شارح : محمد محمدی ری شهری
منبع: حکمت‌نامه حضرت عبد العظیم الحسنی علیه‌السلام
برکات نماز
حدیث
الأمالى للصدوق : حدّثنا علیّ بن أحمد ، قال : حدّثنا محمّد بن أبى عبد اللَّه الکوفى ، عن سهل بن زیاد الآدمى ، عن عبد العظیم بن عبد اللَّه الحسنى ، عن علیّ بن محمّد بن علىّ بن موسى بن جعفر بن محمّد بن علیّ بن الحسین بن علیّ بن أبى طالب علیهم السلام ، قال :
لَمّا کَلَّمَ اللَّهُ‌عزّ وجلّ موسى بنَ عِمرانَ علیه السلام… قالَ: إلهى ! فَما جَزاءُ مَن صَلّى الصَّلَواتِ لِوَقتِها ؟
قالَ : اُعطیهِ سُؤلَهُ ، واُبیحُهُ جَنَّتى.[1]
ترجمه
حضرت عبد العظیم علیه السلام : امام هادى علیه السلام فرمود: «آن گاه که خداوندعزّ وجلّ با موسى سخن گفت، گفت: خدایا! پاداش کسى که نمازها را در وقتش به جا آورد، چیست؟ خداوند فرمود: خواستش را اجابت و بهشتم را بر او مباح مى‌کنم» .
شرح
نماز، برکات فراوانى براى زندگى مادّى و معنوى[2] و دنیوى و اخروى انسان دارد که در این حدیث، به دو اثر از آثار آن اشاره شده است :
۱ . اجابت دعا
یکى از موارد استجابت دعا، پس از گزاردن نماز است . این اثر در احادیثِ یاد شده و احادیث دیگرى مورد تأکید قرار گرفته است، مانند آنچه از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله نقل شده که فرمود:
مَن أدّى فَریضَهً فَلَهُ عِندَ اللَّهِ دَعوَهٌ مُستَجابَهٌ .[3]
کسى که نماز واجبى را انجام دهد، در نزد خدا یک دعاى مستجاب دارد .
البتّه این، در صورتى است که مانعى براى اجابت دعا وجود نداشته باشد.[4]
۲ . جواز ورود به بهشت
دومین اثر نماز، این است که نمازگزار در جهان پس از مرگ، مى‌تواند از نعمت‌هاى بهشت جاوید، بهره‌مند گردد. در احادیث فراوانى به این اثر اشاره شده است، مانند آنچه از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله نقل شده که فرمود:
مِفتاحُ الجَنَّهِ الصَّلاهُ .[5]
نماز، کلید بهشت است .
این تعبیر ، مانند تعبیر «اباحه بهشت براى نمازگزار»، حاکى از نقش تکوینى نماز براى بهره‌گیرى از نعمت‌هاى بهشتى است، بدین معنا که افراد بى‌ایمان و بى‌نماز، در نظام تکوینى عالم آخرت نمى‌توانند از نعمت‌هاى الهى استفاده کنند، چنان که اهل بهشت در پاسخ اهل دوزخ که از آنها درخواست مى‌کنند از نعمت‌هایى که برخوردارند به آنها نیز بدهند، مى‌گویند: (إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى الْکَفِرِینَ؛ خداوند، آن دو (آب و سایر نعمت‌هاى بهشتى) را بر کافران حرام کرده) .[6] این حرمت، حرمت تشریعى نیست؛ بلکه حرمت تکوینى است.
[۱] الأمالى ، صدوق : ص 276 ح 307 ، بحار الأنوار : ج 79 ص 204 ح 5 . نیز ، ر . ک : همین کتاب : ح 92 . [۲] براى آشنایى با همه آثار و برکات نماز، ر.ک: فرهنگ‌نامه نماز، از همین مؤلّف . [۳] الأمالى ، مفید : ص 118 . [۴] براى آگاهى از موانع اجابت دعا، ر.ک: نهج الدعاء، از همین مؤلّف . [۵] سنن الترمذى: ج 1 ص 10 ح 4. [۶] اعراف: آیه 50.
