سوپر[1] (1953) روان شناس دانشگاه کلمبیا در نظریه خود درباره انتخاب شغل ده مورد را ذکر می کند که در ذیل به اختصار مطرح می شود:
1. افراد از نظر توانایی ها، رغبت ها و شخصیت با هم متفاوتند.
2. با توجه به خصوصیات فردی، هر فرد برای تعدادی از مشاغل خاص صلاحیت بیشتری دارد. تنها یک شغل نیست که فرد بخوبی از عهده آن بر می آید، بلکه چندین شغل است که می تواند آن ها را به نحو مطلوب انجام دهد.
3. هر حرفه ای مستلزم الگوی ویژه ای از ناتوانایی ها، رغبت ها و خصوصیات فردی و شخصیتی است، لیکن در درون این الگو برای کارکنانی که این توانایی ها، رغبت ها و خصوصیات را به درجات متفاوت دارند جای کافی وجود دارد.
4. هر فردی شغل و حرفه ای را انتخاب می نماید که با طرز تلقی وی از خودش متناسب باشد. هر چند که این برداشت از خود و نحوه تلقی از خویشتن در اثر زمان و تجربه تغییر می کند و ممکن است باعث تغییر شغل او هم بشود.
5. انتخاب شغل و حرفه جریان مداومی است که در طول زندگی از تولد تا مرگ به موازات رشد عمومی ادامه می یابد.
6. عوامل فردی، خصوصیات شخصیتی، هم چنین عوامل اجتماعی، اقتصادی و تعلیم و تربیت اولیه در تعیین خط مشی زندگی شغلی او مؤثرند. شنیدن گفتگوی والدین و دوستان درباره تجارب کاری، مشاهده موفقیت یا شکست حرفه ای در بین اعضای فامیل، به دست آوردن و یا از دست دادن شانس تحصیل، مسافرت یا تجارب دیگر، همه بر تاریخچه شغلی یک فرد اثر می گذارند.
7. فرایند تکاملی انتخاب شغل و حرفه با تصویر ذهنی فرد از خودش رابطه مستقیم دارد. تصویر ذهنی فرد از خودش، یا طرز تلقی فرد از خویش، در اثر تعامل بین عوامل زیستی و محیطی و نیز در نتیجه تعلیم و تربیت شکل می گیرد، لذا می توان از طریق ایجاد برنامه های خاص به تقویت طرز تلقی مثبت در افراد اقدام نمود و در نتیجه شغل و حرفه را در مسیر مناسبی هدایت کرد.
8. از طریق تعلیم و تربیت صحیح و ایجاد آمادگی لازم می توان افراد را راهنمایی کرد تا به احراز مشاغل و حرفه ای بپردازند که در آن ها احتمال موفقیت دارند.
9. از طریق ایجاد و اجرای برنامه های مشاوره در مدارس می توان دانش آموزان را در مسیر مناسب تکامل انتخاب شغل و حرفه قرار داد.
10. رضایت مندی های شغلی با رضایت خاطر از زندگی ارتباط مستقیم دارد، چنان چه فرد شغلی را انتخاب کند که این انتخاب خوب صورت گرفته باشد و با طرز تلقی وی از خودش نزدیک باشد، رضایت خاطر از زندگی را نیز کسب می کند. و اگر انتخاب بد صورت گیرد منجر به شکست و عدم رضایت از زندگی می شود.
[1] . Donald Super.
محمد خدایاری فرد – مسائل نوجوانان و جوانان، ص 119 – 120