انفاق کردن تمام ثروت اسراف است

ولید بن صبیح گفت خدمت حضرت صادق (علیه السلام) بودم مرد سائلی آمده باز عطا کردند. سومی آمد حضرت فرمود خداوند به تو وسعت عنایت کند. به من فرمود اگر کسی مالی مثلا به مقدار چهل هزار یا سی هزار درهم داشته باشد؛ همه آن را در موارد حقی صرف کند به طوری که چیزی برایش نماند. این شخص از جمله سه نفری است که دعایشان مستجاب نمی شود.
عرض کردم آنها چه کسانند؟ فرمود یکی آن کسی است که اموالش را در راه خدا صدقه بدهد تا همه را تمام کند. پس از تمام کردن بگوید (اللهم ارزقنی) خدایا مرا روزی عنایت کن. به او گفته می شود آیا ما تو را روزی ندادیم؟(5)
کدامیک از این دو اسرافست؟

روزی حضرت امام علی النقی (علیه السلام) به مجلس متوکل وارد شد، پهلوی او نشست. متوکل در عمامه آنجناب دقت کرده دید قماش و پارچه آن بسیار نفیس است. از روی اعتراض گفت هادی (علیه السلام) این دستار که بر سر شما است چند خریده ای؟
فرمود کسی برای من آورده پانصد درهم نقره خریده.
متوکل گفت اسراف کرده ای دستاری به پانصد درهم نقره بر سر بسته ای. حضرت فرمود شنیده ام در همین روزها کنیز زیبائی به هزار دینار زر سرخ خریده ای. متوکل جواب داد صحیح است فرمود من به پانصد درهم عمامه ای گرفته ام برای شریفترین عضو بدنم تو به هزار دینار زر سرخ کنیزی خریده ای برای پست ترین اعضایت انصاف ده اسراف کدامست؟
متوکل بسیار خجل و شرمنده گردیده. گفت انصاف آن است که ما را در اعتراض نسبت به بنی هاشم صرفه ای نیست. دستور داد صدهزار درهم صله این جواب را برای حضرت آوردند و به خدام ایشان تسلیم کرد.(6)
این هم اسراف محسوب می شود

روزی حسن بصری خدمت امیر المؤمنین (علیه السلام) کنار شط فرات بود ظرفی را آب نموده آشامید بقیه آنرا روی زمین ریخت. علی (علیه السلام) فرمود در این کار اسراف نمودی زیرا آب را بر زمین ریختی و بر روی آب نریختی. حسن از روی اعتراض گفت شما خون مسلمین را می ریزی اسراف نمی کنی من به این مقدار آب اسراف نمودم.
حضرت فرمود اگر من در ریختن خون مسلمین اسراف می کنم چرا به آنها کمک نکردی و جزء شورشیان با من جنگ ننمودی. حسن گفت من آماده جنگ شده لباس و سلاح پوشیدم تا با شامیان همراه شوم همین که از منزل بیرون آمدم هاتفی صدا زد قاتل و مقتول در جهنم هستند از تصمیم خود منصرف شدم. فرمود راست گفتی او برادرت شیطان بود.(7)
اسراف در خوراک موجب امراض است

طبیبی نصرانی خدمت حضرت صادق (علیه السلام) رسید عرض کرد یابن رسول الله آیا در کتاب پروردگار شما و سنت پیغمبرتان از طب چیزی ذکر شده. فرمود آری در کتاب خدا این آیه (کلوا و اشربوا و لا تسرفوا) بخورید و بیاشامید ولی زیاده روی نکنید. اما در سنت پیغمبرمان حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده: الحمیه من الاکل رأس کل دواء و الاسراف فی الاکل رأس کل داء خودداری از غذا سرآمد و پیشترین دارو است برای صحت، زیاده روی در خوراک نیز مایه و سبب همه امراض است.
مرد نصرانی از جا حرکت کرده گفت والله ما ترک کتاب ربکم و لا سنه نبیکم شیئا من الطب لجالینوس به خدا سوگند کتاب خدا و سنت پیغمبر شما جائی برای طب جالینوس نگذاشته.(8)

5) کشکول بحرانی، ج 2، ص 49.

6) لطائف الطوائف.

7) انوار نعمانیه، ص 226.

8) انوار نعمانیه، ص 226.