عوامل شیمیایی به شکل بخارهای سمی، ذرات معلق، مایع و جامد هستند که اثرات مخربی بر روی انسان، حیوان یا گیاهان دارند. این مواد میتوانند به شکل یک بمب و یا ذرات توسط هواپیما، قایق و خودروها پاشیده شوند. از شکل مایع آن برای ایجاد خطر در میان مردم و محیط زیست استفاده می شود.
برخی عوامل شیمیایی بو و مزه ندارند و تأثیرات فوری (درحدود چندثانیه یا چند دقیقه) و یا تأخیری (2 تا 48 ساعت) دارند. با وجودیکه این مواد بسیار مهلک و کشنده هستند لیکن انتشار آن به شکل عصاره مهلک کار سادهای نیست.
مواد و عوامل شیمیایی درهوای آزاد اغلب به سرعت پراکنده میشوند، لازم به ذکر است که تولید مواد شیمیایی کار سادهای نیست.یک حمله شیمیایی بدون هشدار اتفاق میافتد علائم انتشار یک ماده شیمیایی در هوا بروز مشکل در تنفس افراد، سوزش چشم، ازدستدادن تعادل، حالت تهوع و یا احساس سوزش در بینی، گلو و ریهها می باشد. همچنین وجود اجساد زیاد حشرات یا پرندگان بیانگر انتشار یک ماده شیمیایی است.
اقدامات قبل از انتشار عوامل شیمیایی جنگی
قبل از هرکار یک بسته نوارچسب و قیچی، کیسه نایلونی ضخیم به اندازه حجم بدن ، کیسه نایلونی ضخیم و شفاف به اندازه حجم سر، دستکش نایلونی، باند زخم بندی، زغال، جوش شیرین،کش را تهیه و در کیف امدادوکمک های اولیه نگهداری نمائید.
برای از دستندادن زمان در هنگام انتشار عوامل شیمیایی، از قبل یک اتاق داخلی را در ساختمان و یا مکانی را که در بالاترین سطح از زمین قرارگرفته باشد برای پناهگرفتن آماده نمائید و جهت درزگیری برای تمام قسمتها و درزها به اندازه لازم نایلون به کار ببرید.
به زیر زمین نروید زیرا مواد شیمیایی در آنجا ته نشین می شوند.کیسه نایلونی را مانند لباس دوخته و آن را بر تن کنید.
اقدامات حین انتشار عوامل شیمیایی جنگی
فورا منطقه آلوده را ترک نمائید.
کیسه نایلونی ضخیم و شفافی را که به اندازه سر شماست روی سر خود قرار داده و دقیقا در مقابل دهان بینی یک یا دو سوراخ در آن ایجاد کنید.( توجه شود این کیسه باید یک تکه بوده و نباید دوخته شود و یا اینکه سوراخ دیگری داشته باشد تا هوا از اطراف آن وارد دهان و بینی شما نشود) چند لایه باند زخم بندی را روی هم قرار داده و به اندازه حجم دهان و بینی خود قیچی کنید. (توجه داشته باشید چند سانتیمتر بیشتر از سطح دهان و بینی شما باشد) زغالی را که قبلاً آماده کرده اید کاملاً خرد کرده و به صورت دانه های ریز در آورید:
زغال خرد شده را درون یک باند زخم بند طوری قرار دهید که یک لایه محافظ در برابر ورود هوای آلوده تشکیل دهد.
می توانید به جای این ماسک، از ماسک طبی به علاوه یک لایه زغال خرد شده که در باند زخم بندی قرار گرفته استفاده کنید
یک بطری را به اندازه سه چهارم آب بریزید . سپس پودر جوش شیرین را در آن ریخته و بهم بزنید و سپس مجدداً این عمل را تکرار کنید تا موقعی که دیگر جوش شیرین در آب حل نشود و رسوب تولید نماید در اینجا محلول جوش شیرین آماده است. مقداری از محلول را روی ماسک ریخته و آن را خیس کنید.
دستکش های نایلونی را به دست کرده و کش دور دست را بیندازید.
لباس های نایلونی را بر تن کرده و پاچه ها و آستین ها را کش بیندازید.
چنانچه بادگیر و یا لباس چرمی و یا ریز بافت دارید می توانید از آنها استفاده کنید.
کفش بپوشید و کش پاچه شلوار را روی آن بیندازید
درها و پنجرهها را ببندید، تمام دستگاههای تهویه، اجاق، و فنها را خاموش کنید.
فورا کیف کمک های اولیه را بردارید و در مکان امنی که از قبل آماده نموده اید پناه بگیرید .
در و پنجرهها را با استفاده از نوارچسب و نایلون سفت و محکم ببندید.
برای کسب تکلیف و راهنمایی از مسئولین به رادیو گوش دهید.
اگر داخل محدوده آلودگی یا حوالی آن هستید، فوراً خلاف جهت باد و منبع انتشار آلودگی حرکتکنیدو خیلی سریع سرپناهی برای خود پیداکنید.
اقدامات بعد از انتشار عوامل شیمیایی جنگی
از محل آلودگی دور شوید.
همه لباسها و لوازمی را که در تماس با بدن بوده است را درآورید.
(با قیچی لباسها را ببرید) تا لباسهای آلودهای که از تن خارج میشود به چشمان، بینی و دهان برخورد نکند.
لباسها و لوازم آلوده را در یک کیسه پلاستیکی قراردهید.
دوش بگیرید و با آب و صابون خود را بشویند.
برای رفع آلودگی عینک، آن را در یک ظرف حاوی ماده ضدعفونی قرارداده، بعد آن را شسته و خشککنید.
سر را به یک طرف کج کرده،آب را با فشار ملایم در جهت داخل به خارج از یک گوشه چشم شستشو دهید.
به راهنمایی های امدادگران گوش فرا دهیدو برای درمان تخصصی از پزشک کمک بگیرید.