رطب و زایمان
************
وَهُزِّی إِلَیکِ بِجِذْعِ النَّخْلَهِ تُسَاقِطْ عَلَیکِ رُطَبًا جَنِیا ــ فَکُلِی وَاشْرَبِی وَقَرِّی عَینًا … (مریم/25-26)
«و تنه نخل را تکان بده، رطب تازه را بر تو خواهد ریخت ــ بخور و بیاشام و به آرامش و شادابی برس…».
آیه خطاب به مریم، مادر عیسی مسیح است که هنگام ولادت حضرت عیسی از مردم فاصله می گیرد و به جای دوری از شهر می رود تا وضع حمل کند و اندوهگین بوده است. خداوند خطاب به وی می گوید رطب تازه بخورد و توان و آرامش پیدا کند و شادمان بشود. رطب ثمر درخت خرما پیش از خرما شدن است، و آنچه در تصویر می بینیم مرحله نیمه رطب بودن آن است، و تقریباً 400نوع درخت خرما وجود دارد که ثمرهای آنها اندازه ها و رنگ ها و مزه های گوناگون دارد.
در این آیات چند نکته علمی وجود دارد:
1.آرامش و شادمانی در رطب. رُطَب یکی از مراحل ثمر نخل است (قبل از خرما شدن آن). این غذا از میزان بالایی از مواد کربوهیدرات برخوردار است و مواد قندی آن به 75 درصد می رسد. بدن با استفاده از آن انرژی و گرمای بالایی را تولید می کند. رطب میزان بالایی از پروتئین ها، ویتامین ها و املاح معدنی گوناگونی مانند کلسیم و سدیم دارد که بدن به آن ها احتیاج دارد، و بدن را گرم و شاداب می کند. و چنان که می دانیم وضعیت روحی زن هنگام زایش تأثیر زیادی روی راحتی یا سختی زائیدن دارد. به میزانی که راحت باشد و مشکلاتی نداشته باشد، عمل زایش را راحتتر انجام می دهد، و هرچه گرفتاری و ناراحتی های روحی و گرفتاری داشته باشد عمل زائیدن برای وی سختتر می شود.
2.خوردن رطب در آستانه زایش: درِ رحم پیش از زایمان و دو ونیم سانتیمترمکعب است ولی هنگام زائیدن به بیش از 750سانتیمتر مکعب میرسد. رطب موادی دارد که باعث انبساط رحم می شود و زایش را آسانتر و راحتتر میکند.
3.رطب احشاء درون روده ها را نرم و تمیز می کند، و این امر باعث راحتتر و آسانتر شدن زایمان می شود.
4.نوشیدن پس از خوردن: رطب و هر شیرینی دیگری برای این که بتواند خوب و سریع حل و جذب بشود، انسان باید پشت سر آن آب بخورد.
5.رطب ازجمله مواد غذایی است که خیلی سریع هضم و حل و جذب می شود. با خوردن رطب از دهان تا تبدیل شدن به انرژی فقط بیست دقیقه طول میکشد.
جنین مراحل شکلگیری جنین
************
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ سُلَالَهٍ مِنْ طِینٍ ــ ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَهً فِی قَرَارٍ مَکِینٍ ــ ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَهَ عَلَقَهً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَهَ مُضْغَهً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَهَ عِظَامًا فَکَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ (مؤمنون/12-14)
«ما آفرینش هر انسانی را با گرفتن چکیده ای از چکیده های خاک آغاز می کنیم ــ بعد آن را یک چکه می کنیم و در جای مناسبی قرار می دهیم ــ بعد آن را به چیزی که خود را می آویزد می آفرینیم، بعد آن را به گوشت جویده شده لای دندان می آفرینیم، بعد استخوان هایی را از آن می آفرینیم، بعد استخوان ها را گوشت می پوشانیم. دست آخر آن را خلقت دیگری می دهیم. به این شکل خدای شایان خلاقیت بهترین آفریدگاران است».
************
ــ نکات آیه:
1.انسان از چکیده ای از چکیده های خاک آفریده می شود.
2.چکیده ای از چکیده های خاک به صورت یک چکه (یک قطره) در می آید.
3.چکه در جای مناسبی قرار می یگرد.
4.چکه (قطره) به چیزی که خود را می آویزد در می آید.
5.چیزی که خود را می آویزد به صورت گوشت جویده لای دندان در می آید.
6.از گوشت جویده لای دندان برخی از استخوان ها درست می شود.
7.استخوان ها با گوشت پوشانده می شوند.
8.درنهایت چنین آفرینش دیگری را به خود می گیرد.
9.خدا بهترین آفریدگاران است.
1.انسان از چکیده ای از چکیده های خاک آفریده می شود:
عناصری که انسان را (یعنی نفطه وی را) درست می کنند چکیده ای از مواد غذایی هستند که انسان آن ها را می خورد. مواد غذایی نیز یا به طور مستقیم (یعنی: ازطریق مصرف گیاهان) چکیده ای از خاک است، و یا به طور غیرمستقیم (یعنی: ازطریق مصرف گوشت و مواد غذایی حیوانات) چکیده ای از خاک است. به این ترتیب انسان چکیده های خاک می شود.
2.چکیده ای از چکیده های خاک به صورت یک چکه (یک قطره) در می آید:
چنانکه در تصویر می بینیم عنصر توارثی انسان که قرار است یک انسان را درست کنند و چکیده ای از چکیده های خاک است، در اولین گام خود که در هم ذوب شدن اسپرم مرد و تخمک زن، زیر میکروسکوپ برای ما به صورت «یک چکه» است.
3.چکه در جای مناسبی قرار می گیرد:
وقتی چکه مزبور وارد رحم می شود دنبال جای مناسبی می گردد و جای مناسب خود را پیدا می کند. یعنی اینطور نیست که هرجای رحم که قرار بگیرد موفق به رشد می شود و رشد می کند. بلکه درصورت قرار نگرفتن در جای مناسب تلف می شود.
4.چکه (قطره) به چیزی که خود را می آویزد در می آید:
پس از این که چکه مزبور وارد رحم می شود از پوسته خود بیرون می آید و دنبال جای مناسبی در جداره رحم می گردد و نهایتاً چنان که آیه توصیف می کند خود را به جداره رحم می آویزد. اغلب خود را به جداره سقف رحم می آویزد.(عَلَقَه به معنی:”چیز آویخته وچیزی که خود را می آویزد” است. هم خانواده واژه مُعَلّق به معنی:”آویخته و آویزان” است. علت این که برخی آن را به معنی:”خون بسته” ترجمه کرده اند این است که علقه به معنی:”خون بسته” نیز هست. علت نام گذاری «عَلَقَه» به “خون بسته” نیز ظاهراً این بوده که وقتی خون از محل آسیب دیده بیرون می آید خشک و آویخته می شود. به “زالو” و “کرم” نیز علقه اطلاق شده است. چون خود را می آویزند. وقتی تخم وارد رحم می شود و به جداره رحم می آویزد زالو مانند هم هست، و زالو مانند عمل نیز می کند. شاید منظور آیه از «علقه» در این جا به معنی:”زالو و زالو مانند” نیز باشد).
5.چیزی که خود را می آویزد به صورت گوشت جویده لای دندان در می آید:
بعد «علقه» (یعنی چیزی که پیش از این خود را به جداره رحم آویخت) به شکلی که در تصویر می بینیم در می آید. این تصویر، تصویر یک جنین سه هفته ای است. تقریباً 2 میلیمتر است. هم ازنظر اندازه و هم ازنظر شکل، دقیقاً همان طور که قرآن آن را توصیف می کند مانند «یک تکه گوشت جویده لای دندان» می ماند.
6.از گوشت جویده لای دندان برخی از استخوان ها درست می شود:
پس از 4 هفته که طول جنین تقریباً 6میلیمتر است، از آن شکلی که مانند گوشت جویده لای دندان بود، برخی از استخوان ها که ستون فقرات باشد درست شده است. هیچ گوشتی نیز روی آن ها نیست. البته این تصویر میکروسکوپی است (یعنی این ستون فقرات با چشم دیده نمی شوند).
7.استخوان ها با گوشت پوشانده می شوند:
در 5 هفتگی یک شیار گوشتی روی کمر درست می شود و در 6 هفتگی ستون فقرات کاملاً از گوشت پوشانده می شود (ستون فقرات تا «پیش از پوشیده شدن از گوشت» هم چنان میکروسکوپی هستند).
8.درنهایت جنین آفرینش دیگری را به خود می گیرد:
جملهی «درنهایت او را آفرینش دیگری می دهیم که آیه آن را مطرح می کند به این معنی است که جنین انسان در روند رشد خود با جنین جانوران دیگر شباهتی یا شباهتهایی دارد، ولی در اواخر رشد خود خلقت دیگری به خود می گیرد که با هیچیک از آنها شبیه نیست.
جنین انسان در مراحل رشد خود درواقع همانگونه که مرحله ای از آن را در تصویر می بینیم همانندی های زیادی با جنین حیوانات دارد، طوری که فقط یک متخصص می تواند آنها را ازهم تمیز بدهد. جنین انسان و میمون حتی تا چند هفته پیش از تولد آنقدر شبیه به هم هستند که فقط یک متخصص می تواند آنها را ازهم تمیز بدهد. در اواخرِ رشد خود است که رفتهرفته روند رشد دیگری به خود می گیرد و از بقیه متمایز می شود تا جایی که تا پیش از روزهای تولد خود دیگر به هیچیک از انواع حیوانات شباهتی ندارد.
9.خدا بهترین آفریدگاران است:
جملهی «خدا بهترین آفریدگاران است» به این معنی است که انسان نیز چیزهایی را خواهد ساخت ولی به پای آفریده های خدایی نخواهد رسید. یا به کار بردن واژه خالق و جمع بستن آن، ساخت و تولیدات انسان را تقدیر می کند ولی با ساخت های خود خیلی فاصله می دهد.
در عصر ما فعلاً انسان خیلی از چیزها را ساخته و می سازد ولی از آن جا که آن ها خود آگاه نیستند و به این خاطر فکر نیز نمی توانند بکنند، بلکه همانگونه که ساخته و برنامه ریزی می شوند کار می کنند، خیلی با آفریده های خدایی تفاوت دارند.
ترکیب نطفه زن و مرد
************
إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَهٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِیهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِیعًا بَصِیرًا (انسان/2)
«ما هر انسانی را از چکه درهم ذوب شده ای (آب نطفهی مختلط) می آفرینیم. روی آن کار می کنیم و خصوصیات و صفات آن را بارز می کنیم. بعد آن را شنوای بینا می کنیم»!
************
«الف و لام» در واژه «الإنسان» الف و لامِ استغراق حقیقی است، این الف و لام واژه خود را به تکتک نوع خود تعمیم می دهد. یعنی الإنسان به معنی «کلّ انسانٍ» به معنی «هر فردی، هر انسانی، هریک از انسان ها» می شود. «مشج» به معنی: درهم ذوب شدن دو یا چند چیز مختلف است. و عبارت «نطفه امشاج» به معنی: «چکه ذوب شده دو یا چند چیز باهم» می باشد.
ــ نکات آیه: 1 ــ انسان از چکه در هم ذوب شده درست می شود. 2 ــ روی چکه درهم ذوب شده کار می شود و صفات و خصوصیات آن بارز می شود. 3 ــ انسان ابتدا شنوا و بعد بینا می شود.
1.انسان از چکه در هم ذوب شده درست می شود:
حدوداً 500 میلیون ازسلول های نطفه مرد (اسپرم) به طرف محل تخمدان زن می روند. به جز تعداد کمی از آنها که موفق می شوند در جای مناسبی در مسیر تخمدان قرار بگیرند و تا آمدن تخمک منتظر بمانند بقیه از بین می روند. بعد از بیرون جهیدن تخمک با آن وارد عمل می شوند که وارد آ ن شوند. وقتی یکی از آن ها موفق می شود تخمک را سوراخ کرده و وارد آن شود، تخمک دیگر امکان ورود به بقیه را نمی دهد. وقتی سلول نطفه مرد (اسپرم ) وارد تخمک زن می شود در هم ذوب و با هم ترکیب می شوند. عمل ترکیب نطفه زن و مرد پس از کشف تخمکِ زن کشف شد که در نیمه اول قرن نوزدهم (یعنی بیش از 1300 سال پس از قرآن)، آن هم به کمک میکروسکوپ.
2.روی چکه در هم ذوب شده کارمی شود و صفات و خصوصیات آن بارز می شود:
ابتلاء به معنی: “کارکردن هم زمان با چند چیز در شیء برای در آوردن و بارز نمودن صفات و ویژگی های آن” است. کروموزوم های زن و مرد تمامی صفات و خصوصیات یک انسان از قبیل رنگ، بلندی، وضعیت مو، وضعیت استخوان بندی و غیره را با خود دارند که در روند شکل گیری جنین رفته رفته بارزمی شود و پس از تولد بروز آن تکمیل می شود.
3.انسان ابتدا شنوا و بعد بینا می شود:
چنان که قرآن ابتدا شنوایی را میآورد و بعد بینایی، جنین ابتدا شنوا میشود و بعد بینا. شنوایی جنین می تواند از چهار تا پنج ماهگی آغاز بشود، و بسته به خوبی یا بدی صدا تأثیر مثبت یا منفی روی آن بگذارد. ولی بینایی وی (یعنی توان درک تصویر در وی) پس از تولد صورت می گیرد. هرچند پیش از تولد نیز در برابر نور عکسالعمل نشان می دهد.
جنس نر و ماده در نطفه مرد
************
فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَینِ الذَّکَرَ وَالْأُنْثَى (قیامت/39)
«و هردو جفت نر و ماده را از او (از نطفه مرد) قرار داد»!
************
سلول نطفه مرد (اسپرم) چنان که آیه مطرح کرده هر دو جنس نر و ماده را با خود دارد. جنس ماده آن را کروموزم X و نر آن را کروموزم Y نامیده اند. اگر جنس ماده آن با کروموزم زن ترکیب شود جنین دختر می شود و اگر جنس نر آن با کروموزم زن ترکیب شود جنین پسر می شود.
عمل ترکیب نطفه زن و مرد در نیمه اول قرن نوزدهم کشف شد. و وجود نر و مادگی در نطفه مرد در اواسط قرن بیستم کشف شد. یعنی حدوداً 1400سال پس از مطرح شدنِ آن در قرآن. اندازه کروموزم نیز 1ششصدم میلیمتر است (یعنی میکروسکوپی است).
رسیدن برخی از سلول های نطفه مرد (اسپرم) به تخمک زن
************
وَاللَّیلِ إِذَا یغْشَى* وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى* وَمَا خَلَقَ الذَّکَرَ وَالْأُنْثَى* إِنَّ سَعْیکُمْ لَشَتَّى* (لیل/1ــ4)
«سوگند به شب وقتی که کاملاً فرا گیرد* و سوگند به روز وقتی که به اوج خود برسد* و سوگند به آنچه نر و ماده را می آفریند* و سوگند به این آیات الهی که سعی و کوشش و فعالیت شما یکسان نیست».
************
ــ نکات آیه:
1.فعالیت بدن انسان در شب و روز به یک اندازه نیست:
(در رابطه با تفاوت فعالیت بدن در شب و روز در قسمت خواب و بیداری صحبت شده. و منظور از «عدم یکسانی فعالیت بدن»، «عدم یکسانی نتیجه و بازده کار انسان» است. و این موضوع بنابر این که قرآن «حق هرکسی را حاصل کار و تلاش خود وی می داند» بیان کرده. یعنی آیه:
************
وَأَنْ لَّیسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى (نجم/39)
«پاداش هرکسی معادل کار و تلاش وی است».
************
2.فعالیت و نتیجه فعالیت آنچه جنس نر و ماده می آفریند یکسان نیست:
آنچه جنس نر و ماده می آفریند سلول نطفه مرد (اسپرم) است که پیش از این راجع به آن صحبت شد. تعداد آن سلول ها که به طرف محل تخمدان زن راه می افتند حدوداً 500میلیون است. ولی فقط تعداد کمی از آن ها موفق می شوند خود را تا محل تخمدان برسانند و منتظر بیرون جهیدن تخمک بمانند، بقیه ازبین می روند. یعنی دقیقاً همانطور که آیه مطرح می کند فعالیت و نتیجه فعالیت آن ها یکسان نیست.
کیسه سهلایی جنین
************
…یخْلُقُکُمْ فِی بُطُونِ أُمَّهَاتِکُمْ خَلْقًا مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ فِی ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ …(زمر/6)
«و شما را در باطن رحم مادران در سه تاریکی با تحولات گوناگون بدین خلقت زیبا آفرید»
************
ــ نکته آیه: انسان در (از) غشاءهای (پوسته های نازک) سه گانه آفریده میشود:
یکی از پوسته های نازک سه گانه کیسه جنین است که در آن رشد می کند. کیسه مزبور از سه لایه نازک میکروسکوپی تشکیل شده است.
پوسته های نازک سه گانه دیگر تقسیم سلول تخم به سه پوسته نازک است. پس از این که سلول تخم به رحم می رسد و در جداره رحم آویخته می شود به سه تا پوسته نازک تقسیم می شود، که هریک از آن ها بخش های مشخصی از بدن جنین را درست می کنند.
(«ظُلُماتْ»: یکی از جمع های «ظُلْمَهًْ» و «ظُلُمَهًْ» است، در اصل به معنی «تاریکی» هستند. بعد در معنی دوم خود ازجمله به: پوسته، پرده و غشاء اطلاق شده که تاریکی ایجاد می کنند. و در آیه ظاهراً به این معانی به کار گرفته شده اند).
آفرینش انسان از چیز عَجَلواری
************
خُلِقَ الْإِنْسَانُ مِنْ عَجَلٍ سَأُورِیکُمْ آیاتِی فَلا تَسْتَعْجِلُونِ (انبیاء/37)
«انسان از چیز عَجَل واری آفریده شده است. آیات خود را «در آینده» به شما نشان خواهم داد. بنابراین بیتابی نکنید».
************
ــ نکات آیه:
1.انسان در آینده خواهد دید که از چه آفریده شده است:
این که خداوند می گوید: «آیاتم را به شما نشان خواهم داد» به این معنی است که انسان روزی خواهد دید (یعنی با چشم خواهد دید) که از چه یا چگونه آفریده شده است. و این چیزی است که امروزه تحقق یافته است. امروزه انسان با کمک میکروسکوپ میبیند که سلول ها از چه و چگونه آفریده می شوند و چگونه زندگی می کنند.
2.انسان از عَجَل آفریده شده:
واژه «عَجَل» به معنی اسمی و وصفی در اصل به معنی: «شتاب و شتابدهی» است. بعد در معنی دوم خود به طور ضمنی و تلویحی به یک سری از مواردی که به نوعی و به نحوی کار را شتاب می بخشند اطلاق شده است. مانند:
«گل و لای بد بو (که اشاره ضمنی بوده به: «با شتاب و زودتر رد شدن» از محل مزبور)ــ برآمدگی کنار درخت خرما که با آن بالا می روند ــ دولاب ــ چرخ چاه ــ چوب های به هم پیوسته رختآویزــ چوب سر چاه ــ چرخ ــ زنجیرــ پله ــ بسته طناب مرتب جمع شده».
هر سلولی مولکول های DNA در بردارد. DNA (مخفف desoxyribonucleicacid) ماده شیمیایی است که ژن را تشکیل می دهند. ژن ها اطلاعات توارثی را در بردارند و هویت های جدید را می آفرینند و آفرینش پدیده را هدایت می کنند. این مولکول شیمیایی موسوم به DNA از دوتا زنجیر درست شده که به وسیله بازها به هم مرتبط می شوند، طوری که دو مارپیچ شکل می گیرد. تصور و رسمی که انسان از آن ها دارد در 3 مورد مانند عجل می مانند. یکی در «زنجیرواری» آن ها، دیگری در «پله واری» آن ها، و سومی این که مانند «بسته طناب منظم چیده شده» می مانند».
پس گرفته شدن مواد زائد جنین توسط رحم
************
اللَّهُ یعْلَمُ مَا تَحْمِلُ کُلُّ أُنْثَى وَمَا تَغِیضُ الْأَرْحَامُ وَمَا تَزْدَادُ وَکُلُّ شَیءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدَارٍ (رعد/8)
«خدا می داند هر (مادر) بارداری چه بار دارد، و می داند رحم ها چه چیزی می مکند و چه چیزی را اضافه می کنند و هر چیزی پیش او اندازه ای دارد».
************
ــ نکته آیه: رحم ها چیزهایی را از جنین می مکند و چیزهایی را به او می دهند، و هرچیزی نیز اندازه مشخصی دارد:
رحم (یا به عبارتی کیسه ای که جنین در آن به سر می برد) به جنین مواد غذایی می فرستد و از همان جا نیز مواد برگشتی جنین را می یگرد. کُرکها و پرزها کوچک رحم (یعنی کیسه رحم) که در خون مادر غوطه می خورند همه مولکولهایی که از اندازه مشخصی بزرگ تر هستند را تصفیه می کنند. و فقط کوچک ترین عناصر حفاظتی بدن می توانند رد شوند و ازطریق بند ناف به جنین برسند.
در زمان حضرت محمد انسان می دانست که رحم مادر نوزاد را تغذیه می کند، ولی این که جنین مواد برگشتی نیز دارد و رحم آن را پس می گیرد، و یا این که پرزهای رحم مولکول های بزرگ را تصفیه می کند طبعاً کسی چیزی نمی دانسته و این علوم مربوط به علم عصر ما است.
روند رشد یکسان جنین انسان و دام ها
************
خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَهٍ فَإِذَا هُوَ خَصِیمٌ مُبِینٌ* وَالْأَنْعَامَ خَلَقَهَا (نحل 4ــ 5)
«خدا انسان را از یک چکه (آب نطفه) می آفریند. پس از آن، (چکه) به طور آشکاری جدا می شود و صفآرایی می کند* دام ها (چهارپایی) را نیز به همین ترتیب می آفریند»!
************
ــ نکات آیه:
1.انسان پس از چکه بودن یک مرتبه جدا می شود و صفآرایی می کند:
پس از این که سلول نطفه مرد (اسپرم) وارد تخمک زن می شود و در هم ذوب می شوند و تقسیم سلولی صورت می گیرد، سلول ها به حالت جبههگیری کردن ازهم جدا می شوند و در سه تا آرایش که تشکیل سه تا پوسته است صفآرایی می کنند. (هریک از پوسته ها بخش های مشخصی از بدن را درست می کنند). و آشکار بودن آن که آیه آن را مطرح می کند نیز به معنی «دیدنی بودن» آن است، که انسان فعلاً به کمک میکروسکوپ آن وضعیت را می بیند.
2.روند و فرآیند رشد جنین دامها نیز مانند جنین انسان است:
چنانکه آیه مطرح می کند شکل گیری جنین دام ها نیز روند و فرآیندی مانند جنین انسان دارد! پیش از این تصویری از روند رشد جنین انسان و برخی از جانوران را دیدیم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منبع:
پناهی ، حسین /فیض آبادی،حمیده ، بیولوژی در قرآن- ش10 ، انتشارات فیض دانش ،1389