راستش را بگویید! میانگین اطلاعات ما از زندگی اهل بیت (علیهم السلام) چقدر است؟ ما که در غم این بزرگان اشک ریخته ایم و در شادی هایشان جشن گرفته ایم، چقدر با ظرایف زندگی شان آشنا هستیم؟ مگر پیامبر (ص) نفرمود که «انا بشر مثلکم / من هم انسانی هستم مثل شما». پس چرا با سبک زندگی این بزرگان آشنا نیستیم؟! این روزها بسیاری از اهالی فرهنگ، دغدغه ایجاد سبک زندگی برای مردم دارند. سؤال این است که آیا از سبک زندگی اهل بیت (ع) نسخه بهتری هم وجود دارد؟

1- چه جهیزیه ای به خانه شوهرش آورد؟

لحظه ای که پدربزرگم داشت جان می داد گفت سه دختر شوهر دادم و تا خرخره بدهکارم. یادتان نرود که بدهی هایم را پرداخت کنید. این روزها جهیزیه دادن به دختر برای خودش غولی شده که هر کسی نمی تواند شاخش را بشکند! از یخچال های چندین میلیونی گرفته تا گوشتکوب برقی و ماساژور طبی و… یکی نیست بگوید آیا همه این وسایل برای شروع زندگی لازم است؟ فاطمه (س) با همه منزلت و بزرگی ای که نزد خدا و پدرش داشت اما پیامبر (ص) جهیزیه ساده ای برایش میها کرد و او را به خانه علی (ع) فرستاد. شاید خیلی ها فکر می کردند چون فاطمه(س) دختر رسول خداست پس باید جهیزیه و عروسی مجللی برای او درنظر گرفته شود. اما هرگز چنین اتفاقی نیفتاد. روایت است که پیامبر (ص) از بهای فروش زره علی (ع) مقداری را مهریه فاطمه (س) و مابقی را برای تهیه جهیزیه و اسباب خانه او به صحابه داد. گویا پیامبر (ص) 63 درهم را نیز برای آماده کردن جهیزیه فاطمه (س) به سلمان، بلال و ابوبکر داد تا آنها وسایل و اسباب ساده ای خریداری کنند.

2- مهریه اش چقدر بود؟

کسانی که فکر می کنند مهریه بهای یک زن است، خوب است داستان مهریه حضرت زهرا (س) را بخوانند تا از این سوء تفاهم بزرگ خلاص شوند. اگر قرار باشد والاترین زن تاریخ را معرفی کنیم، هیچکس به پای فاطمه(س) نمی رسد. با این اوصاف حتماً باید مهریه ایشان از قدرت محاسبه ما خارج باشد. نکته اینجاست که مهریه دختر پیامبر (ص) به اندازه قیمت یک زره آن روزگار بود.
حجت الاسلام محمد آخوند، در این زمینه داستان جالبی را بیان می کند: «از مهم ترین مسائلی که هنگام ازدواج هر زن و مرد اهمیّت دارد، تعیین مهریه است که از جانب مرد به عنوان هدیه به زن داده می شود. حضرت فاطمه (س) از این قاعده مستثنی نبود و وقتی حضرت علی (ع) به خواستگاری اش آمد، پیامبر (ص) از علی (ع) پرسید برای مهریه دخترم فاطمه در نزد خودت چه داری؟ علی (ع) در جواب فرمود اسب و زره. پیامبر (ص) به او گفت اسبت را نزد خودت نگه دار ولی زره ات را بفروش. نقل است که مولا علی (ع) زره را به 480 درهم می فروشد و پولش را به پیامبر (ص) می دهد. پیامبر (ص) نیز مقداری را به بلال می دهد تا برای فاطمه (س) عطر تهیه کند.
جالب تر آنکه پیامبر (ص) هیچگاه برای مهریه دخترش از علی (ع) چیزی نخواست که در توان مالی اش نباشد. این مورد نشان می دهد که مهریه باید چیزی باشد که مرد حتی همان لحظه توانایی پرداختش را داشته باشد.

3- از همسرش چه خواست؟

«شوهری که نتواند آدم را به یک سفر اروپا ببرد، شوهر نیست!» این جمله را یکی از بازیگران همین فیلم فارسی خودمان به زبان آورد که بدجور حرف دل بسیاری از خانم های امروز است. حالا سفر اروپا نه؛ همین چهار تا کشور توریستی و آسیایی خودمان که از نان شب هم واجب تر است. اما اگر فلش بک بزنیم و زندگی اسوه هایمان را مرور کنیم، می بینیم که از این خبرها نبوده، حجت الاسلام آخوند در این باره می گوید: « روایت های بسیاری داریم که حضرت فاطمه (س) در طول زندگی مشترکش، هیچگاه از علی (ع) چیزی نخواست که او نتواند برایش تهیه کند، مگر آنکه مولا از او پرسیده باشد.
از «ابوسعید خدری» نقل است که یک روز حضرت علی (ع) از خواب بیدار می شود و به قول امروزی ها از همسرش سؤال می کند غذا چه داریم؟ فاطمه (س) می فرماید دو روز است چیزی نخورده ایم و هر غذایی را که در منزل داشتیم به شما و حسنین داده ام. حضرت علی (ع) ناراحت شده و می پرسد چرا این را برایم نگفتی. حضرت فاطمه (س) پاسخ می دهد از خدای خود شرم کردم که تو را مکلف به کاری کنم که توانایی انجامش را نداری.
از امام صادق (ع) روایت است که حضرت زهرا (س) و علی (ع) در اوایل زندگی مشترکشان خدمت پیامبر (ص) رفتند و از ایشان خواستند وظایف خانه را میانشان تقسیم کنند. پیامبر (ص) کار تا پشت در خانه را بر عهده فاطمه (س) و کار بیرون از خانه را بر عهده علی (ع) سپردند.»

4- اوضاع خانه و زندگی اش چگونه بود؟

حتماً بارها شنیده اید که فلان آقا زاده با ماشین چند صد میلیون تومانی اش در خیابان های شهر پرسه می زند! بعضی از مدیران هم به تازگی گفته اند که باید جایگاهشان حفظ شود! این چند خط تقدیم به آن ها.
حجت الاسلام محمد آخوند در این باره می گوید: «فاطمه(س) دختر نبی اکرم (ص)، رهبر آن سرزمین بود اما هیچگاه تجمل گرایی را شیوه زندگی خود قرار نداد. البته نمی گوییم زندگی دنیایی اهمیت ندارد. تصدیق این صحبت، آمدن 114 هزار پیامبر برای هدایت مردم است که هریک به نوعی به زندگی دنیوی مشغول بودند. در روایت های فراوانی بر ساده زیستی زندگی زهرا (س) تأکید شده. نقل است که حضرت علی (ع) برای همسرش فاطمه (س) یک جفت گوشواره و دو النگوی طلا و یک پرده خریداری کرد. حضرت زهرا (س) در بازگشت پیامبر (ص) از سفری، خودش را با آن وسایل آراست خانه را با آن پرده زینت داد. وقتی پیامبر (ص) به خانه فاطمه (س) رسید و آن وسایل را مشاهده کرد، از خانه او برگشت. حضرت زهرا (س) متوجه ناراحتی پدر شد و گریست. سپس وسایل را به بلال داد تا آنها را نزد پیامبر (ص) ببرد. آنگاه به پدرش پیغام داد که هرگونه مصلحت می داند آنها را صدقه بدهد. پیامبر (ص) به بلال فرمود ای بلال، آنها را بفروش و پولش را برای اهل صفه صدقه بده. پس از آن به خانه فاطمه(س) رفت و فرمود پدر به قربانت، کار نیکی انجام دادی. برخی نقل می کنند پس از آن پیامبر (ص) شخصی را فرستاد تا یک جفت گوشواره و النگو از جنس معمولی تر برای حضرت زهرا (س) فراهم کند.».

5- حجابش چطور بود؟

درباره زندگی حضرت فاطمه (س) هر چه ندانید، این فقره حتماً برایتان آشناست؛ اینکه تا چه اندازه به حجاب اهمیت می داد حجت الاسلام آخوند در این باره می گوید: « فاطمه (س) در حجاب و عفاف هم برای ما الگوست. حضرت کاظم (ع) از قول پدرش نقل می کند روزی حضرت علی (ع) فرمود مرد کوری از فاطمه اذن دخول خواست. حضرت روی خود را از او پوشاند. پیامبر (ص) به دخترش فرمود چرا از او رو گرفتی درحالی که او تو را نمی بیند. فاطمه (س) فرمود هر چند او مرا نمی بیند ولی من که او را می بینم و او مرا استشمام می کند. پیامبر(ص) فرمود شهادت می دهم که تو جگر گوشه من هستی. او حتی هنگام شهادتش به «اسامه بنت امی» فرمود از اینکه جنازه خانم ها را روی تخته قرار می دهند و روی آن پارچه ای می کشند راضی نیستم. اسامه که از مهاجران به حبشه بود، در پاسخ می گوید در حبشه وسیله ای هست که وقتی جنازه را داخل آن می گذارند چیزی از آن مشخص نیست. سپس نمونه ای از آن تابوت را برای حضرت درست می کند و فاطمه (س) وصیت کرد زمانی که از دنیا رفت، برایش از این تابوت درست کنند.»

6- چطور فرزندانش را تربیت کرد؟

شاید برخی از مردم تصور کنند که حضرت زهرا (س) چون فرزندانی صالح داشته، دغدغه تربیت آنها را نداشته؛ درحالی که امام حسین (ع) در روز عاشورا می فرماید: « شهامت، آزادمنشی و کرامت خود را مرهون پاکدامنی و طهارت مادرم فاطمه هستم.» عطوفت و مهر مادری حضرت زهرا (س) نسبت به فرزندانش چنان بود که شکم آنان را به قیمت گرسنگی خود سیر می کرد. بنابر روایات متعدد می توان دریافت که حضرت برای رفع نیازهای فرزندانش بسیار اهمیت قائل بود. اگر می خواهید در این خصوص بیشتر بدانید، حرف های حجت الاسلام آخوند را بخوانید: فاطمه (س) هیچگاه از تربیت فرزندانش غافل نشد و به نشاط و شادابی آنها اهمیت می داد. آن را می توان در همبازی شدن پیامبر (ص) با فرزندان دخترش زهرا (س) دید. نقل است فاطمه (س) به حسنین (ع) قلم و کاغذی می دهد و از آنها می خواهد خطاطی کنند تا هر کدام بهترین خطاطی را انجام داد، او را برنده اعلام کند. زمانی که حسن و حسین (ع) کاغذها را نزد مادرشان بردند، منتظر پاسخ مادر بودند اما فاطمه (س) نمی خواست یکی را برتر از دیگری بداند؛ به همین دلیل گردنبندی را که بر گردن داشت پاره کرد و به فرزندانش فرمود هر کس بیشترین مهره را جمع کند، او برنده است.»

7- چگونه همسایه ای بود؟

برای ما که همسایه هایمان را ماهی یک بار و آن هم در کوچه یا آسانسور می بینیم، احتمالاً درک همسایه داری حضرت فاطمه (س) دشوار است. حجت الاسلام آخوند حدیث جالبی نقل می کند که به آن اشاره می کنیم: « امام مجتبی (ع) فرمود مادرم را شب جمعه ای در محراب عبادتش دیدم که تا سپیده صبح از رکوع و سجود فارغ نشد به گوش خود شنیدم که نام یکایک مردان و زنان مؤمن را برد و برایشان دعای فراوان کرد. و برای خود چیزی نخواست! به مادرم فاطمه (س) گفتم مادرجان، چرا برای خودت همانند دیگران دعا نکردی؟! در جوابم فرمود: « الجار ثم الدار/ نخست همسایه سپس اهل خانه.»
منبع:نشریه همشهری آیه سال چهارم اردیبهشت 91