینان از ایست قلبی از نبض گردنی استفاده کنید. استفاده از نبض سرخرگ های محیطی در ناحیه مچ دست یا بازو می تواند باعث اشتباه شود، چون نبض این شریان ها حتی در شرایطی که قلب هنوز می تپد، ضعیف و غیرقابل لمس می باشد.
نکته 3) به دلیل اهمیت ماساژ قلبی، ضرورتی ندارد که در حین تنفس مصنوعی، انجام ماساژ قلبی متوقف شود زیرا ماساژ قلبی تنها درصدی از کار قلب را ایجاد می کند.
نکته 4) در اطفال کمتر از 8 سال CPR همواره یک نفره بوده و نسبت آن (تنفس مصنوعی و ماساژ قلبی) یک به پنج می باشد.

خطاها و عوارض CPR:

ممکن است هنگام دادن تنفس، دهان امدادگر کاملاً دهان مصدوم را نپوشانده باشد و درنتیجه قسمت اعظم هوا به جای ورود به ریه ها وارد محیط اطراف شود.
به علت غفلت از وضعیت دادن به سر و چانه مصدوم مجاری هوایی بسته شوند و قسمت اعظم هوا وارد مری شود و اتساع معده عاملی جهت تحریک استفراغ و ورود آن به مجاری هوایی (آسپیراسیون) و خفگی مصدوم شود.
اگر تنفس بیش از حد قوی و سریع باشد خود امدادگر دچار خستگی، سردرد و سرگیجه خواهد شد.
شکستگی ترقوه، دنده ها و جناغ سینه در اثر فشارهای تیز و خشن
پارگی کبد و خونریزی داخلی بر اثر زیاد پایین قرار دادن کف دست، موقع ماساژ قلبی.
منبع: نشریه دنیای سلامت شماره 68