اخلاص

اخلاص ازارکان اخلاقى مبلغ دینى است .اعتماد و اتکاى به خدا و نفى روحیه دنیا طلبى و… باید راس هرم زندگى طالب علم و مبلغ باشد. اگر طالب علمى دین و دانش فرا گیرد تا[ دنیا] به دست آورد به همان دنیا مى ارزد نه بیشتر. روحانى و مبلغى که به انگیزه حیات جان وصفاى روان به حوزه اقبال کرده است نباید گرفتار[ کسب نان] گردد و در پى[ نام و نشان] باشداگر مبلغ و هادى . بازرگانى است که علم مى فروشد دنیا مى خرد مدرسه را با بازار اشتباه گرفته است و تا دیر نشده باید دنبال کسب حلال برود که[ خسرالدنیا والاخره] نشود.
تبلیغ از دقت و ظرافت ویژه اى برخوردار است . مبلغ راهنما و جلودار است .اگر مردم دیدند این[ راهبر] خود[ ره بند] شده است و به جاى رهگشایى[ رهزن] گردیده است چه فکرى خواهند کرد؟
حیف است منادیان حقیقت و داعیان الى الله براى رسیدن به دنیا گردن به تیغ طمع بسپارند و براى دست یافتن به[ دانه] در[ دام] افتند.
چقدر کوته بین و دون همت است آن روحانى و مبلغى که براى دست یازیدن به نان و نام دچار ذلت و ننگ شود و به فرموده على(علیه السّلام) او که به بهشت مى ارزد خود را به دنیا مبادله و معامله کند 22 .
ازاین روى لازم است که مبلغان سرمایه اصلى و محرک اساسى خود را با توجه و توکل به خدا قرار دهند و این متاع گرانبها و ارجمند را ارزان نفروشند.
امام جواد (علیه السّلام) مى فرماید:
الثقه بالله تعالى ثمن لکل غال و سلم الى کل عال. 23
اتکاى به خداوند قیمت هر متاع نفیس و نردبان براى رسیدن به هر مقام بلنداست .
سعى کنند که تبلیغ وسیله امرار معاش نگردد و به روش و سیره نوح (علیه السّلام) اقتدا کنند که :
و ما اسئلکم علیه من اجران اجرى الا على رب العالمین . 24
من هیچ مزدى در برابراین دعوت از شما نمى خواهم اجر من تنها بر پروردگار عالمیان است .
تجربه نشان داده است که اگر مبلغان در تبلیغ خدانگر باشند و شعار:[مزد نطلبى] را که حرف اول و آخر پیامبران الهى است سرلوحه کار خویش قرار بدهند خداوند نیز آنان را بى مزد نخواهد گذاشت و دنیا و آخرت آنان را تامین خواهد کرد. امام صادق (علیه السّلام) مى فرمایند:
من اراد الحدیث لمنفعه الدنیا لمن یکن له فى الاخره نصیب و من اراد به خیرالاخره اعطاه الله خیرالدنیا والاخره . 25
کسى که حدیث ما را براى سود دنیا بخواهد در آخرت بهره اى ندارد و هر که آن را براى خیر آخرت بجوید خداوند خیر دنیا و آخرت به او عطا فرماید.
کسى که به منبر و تبلیغ به عنوان منبع درآمد بنگرد در روایات به عنوان [المستاکل بعلمه] شدیدا مورد نکوش قرار گرفته و ائمه(علیه السّلام) از این افراد اظهار برائت و بیزارى جسته اند. در حدیثى امام صادق(علیه السّلام) شیعیان را به سه دسته تقسیم کرده است که یکى از آنها:
…. و فرقه احبونا و سمعوا کلامنا و لم یقصروا عن فعلنا لیستا کلوا الناس بنا فیملا الله بطونهم نارا یسلط علیهم الجوع والعطش . 26
و گروهى اظهار دوستى با ما دارند و کلام و سخن ما را مى شنوند و چیزى از کارهاى ما را کم نمى گذارند اما هدفشان تامین زندگى دنیاست به وسیله ما . اینگونه افراد کیفرشان آن است که : خداوند درون آنان را از آتش پر خواهد کرد و در قیامت گرسنگى و تشنگى را بر آنان مسلط خواهد نمود
گزیده سخن آن که : تبلیغ رسالت است نه حرفه و وسیله زندگى . مبلغ مانند:
رسولان الهى باید نیت خود را از اهداف دنیایى و نفسانى مانند: حب دنیا جاه طلبى نام جویى و تشخص برترى جویى و … پاکسازى کند و صفحه فکر و دل خود را با اوصافى مانند: اخلاص توکل اعتماد به خداوند بى نیازى از مردم دل نبستن به مال و منال دیگران و… بازسازى نماید.
دراین صورت است که خواهد توانست از دامهاى شیطانى که در هرامى گسترده است برهد و انسانهاى دربند و گرفتار دنیا و مادیات را با تبلیغ و دعوتش به سوى معنویات رهنمون گردد.

ایمان به هدف

ایمان به هدف روح رسالت انسان مبلغ است .این حالت او را از تنگ نظرى و سرگرمى به مسائل محدود بیرون مى آورد و به مسائل بااهمیت و درجه اول متوجه مى سازد.
انسان معتقد به هدف مى کوشد تا جنبه هاى مثبت رسالت خود را تا سرحد امکان افزایش دهد واز جنبه هاى منفى آن بکاهد.اگر مبلغ ایمان و اعتقاد و به هدفش نداشته باشد همواره به زندگى خصوصى خود مى اندیشد و پیش از آن که به کیفیت عمل بیندیشد به کمیت آن فکر مى کند. در نهاد انسانى که اعتقاد به هدف ندارد علایق مادى به گونه اى رسوخ کرده که هر چیزى را با مقیاس سود و زیان خویش مى سنجد اما انسان معتقد به هدف فعالیتهایش در دل آن هدف اصلى اش قرار گرفته و همه رااز آن زاویه مى نگرد از این روى هر چه مشکلات در مسیر آن هدف بیشتر شود اطمینان او به آن هدف بیشتر مى گردد بلکه خود همان مصائب را دلیل نزدیکى و وصول به هدف مى داند. قرآن مجید وقتى حال مومنان راستین را بیان مى کند چنین مى فرماید:
ولما راى المومنون الاحزاب قالوا هذا ما وعدناالله و رسوله و صدق الله و رسوله و ما زادهم الاایمانا و تسلیما . 27
هنگامى که مومنان لشکر احزاب را دیدند گفتند: این همان است که خداوند و رسولش به ما وعده فرموده و خدا و رسولش راست گفته اند. و این موضوع جز بر ایمان و تسلیم آنان چیزى نیفزود.
على(علیه السّلام) هنگامى که از فداکارى و سابقه مبارزاتى اش سخن مى گوید به [ ایمان و هدف] اشاره مى کند و مى فرماید:
لقد کنا مع رسول الله صلى الله علیه و آله نقتل آباءنا وابناءنا واخواننا واعمامنا ما یزید ذلک الاایمانا و تسلیما . 28
در رکاب پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) آنچنان مخلصانه مى جنگیدیم و براى پیشبرد حق و عدالت از هیچ چیز باک نداشتیم که حتى حاضر بودیم پدران و فرزندان و برادران و عموهاى خویش را دراین راه ( اگر بر خلاف حق باشند) نابود کنیم .این پیکار بر تسلیم وایمان ما مى افزود…
بنابراین اگر هدف الهى باشد وایمان واعتقاد به آن وجود داشته باشد هیچ مشکلى رهرو را از هدفش باز نمى دارد بلکه او را در هدفش راسخ تر و جدى تر به پیش مى برد. به همین جهت است که خداوند یکى از ویژگیهاى رسول اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) را دراین مى شمارد که او مومن به هدف و آرمانش بود:
آمن الرسول بما انزل الیه من ربه .
پیامبر ایمان آورده به آنچه که از طرف خداوند بر وى نازل شده است .
پیام آیه دراین است که : رهبران و کسانى که درامتداد خط انبیاء حرکت مى کنند پیش از هر چیز باید به هدف و گفته و سخن خویش ایمان داشته باشند تا بتوانند منشا تحول در فکر و روح دیگران گردند.
مبلغان راستین کسانى هستند که در مسیر رسالت تبلیغى خویش با تمام وجود مطلب و مدعاى خود را درک مى کنند وایمان قاطع به هدفى که مردم را به آن فرا مى خوانند دارند.
قرآن مجید در توصیف پیشوایان دینى و هدایتگران الهى بر دو نکته اساسى تکیه مى کند:

1.ایمان و هدف .
2. صبر واستقامت در راه آن .

وجعلنا ائمه یهدون بامرنا لما صبروا و کانوا بایاتنا یوقنون 30
و از آنان پیشوایانى برگزیدیم که به فرمان ما مردم را هدایت مى کردند. به خاطراین که شکیبایى نمودند و به آیات ما یقین داشتند.
واین درسى است به همه مبلغان که پایه هاى یقین و باور خود را محکم کنند و به هدف و آرمان خویش مومن باشند واز مشکلاتى که در طریق به ثمر رساندن تبلیغ و دعوت آنان وجود دارد نهراسند.
استاد شهید مطهرى چهره مصمم و قاطع امام خمینى[ره] رااین گونه ترسیم مى کند:
… وقتى از پاریس برگشتم دوستانم پرسیدند: چه دیدى ؟ گفتم : چهارتا[ آمن] دیدم :
[آمن بهدفه] به هدفش ایمان دارد. دنیااگر جمع بشود نمى تواننداو رااز هدفش منصرف کنند.
[آمن بسبیله] به راهى که انتخاب کرده ایمان دارد.
[آمن بقومه] به روحیه مردم ایران ایمان دارد.
و بالاخره بالاتراز همه:[ آمن بربه]. 31 …
آرى تاایمان به هدف در روح و فکراین مبلغ و داعى الى الله استوار نگردد هیچ گاه نمى تواند فردى و یا جمعى را به حرکت و تلاش به سوى کمال و رشد رهنمون گردد.
در پایان این فصل به فرازى از پیام رهبر معظم انقلاب حضرت آیه الله خامنه اى مدظله العالى که درباره ایمان حضرت امام رضوان الله تعالى علیه به هدفشان نوشته اند نظر مى افکنیم :
رهبر حکیم و فقیه که عبدصالح و الگوى مسلمانى بود خود پیشاهنگ این حرکت درایمان و عمل شد. واین ایمان جان او را چنان لبریز کرده بود که توانست دلهاى بى ایمان و ظرفهاى تهى را از فیضان ایمان خود در صحنه عمل لبریز و سیراب کند و فروغ ایمان وامیداو دیوارهاى قطور یاس و بى ایمانى را بشکافد و فضاى مبارزه و عمل را پر کند:
آمن الرسول بماانزل الیه من ربه . 32

پى‏نوشتها:

22نهج البلاغه حکمت 456.
23بحارالانوار ج 75.364.
24سوره شعراء آیه 109.
25 اصول کافى ج 1.46.
26تحف العقول .
27سوره احزاب آیه 22.
28نهج البلاغه صبحى صالح خطبه 56.
29سوره بقره آیه 285.
30سوره سجده آیه 24.
31پیرامون انقلاب اسلامى شهید مطهرى .21.
32پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت اولین سال رحلت حضرت امام رضوان الله تعالى علیه .

ادامه دارد …..