مرد در هنگام ازدواج چیزی را به همسرش تقدیم می کند که در اصطلاح، مهر و صداق نامیده می شود. زن محبوبه ی مرد است که باید مرد برای اثبات صدق خویش وبه دست آوردن دل زن، مقداری از آنچه داردنثارش سازد.
مهر مبلغ معامله نیست، بلکه از علایم صدق مرد به شمار می رود و به همین جهت «صداق» نامیده می شود. زن خودش را به مهر نمی فروشد، بلکه بدین وسیله صدق مرد را در اظهار عشق و علاقه می آزماید و آرامش خاطر پیدا می کند.
مهریه می تواندپول باشد، یا ملک یا طلا و نقره و یا هر شیء ارزشمند دیگری، و حتّی مرد می تواند به عنوان مهریه کار ارزشمندی را قبول کند که سودش عاید همسرش گردد؛ ولی بهتر است چیزی باشد که عینش باقی بماند و آرامش خاطر بیشتری برای زن فراهم سازد.
میزان مهریه با توافق زن و مرد می باشد، مقدار معینی برای آن تعیین نشده است.
امام باقر(علیه السلام) فرمودند:
«صداق زن چیزی است که زن و مرد بر آن توافق نمایند، کم باشد یا زیاد».(1)
علی (علیه السلام) می فرمایند:
«دوست ندارم که مهر زن کمتر از ده درهم باشد تا با پولی که در موردزنا پرداخت می شود تشابه نداشته باشد.»(2)
در مورد زنی که قصد داشت خود را رایگان به نکاح مردی در آورد امام صادق (علیه السلام)فرمودند:
«این کار فقط برای پیامبر جایز استغ امّا درمورد افراد دیگر نکاح صحیح نیست؛ مگر این که قبل ا زعروسی چیزی به زن تقدیم کند؛ کم باشد یا زیاد، گر چه لباسی باشد یا درهمی.»(3)
اسلام زیاد بودن مهریه و مسابقه ی در آن را به صلاح جامعه نمی داند. لذا علی (علیه السلام) فرمودند:
«مهر زنان را زیاد قرار ندهید که موجب عداوت می گردد.»(4)
باید مهریه متعارف و متعادل باشد. در آن افراط و تفریط نباشد؛ زیرا مهریه ی کم باعث بی ارزش شدن زن و مهریه زیاد باعث کینه و دشمنی خواهد شد.(5)

مهرالسّنّه
مهریه ی حضرت زهرا(علیه السلام)، یک زره به مبلغ پانصد درهم بود؛ لذا پیامبر (صلی الله علیه و آله) همین مبلغ را برای همسران خود قرار داد که به آن مهرالسُّنه، گفته شده است.

زن مالک مهریه خود است
پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند:
«سه گروه گناهان آنان بخشیده نمی شود:
مردی که مهریه ی همسرش را غصب کند؛ کسی که مزد اجیرش را ندهد؛ کسی که انسان آزادی را بفروشد.»(6)
مهریّه ی زن چه پول نقد باشد چه مِلک، هیچ کس حق ندارد بدون اجازه ی زن در آن تصرّف کند.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
«اگر مردی با زنی ازدواج کند و از اوّل قصد نداشته باشد که مهریّه او را بپردازد، این شخص زناکار محسوب می شود.»(7)
پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند:
«هر زنی که قبل از عروسی مهرش را به شوهرش ببخشد، خدا در برابر هر دیناری، ثواب آزاد کردن یک بنده را به او عطا خواهد کرد.»(8)
امام صادق (علیه السلام) می فرمود:
«هر کس برای زن مهری را قرار دهد، لیکن قصد نداشته باشد آن را بپردازد. چنین شخصی به منزله ی دزد خواهد بود.»(9)
این که بعضی ها می گویند: مهریه را کی داده کی گرفته! صحیح نیست و این دین بر گردن مرد است. زن هر وقت مهریه ی خود را مطالبه کند مرد باید آن را بپردازد. البتّه این نکته لازم است به خانم ها تذکّر داده شود که د رگرفتن مهریّه به همسر خود سخت گیری نکنند. در بعضی روایات از جمله روایت فوق آمده که مستحب است زن مهریّه ی خود را ببخشد.

پی نوشت ها :

1. وسایل الشّیعه، ج15، ص 23.
2. همان، ص 11.
3. همان، ص 13.
4. همان، ص 11.
5. ابراهیم امینی، انتخاب همسر، چاپ هفدهم، ص 193 تا 196.
6. وسایل الشّیعه، ج 15، ص 22.
7. وسایل الشّیعه، ج 15، ص 21.
8. همان، ص 36.
9. وسایل الشیعه، ج 15، ص 21.
منبع مقاله :
رفیعی محمدی، علی محمد، (1392)، انتخاب همسر، قم: انتشارات رسول اعظم(ص)، چاپ اول