آقا سید علی نجف آبادی رحمهالله با تعجب میفرمود: «نزد ایشان بودم به من فرمود: جواب این استفتائات را بنویسید. برداشتم یکی از آنها را بنویسم، مدتی معطل شدم و خیلی طول کشید. ناگهان دیدم ایشان تعداد بسیاری از آنها را برداشته و جوابش را نوشته است! این در حالی بود که من هنوز یکی را با زحمت جواب داده بودم!».
مرحوم آقا سید ابوالحسن۱ فتاوای اصحاب و مشهور را در تمامی مسائل فقهی حفظ بود. حتی بدون مطالعه هم میتوانست درس را به آخر برساند! آقا سید علی نجف آبادی رحمهالله با تعجب میفرمود: «نزد ایشان بودم به من فرمود: جواب این استفتائات را بنویسید. برداشتم یکی از آنها را بنویسم، مدتی معطل شدم و خیلی طول کشید. ناگهان دیدم ایشان تعداد بسیاری از آنها را برداشته و جوابش را نوشته است! این در حالی بود که من هنوز یکی را با زحمت جواب داده بودم!».
حافظه قوی اینطور است که در جواب مسائل، مستحضَر است و برای او معطلی ندارد. به یاد دارم در یک مسئلهای که در خدمت ایشان بحث داشتیم، ایشان فرمود: شیخ علی روایتی در اینباره در حاشیه شرح لمعه در فلان کتاب دارد، و با آن مطلب را به آخر رساند. ظاهراً ایشان از لحاظ قوت حافظه در میان علما و معاصرین خود یگانه بود.
حافظه قوی اینطور است که در جواب مسائل، مستحضَر است و برای او معطلی ندارد.
بار دیگر خودم دیدم ایشان در مسجد شیخ طوسی رحمهالله۲ بدون اینکه پیش از درس کتابی مطالعه کرده باشد و بداند که جای شروع درس کجاست، پس از تعطیلی مفصّل، کتابی (گویا کتاب حج بود) را شروع کرد و گفت: بروید کتاب جواهری، شرایعی بیاورید. روی منبر بود آقایی از پایین منبر به او سیگاری داد و دامادش، مرحوم آقای سید حسن بجنوردی صاحب دو کتاب «منتهیالاصول» و «القواعد الفقهیه» از مدرسه «قوام» جواهری آورد، اما جای شروع درس معلوم نشد. تا اینکه ایشان فرمود: مسئلهای را عنوان میکنیم و میخوانیم، چنانچه معلوم شد پیشتر آن را نخواندهایم تدارک میکنیم. بدین ترتیب، مسئلهای را که مطرح نشده بود و مطالعه هم نکرده بود و اصلاً نمیدانست شروع درس از کجاست، شروع کرد و تا به آخر رساند، ولی چنان در اطراف مسئله با استدلال بحث نمود که گویا آن را مطالعه کرده است!
در محضر بهجت، ج۱، ص۴۲
۱.
فقیه بزرگ، آقا سید ابوالحسن اصفهانی (۱۲۸۴ـ ۱۳۶۵)، صاحب «وسیلهالنجاه».
۲.
شیخالطائفه، ابوجعفر محمدبنحسن (۳۸۵ ـ ۴۶۰)، صاحب تألیفات بسیار، از جمله: النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، المبسوط و… .