استادی که خود از آبشخور قرآن و اهل بیت علیه السلام سیراب شده باشد و حکیم عارفی که حکمتش از چشمه اخلاق جوشیده و عرفانش را از منبع زلال وحی الهی برگرفته باشد، برای هدایت و ارشاد سالکان طریقت، دست مایه ای جز ثقلین نخواهد داشت و پیامش تنها کلام الهی و بیان شیوای امامان بزرگوار شیعه علیه السلام خواهد بود و آیت الله سید علی قاضی طباطبایی از این جمله است. او هر چه داشت، از مکتب جان پرور اسلام داشت و هر چه می گفت، شاخ و برگی از درخت تناور قرآن و حدیث بود. ایشان جز به آنچه معصومان علیه السلام بیان فرموده بودند سفارش نمی کرد و تنها راه رسیدن به معبود و مقصود واقعی را حرکت در مسیر آن بزرگواران می دانست.
یکی از اموری که مرحوم قاضی بسیار بر آن تاکید می نمود، برپا داشتن نماز شب بود. نماز شب یکی از مستحبات مورد تاکید شرع مقدس اسلام است و معصومین علیه السلام و به پیروی از ایشان، اولیای الهی، همگی در انجام این امر مهم اهتمام داشتند. در اهمیت این امر همین بس که رسول اکرم صلی الله علیه و آله ضمن سفارش علی علیه السلام به نماز شب، موفقیت آن حضرت را در انجام این سنت نیکو از درگاه خداوند تعالی درخواست می کردند.
علامه فقید، آیت الله سید محمد حسین طباطبایی می فرمایند:
چون به نجف اشرف برای تحصیل مشرف شدم، از نقطه نظر قرابت و خویشاوندی و رحمیت، گاه گاهی به محضر مرحوم قاضی شرفیاب می شدم تا یک روز در مدرسه ای ایستاده بودم که مرحوم قاضی از آنجا عبور می کردند. چون به من رسیدند، دست خود را روی شانه من گذاردند و گفتند: آخرت می خواهی، نماز شب بخوان! این سخن آن قدر در من اثر کرد که از آن به بعد، تا زمانی که به ایران مراجعت کردم، پنج سال تمام در محضر قاضی روز و شب به سر می بردم و آنی از ادراک فیض ایشان دریغ نمی کردم و از آن وقتی که به وطن مألوف بازگشتم تا وفات استاد، پیوسته روابط ما برقرار بود و مرحوم قاضی طبق روابط استاد و شاگردی دستوراتی می دادند و مکاتبات از طرفین برقرار بود.
یکی دیگر از سنتهای نیکوی شرع مقدس اسلام، بیتوته در مساجد و اعتکاف است. بر طبق مدارک تاریخی و روایات اسلامی، رسول خدا و ائمه هدی علیه السلام در انجام این امر استحبابی مقید بودند و شیعیان را نیز به اهتمام در خلوت با خداوند که تمرینی برای بریدن از مخلوق و پیوستن به خالق است تشویق می نمودند. در این راستا، یکی از رهنمودهای مرحوم قاضی، عبادت و بیتوته در مساجد و مکانهای متبرکی مانند مسجد کوفه و سهله بود:
مرحوم قاضی شاگردان خود را طبق موازین شرعیه، با رعایت آداب باطنیه اعمال و حضور قلب در نمازها و اخلاص در افعال، به طریق خاصی دستورات اخلاقی می دادند و دلهای آنان را آماده برای پذیرش الهامات عالم غیب می نمودند. خود ایشان در مسجد کوفه و سهله حجره داشتند و بعضی از شبها را به تنهایی در آن حجرات بیتوته می کردند و شاگردان خود را نیز توصیه می کردند بعضی از شبها را به عبادت در مسجد کوفه و یا سهله بیتوته کنند و دستور داده بودند که چنان چه در بین نماز و یا قرائت قرآن و یا در حال ذکر و فکر برای شما پیشامدی کرد و صورت زیبایی را دیدید و یا بعضی از جهات دیگر عالم غیب را مشاهده کردید، توجه ننمایید و دنبال عمل خود باشید استاد علامه می فرمودند: روزی من در مسجد کوفه نشسته بودم و مشغول ذکر بودم. در آن بین، یک حوریه بهشتی از طرف راست من آمد و یک جام شراب بهشتی در دست داشت و برای من آورده بود و خود را به من ارائه می نمود. همین که خواستم به او توجهی کنم، ناگهان یاد حرف استادم افتادم و لذا چشم پوشیده و توجهی نکردم. آن حوریه برخاست و از طرف چپ من آمد و آن جام را به من تعارف کرد. من نیز توجهی ننمودم و روی خود را برگرداندم. آن حوریه رنجیده شد و رفت و من تا به حال، هر وقت آن منظره به یادم می افتد، از رنجش آن حور متاثر می شوم.
از دیگر رهنمودهای اخلاقی آن عارف واصل، رعایت میانه روی در خوراک بود. پرخوری یکی از صفات زشتی است که افزون بر زیانهای جسمی، روح را خسته و اشتیاق به عبادت و توان تفکر را از انسان سلب می نماید. علامه طباطبایی می فرمایند:
مرحوم استاد قاضی – رضوان الله علیه – روایتی غریب درباره فواید جوع بیان می فرمود و محصلش آنکه در زمان انبیای سلف، سه نفر رفیق گذرشان به دیار غربت افتاد. شب فرا رسید؛ هر یک برای تحصیل غذا به نقطه ای متفرق شدند؛ لیکن با یکدیگر میعاد نهادند که فردا در وقت معین در آن میعادگاه یکدیگر را ملاقات کنند. یکی از آنها میهمان بود و دیگری به میهمانی شخصی در آمد و چون سومی جایی نداشت، با خود گفت: به مسجد می روم و میهمان خدا می شوم و تا صبح در آن جا به سر برد و هم چنان گرسنه باقی بود. صبحدم، در میعاد خود، هر سه نفر حضور یافتند و هر یک سرگذشت خود را بیان کردند. از جانب خدای تعالی، به نبی آن زمان وحی رسید که به آن میهمان ما بگو: ما میهمانی این میهمان عزیز را قبول کردیم و خود میزبان او شدیم و برای او در صدد تهیه بهترین غذاها برآمدیم، لکن در خزانه غیب خود تفحص کردیم، بهتر از گرسنگی غذایی برای او نیافتیم.

دریای عرفان (زندگی نامه و شرح احوال آیت الله سید علی قاضی)
نویسنده : هادی هاشمیان