تئوری طب سوزنی بر اساس جریان چی (انرژی) در مریدیان‌ها استوار شده است. معتقدند که نقاط طب سوزنی ویژه‌ای وجود دارند. فعال سازی این نقاط، به درمان درد و بیماری کمک می‌کند.
طب سوزنی روشی است که در آن سوزن‌های فلزی خیلی ریز برای تحریک نقاط ویژه‌ای (نقاط طب سوزنی) در بدن انسان فرو برده می‌شوند. کلمه‌ی طب سوزنی از فرو بردن سوزن گرفته شده است. آن یک مشخصه‌ی مهم از پزشکی سنتی چینی (TCM) است که معتقدند در چین نشأت یافته است.
این روش درمانی از زمان پیدایش خود با محبوبیت، رشد یافته است. در حال حاضر، این روش تقریباً در همه‌ی بخش‌های دنیا انجام می‌شود. بسته به سبک و تکنیکی که به کار می‌رود، انواع مختلفی از طب سوزنی وجود دارد که نام‌های آن عبارتند از : چینی کلاسیک، سبک ژاپنی، دست کره‌ای و سماعی یا گوشی. هیچ مدرک و سندی در مورد این که کدام روش موثرتر است، وجود ندارد. در میان انواع زیادی از اینها، سبک چینی کلاسیک عموماً در آمریکا انجام می‌شود.
تئوری :
ایده‌ی پشت این روش درمانی بر پایه‌ی چی استوار است که انرژی حیاتی بدن است. طبق TCM، چی در تمام بخش‌های بدن از طریق کانال‌های انرژی به نام مریدیان جریان می‌یابد. این جریان انرژی تا حدودی شبیه سیستم گردش خون و سیستم عصبی است. معتقدند وقفه و یا انسداد جریان چی در مریدیان‌ها موجب درد و یا بیماری می‌شود.
عوامل مختلفی بر جریان روان و هموار چی تأثیر می‌گذارند. این شامل تغذیه ضعیف، رژیم غذایی نامناسب، آب و هوای آلوده، عملکرد نادرست اندام و جراحت یا عفونت توسط ریز جانداران مضر است. این تعادل می‌تواند به خاطر شرایط آب و هوایی سخت (سرما، باد و گرما) نیز به هم بخورد. حالت عاطفی فرد (خوشی، لذت، افسردگی و استرس) نیز می‌تواند بر جریان نرمال انرژی در مریدیان‌ها تأثیر بگذارد.
ایده‌ی اصلی این روش درمانی، احیای سلامتی با تحریک نقاط طب سوزنی واقع در مریدیان‌ها است. طبق TCM، دو نوع اصلی چی درون بدن ما وجود دارد که عبارتند از : چی مادرزادی و چی اکتسابی. همان طور که از نامشان پیدا است، اولی از زمان تولد وجود دارد در حالی که دومی بعد از تولد، از هوایی که تنفس می‌کنیم و غذایی که می‌خوریم، توسعه می‌یابد. کیفیت دومی عمدتاً وابسته به سبک زندگی و فعالیت‌های بدنی ما است.
به علاوه، انواع دیگری از چی نظیر جینگ، یووان، گو، کونگ، ژن، یینگ، وی وجود دارند که در بخش‌های مختلفی از بدن واقع شده‌اند و با وظایف مختلفی مرتبط هستند. برای مثال، جینگ در کلیه‌ها قرار گرفته است و مسئول رشد و گسترش است. در کل، چینی‌ها حضور 361 نقطه‌ی طب سوزنی را در مریدیان‌های اصلی، مشخص و ترسیم کرده‌اند که وقتی یک جریان غیر عادی در جریان انرژی وجود دارد می‌توان به آنها دست یافت. پژوهش الکترو مغناطیس اخیر نیز، حضور نقاط طب سوزنی متعددی را در بدن تأیید کرده است.
WHO (سازمان سلامت جهانی) نیز این روش درمانی را به عنوان یک روش موثر برای درمان اختلالات، گزارش کرده است. در زیر برخی از فواید و مضرات آن آورده شده است :
فواید طب سوزنی :
این روش به درمان هم بیماری‌های ذهنی و هم بیماری‌های جسمی کمک می‌کند. بیماری‌های مزمن ویژه‌ای مثل ورم مفاصل، دیابت، آسم، از دست دادن حس شنوایی و فشار خون بالا می‌توانند درمان شوند.
مضرات طب سوزنی :
این روش اگر توسط متخصص طب سوزنی مجوزدار و با سوزن‌های استریل و با کیفیت استاندارد انجام شود، ایمن است. اما اگر به طور مناسب انجام نشود احتمال عفونت، خون ریزی، زخم و درد در محل‌های فرو رفته‌ی سوزن وجود دارد. هم چنین تأثیر آن از فردی به فرد دیگر فرق می‌کند. مکانیزم این روش درمانی هنوز نامعلوم و مبهم است به همین دلیل مطالعات برای مطالعه‌ی اثرات مغزی آن در حال انجام است.
تذکر : این مقاله صرفاً جنبه‌ی اطلاع رسانی دارد و به هیچ عنوان نباید جایگزین توصیه‌ی ارائه شده توسط متخصص در این زمینه بشود.
