نظم و دقّت حتی در نوشتن
قال علی (ع):الق داوتک و اطل جلفه قلمک ،و فرج بین السطور،و قرمط بین الحروف ،فان ذلک اجدربصباحه الخطّ.
در دواتت لیقه بگذار ،شکاف سر قلم را طولانی کن،میان سطرها را فاصله بگذار ،حروف را به یکدیگر بچسبان ،زیرا این کار برای زیبایی خط بهتر است.(1)

بهره برداری از فرصتها
قال علی (ع):کل معاجل یسال الانطار ،و کل موجل یتعلّل باالتسویف!
هرکس که وقتش به پایان رسیده ،مهلت می خواهد ،و آنکسی که فرصت داردبهانه جوئی می کند که وقت کم دارم!(2)

فرصتها می گذرد
قال علی علیه السلام :الفرصه سریعهُ الفوت و بطئیه العور.
فرصتها خیلی زود می گذرد و دیر به دست می آید.(3)

خدا رحمت کند منظم را
قال علی علیه السلام:رحمکم الله ،علی الاعلام بینه ،فالطریق نهج ،یدعوا الی دار السّلام
خدا رحمت کند شمارا ،باید کارهایتان روی مقرّرات روشن باشد ،زیرا راه صحیح (و منظّم)شما را به خانه ئ امن می رساند.(4)

توصیه به نظم
قال علی علیه السلام:…اوصیکم بتقوی الله و نظم امرکم.
شمارا به تقوای الهی ونظم در کارهایتان توصیه می کنم.(5)

الگو برای برنامه ریزی
قال علی علیه السلام:ذلک القران…دوائ دائکم ،ونظم ما بینکم.
این قرآن دوای درهایتان و برنامه نظم در کارهایتان است.(6)

نظم وتکامل
قال علی علیه السلام:ان المومن لا یصبح ولا یمسی الا ونفسه ظنون عنده ،فلا یزال زاریاًعلیها و مستزیداً لها
بدانید که مؤمن شب و روز نسبت به خودش تردید دارد،و همیشه خود را ناقص می داند برای همین دنبال تکمیل کردن خود می رود.(7)

برنامه ریزی در سایه نظم
قال علی علیه السلام:العمل العمل:
ثم النهایه النهایه ،ولا ستقامه الاستقامه …ان لکم نهایه فانتهوا الی نهایتکم
عمل صالح !عمل صالح!سپس آینده نگری !آینده نگری!و استقامت!استقامت !به درستی که برای هرکدام از شما مهلت و پایانی تعیین شده پس با نیکو کاری به آن پایان برسید!(8)

برنامه ریزی شخصی
قال علی علیه السلام:ایها الناس من سلک الطریق الواضح ورد المائ.
ای مردم،هر کس که راه معلوم و روشن را بپیماید (از قبل تعیین شده و منظم)به مقصود می رسد.(9)

تنظیم وقت خواب
قال علی علیه السلام:..ما انقض النوم لعزائم الیوم.
خواب بیش از حد،تصمیم هایی را که برای روز در نظر گرفته اید ،از بین می برد.(10)

راههای منظم
قال علی علیه السلام:..یردها الاکیاس.
..راههای منظم مسیر هوشیاران است.(11)

در بند کردن زمان به وسیله نظم
قال علی علیه السلام:…مااسرع الساعات فی الیوم ،و اسرع الایام فی الشّهر ،و اسرع الشهور فی السنه ،و اسرع السنین فی العمر!
چقدر ساعتهای روز،روزهای ماه،ماههای سال،و سالهای عمر سریع می گذرد!(12)

همه چیز منظم
قال علی علیه السلام:فان لکل شی ئ مدهً و اجلاً.
هر چیز وقتی وزمانی دارد.(13)

نظم و استفاده از فرصتها
قال علی علیه السلام:بادر الفُرصه ،قبل ان تکون غصهً.
از فرصت خود پیش از آنکه غصّه شود،استفاده کن.(14)

اخلاق منظم
قال علی علیه السلام:..وما یعتذرمنه،ولا تکن عند النعمائ بطراً،ولا عند الباسائ فشلاً.
مواظب باش کاری نکنی که نیاز به عذر خواهی باشد،در موقع خوشحالی و نعمت خوشگذرانی نکن و به هنگام سختی هراسان مباش.(15)

وقت شناسی
قال علی علیه السلام:لابطوه عما الا سراعُ الیه احرم ،ولا اسراعه الی ماالبط ئ عنه امثل.
نه آنجا که فرصت مفید است سستی کنید ،نه آنگاه که کوتاهی ثمربخش است سرعت به خرج دهبد.(16)

منظم بودن مشکل است
قال علی علیه السلام:ان الدنیا دار بلیه، لم یفرغ صاحبهافیما قط ساعه الاکانت فرغته علیه حسره یوم القیامه.
مهمانا دنیا خانه ئ مشکلات است واگر انسان یک ساعت در مشکلات نباشد ،روز قیامت افسوس می خورد که چرا لحظه ای در آسایش بودم.(17)

پی نوشت

1-نهج البلاغه ،حکمت ش 315،ص980.
2-نهج البلاغه،حکمت ش285،ص968.
3-الحیاط ج1،ص568.
4-نهج البلاغه خ94.ص139.
5-نهج البلاغه نامه 47،ص977.
6-نهج البلاغه خ158،ص371
7-نهج البلاغه خ176،ص427.
8-نهج البلاغه ،خ 176،ص427.
9-نهج البلاغه ،خ201.
10-نهج البلاغه ،حکمت ش 440،ص1035.
11-نهج البلاغه نامه ش30،ص689.
12-نهج البلاغه ،خ188.
13-نهج البلاغه ،خ 190.
14-نهج البلاغه ،نامه 31،ص719.
15-نهج البلاغه نامه ش33،ص722.
16-نهج البلاغه نامه ش13،ص653.
17-نهج البلاغه ،نامه 59،ص809.