بخش اوّل: اخــلاق در سخنان امام عسکرى علیه ‏السلام
حدیث اول: نشـانه تـواضـع
قالَ الاْءمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
مِنَ التَواضُعِ السَّلامُ عَلى کُلِّ مَنْ تَمُرُّ بِهِ، وَ الْجُلُوسُ دُونَ شَرَفِ الْمَجْلِسِ.
[بحارالانوار 78: 372 ح 9] امام عسکرى علیه السلام فرمود: سـلام کردن به هر کس که بر او مى گذرى و نشستن در جایى که پایین تر از جایگاه (توست) نشانه تواضـع و فـروتنى اسـت.
حدیث دوم: بـرکات فـروتنى
قالَ الاِْمامُ الْعَسکَرىّ علیه السلام:
مَنْ رَضِىَ بِدُونِ الشَّرَفِ مِنَ المَجْلِسِ لَمْ یَزَلِ اللّه ُ وَمَلائِکَتُهُ یُصَلُّونَ عَلَیْهِ حَتّى یَقُومَ.
[تحف العقول: 486] امام عسکرى علیه السلام فرمود: کسى که در مجلس به پایین تر از جایگاه خود راضى شود، همواره خدا و فرشتگان الهى بر او درود مى فرستند تا وقتى که برخیزد.
حدیث سوم: سـخن حـکیم
قالَ الاِمامُ الْعَسکَرىّ علیه السلام:
قَلْبُ الاَْحْـمَقِ فى فَـمِهِ وَ فَمُ الْحَـکیمِ فى قَـلْبِهِ.
[بحارالانوار 78: 374 ح 21] امام عسکرى علیه السلام فرمود: قلب و دل احمق در دهان اوست و دهان انسان حکیم در (اختیار) قلب اوست. (یعنى انسان نادان نسنجیده حرف مى زند وانسان خردمند وحکیم پس از اندیشه صحبت مى کند.)
حدیث چهارم: عاقبت بى‏ پروایى فرزند
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
جُرأَهُ الْوَلَدِ عَلى والِدِهِ فى صِغَرِهِ تَـدْعُو إلَى العُـقُوقِ فى کِـبَرِهِ.
[بحارالانوار، 78: 374 ح 27] امام عسکرى علیه السلام فرمود: پررویى و گستاخى فرزند در مقابل پدر در کودکى موجـب نافرمانى و آزار او در بزرگى مى شـود.
حدیث پنجم: زیبـایى ظاهرى و باطنى
قال اَبُو مُحمَّدِ الْعَسْکرىّ علیه السلام:
حُسْنُ الصُّـورَهِ جَمالٌ ظاهِرٌ، وَ حَسْنُ الْعَـقْلِ جَمالٌ باطِنٌ.
[بحارالانوار 1: 95 ح 27] امام عسکرى علیه السلام فرمود: زیبایى چهره، زیبایى ظاهرى است و خوبى اندیشه زیبایى باطنى است.
حدیث ششم: آثـار اخـلاق و رفتـار
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
مَنْ کانَ الْوَرَعُ سَجیَّتَهُ، وَ الْکَرَمُ طَبیعَتَهُ، وَ الْحِلْمُ خُلَّتَهُ، کَثُرَ صَدیقُهُ وَ الثَّناءُ عَلَیْهِ، وَ انْتَصَرَ مِنْ أَعْدائِهِ بِحُسْنِ الثَّناءِ عَلَیْهِ.
[اعلام الدین 314] امام عسکرى علیه السلام فرمود: کسى که پارسایى جزء سرشت او وجود و سخاوت جزء طبیعت او و بردبارى دوست او گردد دوستانش و تعریف او زیاد خواهد شد و از دشمنانش با ستایش کردن بر او انتقام مى گیرد.
حدیث هفتم:عـارف سـپاسـگزار
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
لایَعْرِفُ النِّعْـمَهَ اِلاَّ الشاکِرُ، وَ لا یَشْکُرُ النِّعْمَهَ اِلاَّ الْعارِفُ.
[اعلام الدین 313] امام عسکرى علیه السلام فرمود: نعمت را جـز سپاسگزار کسى نمى شـناسد و جز عارف و دانا نعمت را سپاسگزارى نمى کند.
حدیث هشتم: برتـرین خصـلت
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
خِـصْلَتانِ لَیْسَ فَوْقَـهُما شَـیْءٌ: أَلایمـانُ بِاللّهِ وَ نَفـْعُ الإخـوانِ.
[بحارالانوار 78: 374 ح 26] امام عسکرى علیه السلام فرمود: دو خصلت است که بالاتر از آنها چیزى نیست: ۱ ـ ایمان به خدا ۲ ـ سود رسانى به برادران دینى.
بخش دوم: مسائل اجتماعى در کلام امــام علیه ‏السلام
حدیث نهم: کلـید زشتـیها
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
اَلْغَضَبُ مِفتاحُ کُلِّ شَرٍّ.
[تحف العقول: 488] امام عسکرى علیه السلام فرمود: خشم، کلید هر بدى و زشتى است.
حدیث دهم: کلـید پلـیدیها
قال الاِْمامُ الزَّکىُّ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
جُعِلَتِ الْخَبائِثُ کُلُّها فى بَیْتٍ، وَ جُعِلَ مِفْتاحُها الْکِذْبُ.
[جامع الاخبار ص 418 ح 1162] امام عسکرى علیه السلام فرمود: تـمام پلیدیها در خـانه اى گردآمـده و کلید آنها دروغگویى قرار داده شده است.
حدیث یازدهم: برتـرین انسـانها
قال ابُو مَحمَّد الْعَسْکَرى علیه السلام:
اَعْرَفُ النّاسَ بِحُقُوقِ إخوانِهِ وَ أشَدُّهُمْ قَضاءً لَها أعْظَـمُـهُمْ عِنْدَ اللّهِ شَـاَنا، وَ مَنْ تَواضَعَ فى الدُّنیا لاِءخوانِهِ فَهُوَ عِنْدَاللّه ِ مِنَ الصِّدّیقینَ وَمِنْ شیعَهِ عَلىِ بْنِ أبى طالِبٍ علیه السلامحَقّا.
[بحارالانوار 41: 55 ح 5] امام عسکرى علیه السلام فرمود: برترین مردم پیش خدا کسى است که نسبت به حقوق برادرانش آشناتر و در اداى آن حقوق کوشاتر باشد، و کسى که در دنیا براى برادرانش فروتنى کند، او پیش خدا از صدیقین و از شیعیان راستین على بن ابى طالب علیه السلام به شمار مى آید.
نکته: شناخت حقوق متقابل در میان افراد، به تحکیم و سلامت روابط کمک مى کند.
حدیث دوازدهم: نتیـجه شوخى و جـدال
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
لاتُـمارِ فَیـَذْهَبَ بَهاءُکَ وَ لاتُمازِحْ فَیُجْتَرَءَ عَلَیْکَ.
[بحارالانوار 78: 370 ح 1] امام عسکرى علیه السلام فرمود: ستیزه و جدال مکن که آبرویت مى رود، و شـوخى نکن که بر تـو گسـتاخ شوند.
حدیث سیزدهم: بنــده بـد
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
بِئْسَ الْعَبْدُ عَبْدٌ یَکُونُ ذاوَجْهَیْنِ وَذالِسانَیْنِ، یُـطرى أَخاهُ شاهِـدا وَ یأْکُـلُهُ غائبا إنْ اُعْطِىَ حَسَدَهُ، وَ إِن اُبْتُلِىَ خانَهُ.
[بحارالانوار 78: 373 ح 14] امام عسکرى علیه السلام فرمود: انسانى که دو رو و دو زبانه باشد بد بنده اى است، در روبـرو از برادرش تعـریف مى کـند و پشت سر گوشتش را (با غیبت) مى خـورد، اگر نعمتى به او داده شود حسد مى ورزد و اگر گرفتار شود به او خیانت مى کند.
نکته : نفاق و دورویى، موجب سلب اعتماد در جامعه مى گردد. اى جان فداى آنکه دلش با زبان یکى است.
حدیث چهاردهم: بهـترین دوسـت
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
خَیْرُ إخْوانِکَ مَنْ نَسِىَ ذَنْبَکَ وَ ذَکَـرَ إحسـانَکَ اِلَـیْهِ.
[اعلام الدّین: 313] امام عسکرى علیه السلام فرمود: بهترین برادر تو کسى است که: خـطاى تـو را فراموش کـند و نیکى تو را نسبت به خودش یادآورى کند.
حدیث پانزدهم: موعـظه دوسـتانه
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
مَنْ وَعَظَ أخاهُ سِرّا فَقَدْ زانَهُ وَ مَنْ وَعَظَهُ عَلانِیَهً فَقَدْ شانَهُ.
[بحارالانوار 78: 374 ح 33] امام عسکرى علیه السلام فرمود: کسى که دوستش را در خلوت موعظه کند او را آراســته اسـت، و کسى که آشکارا او را موعظه کند عیبهاى او را بر مـلا کرده است.
حدیث شانزدهم:نشـانه جـهل
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
مِنَ الْجَهْلِ الضِّحْکُ مِنْ غَیْرِ عَجَبٍ.
[تحف العقول 487] امام یازدهم علیه السلام فرمود: خنده بى جهت و بدون تعجّب نشـانه جـهل و نـادانى اسـت.
حدیث هفدهم: آییـن هـمدردى
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
لَـیْسَ مِـنَ الْأَدَبِ إِظْهارُ الْفَرَحَ عِنْدَ الْمَحْزُونِ.
[تحف العقول : 489] امام عسکرى علیه السلام فرمود: شادى کردن در حضور انسان غمناک از ادب انسـانى نیسـت.
حدیث هجدهم: گرفتـارى کمرشـکن
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
مِنَ الْفَواقِرِ التّىِ تَقْصِمُ الظَّهْرَ، جـارٌ إنْ رَأى حَسَنَهً أَطْفَأَها وَ اِنْ رَأى سَیِّئهً أَفشاها.
[تحف العقول: 487] امام عسکرى علیه السلام فرمود: یکى از مصیبتهاى کمرشکن، همسایه اى است که: چون خوبى را ببیند روى آن سرپوش مى گذارد و اگر بدى ببیند آن را افشا مى کند.
حدیث نوزدهم: رنـج کیـنه ‏تـوزان
قال الاِْمامُ أبى مُحَمَّد علیه السلام:
أَقَـلُّ النّاسِ راحَـهً الحَـقُودُ.
[تحف العقول: 488] امام عسکرى علیه السلام فرمود: کم آسایش ترین مــردم، انسـان کینه توز است.
حدیث بیستم: محـبت خـوبان و بـدان
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
حُبُّ الأبْـرارِ لِلأبْـرارِ ثَوابٌ لِلأبْـرارِ، وَ حُبُّ الفُـجّارِ لِلأبْرارِ فَضِیلَهٌ لِلأبْـرارِ، وَ بُغْضُ الفُـجّارِ لِلأبْرارِ زَیْنٌ لِلأبْـرارِ، وَ بُغْضُ اْلأبْرارِ لِلْفُجّارِ خِزْىٌ عَلَى الفُجّارِ .
[بحارالانوار 78: 372 ح 8] امام عسکرى علیه السلام فرمود: محبت خوبان با همدیگر براى خوبان پاداش دارد، و محبت تبهکاران نسبت به خوبان براى خوبان فضیلت است، و دشمنى تبهکاران با خوبان زینت براى خوبان است و دشمنى نیکان با تبهکاران مایه خوارى تبهکاران است.
نکته : دوستى معیار شخصیّت انسانهاست. انسانهاى مکتبى، در دوستى و دشمنى هاى خود، ارزشهاى دینى را معیار قرار مى دهند.
حدیث بیست و یکم: عـزّت حـق طلبان
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
ما تَرَکَ الحّقَ عَزیزٌ إلاّ ذَلَّ وَ لاأَخَـذَ بِهِ ذَلیلٌ إلاّ عَـزَّ.
[بحارالانوار 78: 374 ح 24.] امام عسکرى علیه السلام فرمود: هیچ با عزّتى حق را رها نکرد مگر اینکه خوار و ذلیل شد، و هیچ خوار و ذلیل حق را نگرفت مگر این که عزّت یافت.
حدیث بیست و دوم: شـیوه احـترام
قال ابُو مَحمَّد الْعَسْکَرى علیه السلام:
لاتُکْرِمِ الرَّجُلَ بِما یَشُقُّ عَلَیْهِ.
[بحارالانوار 78: 374 ح 34] امام عسکرى علیه السلام فرمود: هیچ کس را به گونه اى احترام نکن که او را به رنج و مشقّت بیفکند.
نکته : تکلّف، زندگیها را تلخ و رابطه ها را غیر صمیمى مى سازد.
حدیث بیست و سوم: میـانه‏ روى در زنـدگى
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
عَلَیْکَ بِالإقْتِصادِ وَ إیّاکَ وَ الإسْرافَ.
[احقاق الحق 12 ص 467] امام عسکرى علیه السلام فرمود: بر تو باد به میانه روى و اعتدال و پرهیز از ولخرجى و اسراف.
نکته : اقتصاد، حدّ اعتدال میانه اسراف و بخل است.
حدیث بیست و چهارم: مـرز خصـلتها
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
وَاعْلَمْ اَنَّ لِلسَّخاءِ مِقْدارا، فَاِنْ زادَ عَلَیْهِ فَهُوَ سَرَفٌ، وَاَنَّ لِلْحَزْمِ مِقدارا، فَاِنْ زادَ عَلَیْهِ فَهُوَ تَهَوُّرٌ…
[اعلام الدین 313.] امام عسکرى علیه السلام فرمود: جود و بخشش حدّ و مرزى دارد. اگر از آن حد بگذرد اسراف به شمار مى آید، و دور اندیشى و احتیاط هم اندازه اى دارد، اگر از آن تجاوز کند بى باکى است.
بخش سوم: عبادت و بندگى در سخنان امـام علیه‏ السلام
حدیث بیست و پنجم: عبـادت حـقیـقى
قال ابُو مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
لَیْسَتِ الْعِبادَهُ کَثْرَهَ الصِّیامِ وَ الصَّلاهِ، وَ إنَّما اَلْعِبادَهُ کَثْرَهُ التَّفَکُّرِ فِى أمْرِ اللّهِ.
[بحارالانوار 78: 373 ح 13] امام عسکرى علیه السلام فرمود: عبادت به روزه و نماز زیاد نیست، بلکه عبادت، زیاد فکر و اندیشه کردن درباره کار و امر خداست.
حدیث بیست و ششم: پارسـاترین فـرد
قال ابُو مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
اَوْرَعُ النّاسِ مَنْ وَقَفَ عِنْدَ الشُّبْهَهِ، اَعْبَدُ النّاسِ مَنْ أقامَ عَلَى الْفرائِضِ، أزْهَدُ النّاسِ مَنْ تَرَکَ الْحَرامَ، أشَدُّ النّاسِ إجْتِهادا مَنْ تَرَکَ الذُّنُوبَ.
[بحارالانوار 78: 373 ح 18] امام عسکرى علیه السلام فرمود: پارساترین مردم کسى است که در موارد شبهه توقف کند، عابدترین مردم کسى است که در برپایى واجبات، استوار باشد، زاهدترین مردم کسى است که حرام را ترک کند، کوشاترین مردم شخصى است که گناهان را رها کند.
حدیث بیست و هفتم: یـاد خـدا و مرگ
قال ابُو مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
أکْثِرُوا ذِکْرَ اللّهِ وَ ذِکْرَ الْمَوْتِ وَ تِلاوَهَ الْقُرآنِ وَ الصَّلاهَ عَلَى النبىِّ صلی الله علیه و آله، فَإنَّ الصَّلاهَ عَلى رَسُولِ اللّه صلی الله علیه و آله عَشْرُحَسَناتٍ.
[بحارالانوار 78: 372 ح 12] امام عسکرى علیه السلام فرمود: زیاد یاد خدا و یاد مرگ باشید و قرآن را زیاد بخوانید و بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فراوان درود فرستید که درود بر رسول خدا صلی الله علیه و آله ده حسنه به شمار مى رود.
حدیث بیست و هشتم: شـیعه راسـتین
قـال ابُو مُحَـمَّدٍ الْعَـسْکَرىّ علیه السلام:
قَـدِمَ جَمـاعَهٌ فَاسْتَـأْذَنُوا عَلىَ الرِّضا علیه السلام وَ قـالُوا:نَـحْنُ مِنْ شـیعَهِ عَـلىٍّ علیه السلام، فَمَـنَعَهُمْ أیّـاما ثمّ لَمّا دَخَلُوا قـالَ لَهُـمْ: وَیْحَکُمْ اِنَّما شیعَهُ عَلىٍّ أمیرِالْمُؤْمِنینَ علیه السلام اَلْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ سَلْمانُ وَ أبُوذرٍّ وَ الْمِقْدادُ وَ عَمّارٌ وَ مُحَمَّدُ بْنُ اَبى بَکْرٍ اَلَّذینَ لَمْ یُخالِفُوا شَیْئا مِنْ أوامِرِهِ.
[سفینه البحار 4: 551] امام عسکرى علیه السلام فرمود: گروهى خدمت امام رضا علیه السلام رسیدند و اجازه ورود خواستند و گفتند: ما از شیعیان على علیه السلامهستیم. امام چند روز اجازه ورود نداد . سپس (بعد از چند روز اجازه گرفته و) داخل شدند. امام علیه السلام به آنان فرمود: واى بر شما! شیعه امیرمؤمنان على علیه السلام امام حسن و امام حسین علیه السلام و سلمان و ابوذر و مقداد و عمار و محمد بن ابى بکر هستند که با هیچ یک از فرمانهاى على علیه السلام مخالفت نکردند.
نکته : شیعه بودن به عمل و رفتار است، نه به ادّعا و شعار.
حدیث بیست و نهم: نشـانه‏ هاى شـیعه
رُوِى عَن اَبى مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرىّ علیه السلام اَنَّهُ قالَ:
عَلاماتُ الْمُؤْمِنینَ [المؤمن] خَمْسٌ: صَلاهُ الاْءحْدى وَالْخَمْسینَ، وَ زیارَهُ الْأرْبَعینَ، وَ التَّختُّمُ بِالْیَمینِ، وَ تَعْفیرُ الجَبینِ، وَ الْجَهرُ بِبسْمِ اللّه الرَّحْمنِ الرَّحیمِ.
[مصباح المتهجد 788] امام عسکرى علیه السلام فرمود: نشانه هاى مؤمنان (شیعیان) پنج چیز است: ۱ ـ پنجاه و یک رکعت نماز (نمازهاى واجب و مستحب روزانه) ۲ ـ زیارت اربعین ۳ ـ انگشتر به دست راست داشتن ۴ ـ پیشانى را (در سجده) بر خاک نهادن ۵ ـ بسـم الله الرحـمن الرحیم را (در نمازها) بلنـد گفـتن.
نکته : پیروان اهل بیت علیهم السلام باید با نحوه عملشان معرِّف مکتب خویش باشند.
حدیث سی ام: مسـؤولیت شـیعه
قال ابُو مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرىّ علیه السلام لِشیعَتِهِ:
إتَّـقُوااللّه َ وَ کُونُوا زَیْنا وَ لاتَکُونُوا شَیْنا، جُرُّوا إلَیْنا کُلَّ مَوَّدَهٍ، وَادْفَعُوا عَنّا کُلَّ قَبیحٍ.
[میزان الحکمه 5: 241 ح 9976] امام عسکرى علیه السلام فرمود: از خدا پروا کنید و مایه زینت باشید و مایه ننگ نباشید، همه محبّتها را به سوى ما جلب کنید و همه زشتیها را از ما دفع کنید.
حدیث سی و یکم: ذلّـت دلبسـتگى
قال ابُو مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
ما أقْبَحَ بِالْمُؤْمِنِ أَنَ تَکُونَ لَهُ رَغْبَهٌ یُذِّلُهُ.
[تحف العقول: 489] امام عسکرى علیه السلام فرمود: چه قدر زشت است انسان مؤمن دلبستگى و خواسته اى داشته باشد که او را خوار سازد.
نکته : دو عامل مهّم اسارت انسان «ترس» و «طمع» است.
حدیث سی و دوم: پارسـاترین فـرد
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
مِنَ الذُّنُوبِ الَّتى لاتُـغـْفَرُ: لَیـْتَنى لا اُؤاخَذُ اِلاّ بِهذا.
[تحف العقول: 487] امام عسکرى علیه السلام فرمود: از گناهان نابخشودنى این است که گفته شود: اى کاش مرا به غیر از این گناه مؤاخذه نکنند (یعنى گناه را کوچک و سبک شمارد).
حدیث سی و سوم: شـرک مـخـفى
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
اَلاِْشـْـراکُ فـِى الـنّاسِ اَخْفى مِنْ دَبیبِ النَّمْلِ عَلَى الْمِسْحِ الأْسوَدِ فى اللَّیـْلَهِ الْمُـظْـلِمَه.
[تحف العقول: 487] امام عسکرى علیه السلام فرمود: شـرک در میـان مــردم از ردّ پاى مور بر فرش سیاه در شب تیره و تاریک مخـفى تـر اسـت.
حدیث سی و چهارم: کِشـت و برداشـت
قال الاِْمامُ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
إنَّکُمْ فى آجالٍ مَنْقُوصَهٍ وَ أیّامٍ مَعْدُودَهٍ وَالْمَوْتُ یَأتى بَغْتَهً، مَنْ یَزْرَعْ خَیْرا یَحْصُدُ غِبْطَهً وَ مَنْ یَزْرَعْ شَرّا یَحْصُدُ نَدامَهً، لِکُلِّ زارِعٍ ما زَرَعَ. لایُسْبَقُ بَطیى ءٌ بِحَظِّهِ وَ لایُدْرِکُ حَریصٌ مالَمْ یُقَدَّرْ لَهُ. مَنْ اُعْطِىَ خَیْرا فَاللّهُ أَعْطاهُ، وَ مَنْ وُقِىَ شَرّا فَاللّهُ وَقاهُ.
[تحف العقول: 489] امام عسکرى علیه السلام فرمود: عمرهاى شما رو به کاهش است، دوران شما محدود است، مرگ ناگهان فرا مى رسد، هر که نیکى بکارد خوشى درو مى کند وهر کس زشتى بکارد، پشیمانى درو مى کند، هر کسى آنچه را کشت کند درو خواهد کرد، نه کند رو از بهره و نصیب خود عقب مى ماند و نه حریص بیش از آنچه مقدّر اوست به دست آورد، به هر کس خیرى برسد از خداست، و هر کس از شرّى حفظ شود خدا او را حفظ کرده است.
حدیث سی و پنجم: رزق و تــلاش
قال ابُو مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
لایَشْغَلَکَ رِزْقٌ مَضـْمُونٌ عَـنْ عَـمَلٍ مَفـْرُوضٍ.
[تحف العقول: 489] امام عسکرى علیه السلام فرمود: مبادا روزى تضمین شده (که در هرحال به تو مى رسد) تو را از کار و فعالیت واجب بازدارد.
حدیث سی و ششم: برنـامه پـیامـبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله
قال ابُو مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرىّ علیه السلام لِشیعَتِهِ:
أُوصیکُمْ بِتَقْوَى اللّه ِ، وَالْوَرَعِ فى دینَکُمْ، وَ الاْءجْتِـهادِ لِلّهِ، وَ صِدْقِ الْحـَدیـثِ، وَ أداءِ الْأمانَهِ اِلى مَنِ ائْتَمَنَکُمْ مِنْ بِرٍّ وَ فاجِرٍ، وَطُولِ السُّجُودِ، وَحُسْنِ الْجَوارِ، فَبِهذا جاءَ مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و آله.
[بحارالانوار 78: 372 ح 12] امام عسکرى علیه السلام فرمود: شما را سفارش مى کنم به: تقواى الهى، پارسایى در دین خودتان، و کوشش و تلاش براى خدا و راستگویى و اداى امانت به کسى که شما را امین شمرده است چه خوب باشد یا بد، و طولانى کردن سجده و خوش همسایگى، که حضرت محمد صلی الله علیه و آلههمین برنامه ها را آورده است.
نکته : زبان عمل، گویاترین زبان و رساترین تبلیغ است.
بخش چهارم: حضرت مهـدى علیه‏ السلام در سخنان امـام علیه ‏السلام
حدیث سی و هفتم: دادگسـتر جـهان
عَنْ اَحْمَدَ بْنَ إِسْحاقِ بْنِ سَعْدٍ قال: سَمِعْتُ أبا مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلىٍّ الْعَسْکَرى علیهماالسلام یَقُولُ:
اَلْحَمُد لِلّهِ الَّذى لَمْ یُخْرِجْنى مِنَ الدُّنیا حَتّى أرانِىَ الْخَـلَفَ مِنْ بَعْـدى، أشْبَهُ النّاسِ بِرَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آلهخَلْقا وَ خُلْقا، یَحَفَظُهُ اللّه ُ تَبارَکَ وَ تَعالى فى غَیْبَتِهِ، ثُمَّ یُظْهِرُهُ فَیَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلاً وَ قِسْطا کَما مُلِئَتْ جَوْرَا وَ ظُلْما.
[کمال الدین 408 ح 7] احمد بن اسحاق مى گوید: از امام حسن عسکرى علیه السلام شنیدم که مى فرمود: سپاس خدایى را که مرا از دنیا بیرون نبرد تا اینکه (فرزندم و) جانشین بعد از خودم را به من نشان داد، که او در خلقت و اخلاق شبیه ترین مردم به رسول خدا صلی الله علیه و آله است، خدا او را در غیبتش حفظ و نگهدارى مى کند، و بعد او را آشکار مى کند تا زمین را پر از عدل و داد کند، همان گونه که از بى عدالتى و ستم پر شده باشد.
حدیث سی و هشتم: امـامت حضرت مهـدى علیه‏ السلام
عَنْ عَمرِو الأهْوازى قال:
أرانى أبُو مُحَمَّدٍ علیه السلام إبْنَهُ وَ قالَ: هذا صاحِبُکُمْ مِنْ بَعْدى.
[کافى 1/328 ح 3] عمرو اهوازى مى گوید: امام عسکرى علیه السلام فرزندش را به من نشان داد و فرمود: این فرزند، بعد از من صاحب (و امام) شماست.
حدیث سی و نهم: شـیوه حضرت مهـدى علیه ‏السلام
عَنِ الاْءمامِ الْحَسَنِ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
فَإذا قامَ قَضى بَیْنَ النّاسِ بِعِلْمِهِ کَـقَـضاءِ داوُدَ علیه السلاملایَسْأَلُ البَیـِّنَهَ.
[کافى 1/509 ح 13] امام عسکرى علیه السلام فرمود: زمانى که (حضرت مهدى علیه السلام) قیام کند، در میان مردم با علم خودش قضاوت مى کند، همان گونه که حضرت داود علیه السلام قضاوت مى کرد و از مردم، بیّنه و شاهد نمى طلبد.
حدیث چهلم: ویـژگى غیـبت
عَنِ الْأمامِ الْحَسَنِ الْعَسْکَرىّ علیه السلام:
… أمـا إنَّ لَهُ غَیـْبَهٌ یُحارُ فیـهَا الْجاهِلُونَ، وَ یَهْلِکُ فیهَا الْمُبطِلُونَ، وَ یُکَذِّبُ فیهَا الْوَقّاتُونَ، ثُمَّ یَخْرُجُ فَکَأَنـّى أنْظُرُ اِلىَ الأَعْلامِ الْبیضِ تَخْفِقُ فَوْقَ رَأسِهِ بِنَجَفِ الْکُـوفَهِ.
[کمال الدین 409 ح 9] امام عسکرى علیه السلام فرمود: حضرت مهدى علیه السلام داراى غیبتى است (طولانى) که نادانها در آن زمان متحیر مى شوند، اهل باطل در آن غیبت به هلاکت مى رسند و وقت تعیین کنندگان دروغ مى گویند، سپس ظهور و خروج مى کند، گویا مى بینم پرچمهاى سفیدى را که در نجفِ کوفه بالاى سر او به اهتزار در آمده است.
نکته : غیبت امام زمان یک «امتحان» است و عصر غیبت، تکلیف شیعه را سنگین تر مى کند.
منبع : چهل حدیث « گهرهاى عسکری » علیه السلام‏ ، محمود شریفى‏.