نویسنده:محمدحسین شیخ شعاعی

این 38 آیه مدنی ،گفتاری گویا و کوتاه است درباره کفار ،مومنان ومنافقین ؛ روایتی سریع از آن چه در دلشان و در بینشان می گذرد .گزارشی از حداقل هایی که لازم است درباره آن ها و رابطه بین آنها به یاد داشته باشیم مثل صفات و حالت ها ، اعمال و نتایج دنیوی و آخرتی اعمال ،جهاد مومنان با کفار ، رفتار با اسیران و عبر ت آموزی از آن چه در گذشته ها اتفاق افتاده است . چنان که امام صادق علیه السلام فرموده اند :هر کس بخواهد حال ما و دشمنان ما را بنگرد سوره محمد را بخواند که آیه ای درباره ماست و آیه ای در باره آن ها!
از این میان ،جهاد مهم ترین موضوعی است که در این سوره مطرح شده ،شاید بتوان کل سوره را به گونه ای درخدمت این موضوع و بیان مرزبندی هایی داشت که لازم است درباره ی آن انجام شود .سوره محمد در پی مشخص کردن صفوف مومنان از کفار و منافقان ،تقویت پایه های ایمانی و تشویق مومنان برای مبارزه و تثبیت موقعیت اسلام است .

پیام گزیده ها

– خداوند نخواهدگذاشت کارهای کافران که مانع خرج شدن توانایی ها و دارایی ها مردم در راه خدا می شود به سرانجام برسد(آیه 1).
– خداوندگناهان مومنان را که اهل کار نیک اند و به حقایقی که از سوی خدا بر محمد نازل شده ایمان دارند نادیده می گیرد و حال و روزشان را روبه راه می کند.(آیه 2)
– ای کسانی که ایمان آورده اید ،اگر در عزم و اراده خود احساس سستی می کنید و به یاری شدن از سوی خدا می اندیشید به تلاش در مسیر اهداف او(یاری رسانده به خداوند ) رو بیاورید.(آیه 7)
– آیا درباره اقوام و ملت هایی که قبل از شما زندگی می کردند پرس و جو کرده اید ؟می دانید آن ها به خاطر چشم پوشی از حقایق چگونه به ذلت و نابودی کشید ه شدند ؟ سرنوشت همه کسانی که این تجربه را تکرار کنند همین است .(آیه 10 )
– چه سرنوشتی در انتظار کافران است ؟ واقعه ای ناگهانی که هر لحظه به آن نزدیکتر می شوند و وقتی فرا برسد آیا گمان می کنند فرصتی برای انذار دادن و پند گرفتن باقی می ماند ؟هرگز !(آیه 18)
– برای فهمیدن حقیقت به قرآن رو نمی آورند زیرا دل هایشان اسیر وابستگی هاست .(آیه 24 )
-خداوندمسیر درست رانشان می دهد اما کسانی که آن را دیدند اگر راهشان را به سمت دیگری کج کنند دچار توهمی می شوند که شیطان برایشان تدارک دیده است . به این صورت که فریفته چیزهایی می شوند که واقعاً ارزشش را ندارد و آرزوهایی در دل می پرورانند که فرصت رسیدن شان تضمین نشده است .(آیه 25)
– مطمئن باشید همه شمایی که ادعای ایمان دارید امتحان می شوید تا اهل جهاد و اهل صبر و تحمل از بقیه جدا شوند و آگاهی ها یتان مورد سنجش قرار بگیرد . (آیه 31)
– کافران که نمی گذارند مردم در مسیر خواست خداوند راه بپیمایند و با وجود این که راه راست را شناخته اند امابه مخالفت با پیامبر خدا پرداخته اند نمی توانند ضرری به خداوند برسانند . خداوند نتیجه کارهای آن ها را نابود می کند.(آیه 32)
– وقتی نسبت به کفار برتری دارید هیچ سستی به خرج ندهید و با کافرانی که از در ناسازگاری با شما درآمده اند از در صلح در نیایید . قدرت خداوند همراه شماست و نخواهد گذاشت چیزی از ارزش و نتیجه کارهایتان کاسته شود.(آیه 35)

ختم کلام

این سوره فرصتی فراهم می کند تا انسان خود را به سنجشی دوباره بگذارد و در برابر حقیقت ،موقعیت خود را بیابد یا معین کند به کدام نزدیک تر و از کدام دورتر است . این دسته ها که در نگاه اولیه عبارت اند از مومنان ،کفار و منافقان ،می توانند عنوانی باشند برای هر کدام ما در هر لحظه از زندگی مان و در هر مقطعی از فراز و نشیب های معنوی . جدا از مصادیقی که بر اساس اقرار زبانی برای مومنان ،منافقان و کفار می شناسیم والبته در جای خود درست در نگرشی اصولی تر باید مرز ایمان کفر ونفاق را در قلب تک تک افرا د و در لحظه لحظه زندگی ها جست و جو کرد .. کفر یعنی چشم پوشی و نادیده گرفتن حقیقتی که حق بودن آن را فهیمده ایم و این حالت هولناک ممکن است در هر لحظه از زندگی یک مومن هم رخ دهد . نفاق یعنی یکی نبودن ادعاها با حالت های درونی .منافق در برابر دستوارت دینی خصوصا ً آن جا که با منافع مادی اش هم خوانی ندارد بی میل است چنان که در سور ه محمد از گروهی سخن به میان آمده است که خود را همراه پیامبر صلی الله علیه و آله ، می دانستند اماوقتی پای نفاق و گذشتن از اموال شان به میان می آمد با وجود اصرار قرآن دلیل این بخل را شناخت نادرست می داند و تذکر می دهد که دنیا بازیچه ای بیش نیست و انفاق به نفع شما وباعث رشدتان خواهد بود( آیه 36 تا 38) . اشاره قرآن به ریشه های نفاق کمکمان می کند از پیش خود را برای رویارویی با معرکه های امتحان آماده کنیم .
منبع: ماهنامه ی دیدار آشنا