براى ظهور، وقت تعیین نشده است ، و همواره وقوع آن را امرى ناگهانى توصیف کرده اند، و با واژه هاى فجأه و بغته از آن سخن گفته اند، که هر دو به معناى وقوع ناگهانى و یکباره است .
امام رضا علیه السلام :
– عن النبى صلى الله علیه و آله :… مثله مثل الساعه ، التى لا یجلیها لوقتها الا هو – عزوجل -، لا یاءتیکم الا بغته . (1)
– امام رضا علیه السلام ، نقل از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله : … قیام امام موعود چون رسید قیامت است که وقت آن را جز خداى کسى نداند، و فرا نرسد مگر ناگهان .
در این گونه تعالیم چه بسا این اصل منظور بوده است که اگر مسلمانان امر ظهور را خیلى دور تصور کنند، امید و حالت انتظار و آمادگى را از دست مى دهند؛ و این خود زمینه حاکمیت یاءس و بى تعهدى و بیخبرى را فراهم مى سازد، و جامعه را به نشیب گرایى مى کشاند.
امام على علیه السلام :
… لا تعاجلوا الامر قبل بلوغه فتندموا، و لا یطولن علیکم الامد فتقسوا قلوبکم . (2)
-… در برپایى حکومت عدل و حق شتاب مکنید، پیش از آنکه زمان مناسب آن فرا رسد، که پشیمان خواهید شد. و زمان آن را دور و دراز نپندارید که دلهایتان سخت و ناامید شود.
امام على بن ابى طالب علیه السلام ، در این سخن بر دو اصل تاءکید مى کند: نخست اینکه هر حادثه و پدیده اى ، زمانى ویژه و مناسب دارد. و این امر یعنى ظهور و فرج نیز که بزرگترین پدیده تاریخ جهان است ، داراى زمان و شرایط ویژه خود است ، و طلب آن پیش از زمان مناسب و ویژه ، اشتباه است و مایه پشیمانى . دوم اینکه با توجه به ضرورت وجود شرایط زمین مناسب براى ظهور، نباید زمان ظهور نیز بسیار دور تصور شود و گمان رود که قرنها و قرنها به درازا خواهد کشید تا این حادثه در تاریخ زندگى انسان رخ دهد و موعود علیه السلام امتها آشکار گردد. بنابراین هر جامعه و نسلى بیندیشند که آن تحول و انقلاب به جامعه و زمان و نسل او تعلق ندارد، نه ، چنین نباید تصور شود تا یاءس و بدبینى بر جامعه حاکم گردد، و حس امید و حالت انتظار و آمادگى و عنصر صبر از جامعه رخت بربندد. باید راهى میانه برگزید و چنین پنداشت که در عین حال که زمان و شرایط مناسب براى این حادثه مهم و بى نظیر ضرورى است ، لیکن این مناسبتها و شرایط ممکن است در زمانى بس اندک پدید آید و محیط آماده ظهور و فرج گردد، بلکه ممکن است در یک شب کار ظهور سامان یابد، و صبح آن شب امام ظاهر گردد، چنانکه در احادیث آمده است .
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله :
المهدى منا یصلح الله له امره فى اللیله . (3)
– مهدى ما، کارش در یک شب سامان مى یابد.
امام صادق علیه السلام :
و توقع امر صاحبک لیلک و نهارک ، فان الله کل یوم هو فى شأن لا یشغله شأن عن شأن …(4)
– چشم به راه امر قیام و انقلاب امام خود باش ، در شب و هر روز زیرا که خدا در هر روز کارى کند، و کارى ، او را از کارى دیگر باز ندارد…
ظهور به اراده الهى وابسته است ، و در هر لحظه ممکن است خواست خدا به این امر تعلق گیرد که داعى حق فریاد برآورد، و بشریت منحرف را به راه رهنمون شود، و خوابزدگان را بیدار کند، و آرمانهاى حق و عدل را حاکم گرداند.
امام رضا علیه السلام :
اذا رفع علمکم من بین اظهرکم ، فتو قعوا الفرج من تحت اقدامکم .(5)
– هرگاه نشانه ها از میانتان برخاست و امامانتان در گذشتند یا غائب شدند، پس چشم به راه فرج الهى باشید، از نزدیکترین جا به خود.
مؤ لف میکال المکارم مى گوید:
ظاهر این است که این سخن : فتو قعوا الفرج من تحت اقدامکم کنایه از ظهور ناگهانى و بدون مقدمات است . بنابراین در تمام زمان غیبت و در هر حالى که احتمال ظهور مى رود، واجب است انسان آماده یارى رسانى باشد و به امام توجه داشته منتظر ظهور او باشد . (6)
نیز مى گوید : ظهور ناگهانى و یکباره با احادیثى که براى ظهور، مقدمات و شرایط و علامتهایى معرفى کردند، چگونه کارساز مى شود. در پاسخ مى گوید: آنچه از احادیث بسیار به دست مى آید این است که تمام آن نشانه ها و شرایط مهم در یک سال رخ مى دهد. بنابراین واجب است هر دین باور منتظرى در هر سال آماده ظهور رهبر خویش باشد، چون هر سال احتمال وقوع آن شرایط هست .(7)
امام عصر علیه السلام خود در توقیعى نامه اى ، ناگهانى بودن ظهور را بیان مى فرماید:
… فان امرنا یبعثه فجاءه حین لا ینفعه توبه (8)
-… امر ما قیام و انقلاب ما ناگهانى است ، در هنگامى که توبه سردى ندارد.
بنابراین ، انتظار درست و صادقانه ، چنین انتظارى است ، و ممکن است در اسرع وقت نشانه هاى ویژه آن رخ دهد، و به ظهور و قیام و انقلاب امام موعود بینجامد. پس باید به چنین فرجى آنى و لحظه اى امید داشت که سرنوشت بشریت به یکباره دگرگون شود. زیرا که از پیدا شدن نخستین علامت از علائم حتمى – که پیاپى خواهد بود – تا رسیدن اصل فرج و بیرون آمدن امام علیه السلام فاصله اى چندان نیست . درباره قتل نفس زکیه ، شیخ مفید، از حضرت امام محمد باقر علیه السلام روایت کرده است که فرمود:
فاصله قتل نفس زکیه و قیام قائم ، بیش از 15 شب نخواهد بود.
البته ، فاصله پاره اى از علائم حتمى ، با ظهور، از 15 شب بیشتر است ، اما چندان زیاد نیست ، حدود چند ماه … چنانکه از برخى احادیث فهمیده مى شود.(9)
پی‌نوشت‌:

1- مفاتیح الجنان / 527.
2- بحار 52/123.
3- میکال 2 / 160.
4- میکال 2 / 157.
5- میکال 2/ 160 به نقل از کافى 1/341.
6- میکال 2 / 160.
7- میکال 2 / 160
8- ارشاد /360
9- خورشید مغرب محمد رضا حکیمی 107
منبع:کتاب عصر زندگى و چگونگى آینده انسان و اسلام