چهل حدیث « عدالت و ظلم »

چهل حدیث « عدالت و ظلم »

قرآن کریم :

لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمیزانَ لِیَقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ وَ أَنْزَلْنَا الْحَدیدَ فیهِ بَأْسٌ شَدیدٌ وَ مَنافِعُ لِلنّاسِ وَ لِیَعْلَمَ اللّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَ رُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللّهَ قَوىٌّ عَزیزٌ؛
[سوره حدید، آیه ۲۵] به راستى ما پیامبران خود را با دلایل آشکار فرستادیم و با آنها کتاب و میزان (شناسایى حق از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند و آهن را نازل کردیم که در آن نیروى شدید و منافعى براى مردم است ، تا خداوند بداند چه کسى او و رسولش را یارى مى کند بى آن که او را ببینند، خداوند قوى و شکست ناپذیر است .
وَ مَنْ یَظْلِمْ مِنْکُمْ نُذِقْهُ عَذابًا کَبیرًا؛
[ سوره فرقان، آیه ۱۹ ] هر کس از شما ظلم کند، عذاب شدیدى به او مى چشانیم.

۱امام صادق علیه السلام: ثَلاثَهُ اَشْیاءَ یَحْتاجُ النّاسُ طُرّا اِلَیْها: اَلاَْمْنُ وَالْعَدْلُ وَالْخِصْبُ ؛

سه چیز است که همه مردم به آنها نیاز دارند: امنیّت، عدالت و رفاه.
[تحف العقول، ص ۳۲۰]

۲پیامبر صلی الله علیه و آله: اَلظُّلْمُ ثَلاثَهٌ: فَظُلْمٌ لایَغْفِرُهُ اللّه ُ وَظُلْمٌ یَغْفِرُهُ وَظُلْمٌ لایَتْرُکُهُ، فَأَمَّا الظُّلْمَالَّذى لایَغْفِرُ اللّه ُ فَالشِّرْکُ قالَ اللّه ُ: «إنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظیمٌ» وَأَمَّا الظُّلْمَ الَّذى یَغْفِرُهُ اللّه ُفَظُلْمُ الْعِبادِ أَنْفُسَهُمْ فیما بَیْنَهُمْ وَبَیْنَ رَبِّهِمْ وَأَمَّا الظُّلْمَ الَّذى لا یَتْرُکُهُ اللّه ُ فَظُلْمُ الْعِبادِبَعْضُهُمْ بَعْضا؛

ظلم سه قسم است: ظلمى که خدا نمى آمرزد، ظلمى که مى آمرزد و ظلمى که از آننمى گذرد، اما ظلمى که خدا نمى آمرزد شرک است. خداوند مى فرماید: «حقا که شرکظلمى بزرگ است» و اما ظلمى که خدا مى آمرزد، ظلم بندگان به خودشان میان خود وپروردگارشان است اما ظلمى که خدا از آن نمى گذرد ظلم بندگان به یکدیگر است.
[نهج الفصاحه، ح ۱۹۲۴]

۳امام صادق علیه السلام: اَلْعَدْلُ اَحْلى مِنَ الشَّهْدِ وَاَلْیَنُ مِنَ الزُّبْدِ وَاَطیَبُ ریحا مِنَ الْمِسْکِ؛

عدالت از عسل شیرین تر، از کره نرم تر و از مُشک خوشبوتر است.
[کافى، ج ۲، ص ۱۴۷، ح ۱۵]

۴پیامبر صلی الله علیه و آله: اِتَّقوا دَعْوَهَ الْمَظْلومِ وَإنْ کانَ کافِرا فَإِنَّها لَیْسَ دونَها حِجابٌ؛

از نفرین مظلوم بترسید اگر چه کافر باشد، زیرا در برابر نفرین مظلوم پرده و مانعى نیست.
[نهج الفصاحه، ح ۴۸]

۵امام صادق علیه السلام: اَلنّاسُ یَسْتَغْنونَ اِذا عُدِلَ بَینَهُمْ وَتُنْزِلُ السَّماءُ رِزْقَها وَتُخْرِجُالاَْرْضُ بَرَکَتَها بِاِذْنِ اللّه ِ تَعالى؛

هنگامى که در میان مردم عدالت برقرار شود، بى نیاز مى شوند و به اذن خداوندمتعال آسمان روزىِ خود را فرو مى فرستد و زمین برکاتش را بیرون مى ریزد.
[کافى، ج ۳، ص ۵۶۸، ح ۶]

۶پیامبر صلی الله علیه و آله: مَنْ أَخَذَ لِلْمَظْلومِ مِنَ الظّالِمِ کانَ مَعىَ فِى الْجَنَّهِ تَصاحُبا؛

هر کس داد مظلوم را از ظالم بگیرد، در بهشت با من یار و هم نشین باشد.
[بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۳۵۹، ح ۷۴]

۷پیامبر صلی الله علیه و آله: عَدْلُ ساعَهٍ خَیْرٌ مِنْ عِبادَهِ سَبْعینَ سَنَهً قِیامِ لَیْلِها وَصِیامِ نَهارِها؛

ساعتى عدالت بهتر از هفتاد سال عبادت است که شب هایش به نماز و روزهایش بهروزه بگذرد.
[مشکاه الأنوار، ص ۵۴۴]

۸پیامبر صلی الله علیه و آله: إِنَّ النّاسَ إِذا رَأَوُا الظّالِمَ فَلَمْ یَأْخُذوا عَلى یَدَیْهِ أَوْشَکَ أَنْ یَعُمَّهُمُ اللّه ُبِعِقابٍ مِنْهُ؛

مردم آنگاه که ظالم را ببینند و او را باز ندارند، انتظار مى رود که خداوند همه را بهعذاب خود گرفتار سازد.
[نهج الفصاحه، ح ۸۳۳]

۹پیامبر صلی الله علیه و آله: اَعدَلُ النّاسِ مَن رَضِىَ لِلنّاسِ مایَرْضى لِنَفسِهِ وَکَرِهَ لَهُمْ ما یَکْرَهُلِنَفْسِهِ؛

عادل ترین مردم کسى است که براى مردم همان را بپسندد که براى خود مى پسنددو براى آنان نپسندد آنچه را براى خود نمى پسندد.
[نهج الفصاحه، ح ۳۴۰]

۱۰پیامبر صلی الله علیه و آله: لِیَنْصُرِ الرَّجُلُ أَخاهُ ظالِما أَوْ مَظْلُوما إِنْ کانَ ظالِما فَیَنْهاهُ فَإِنَّهُ لَهُنُصْرَهٌ وَإِنْ کانَ مَظْلوما فَیَنْصُرُهُ؛

انسان باید برادر (دینى) خویش را یارى کند چه ظالم باشد چه مظلوم اگر ظالم باشداو را باز دارد که این به منزله یارى کردن اوست و اگر مظلوم باشد یاریش کند.
[نهج الفصاحه، ح ۲۴۲۲]

۱۱پیامبر صلی الله علیه و آله: اِذا حَکَموا بِغَیْرِ عَدْلٍ اِرْتَفَعَتِ الْبَرَکاتُ؛

هنگامى که به غیر عدالت حکم کنند، برکت ها از بین مى روند.
[معدن الجواهر، ص ۷۳]

۱۲پیامبر صلی الله علیه و آله: یَقولُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ: وَعِزَّتى وَجَلالى لأََنْتَقِمَنَّ مِنَ الظّالِمِ فى عاجِلِهِوآجِلِهِ وَلأََنْتَقِمَنَّ مِمَّنْ رَأى مَظْلوما فَقَدَرٌ أَنْ یَنْصُرَهُ فَلَمْ یَنْصُرْهُ؛

خداى عزوجل مى فرماید: به عزّت و جلالم سوگند که از ظالم در دنیا و آخرت انتقاممى گیرم و از کسى هم که مظلومى را ببیند و بتواند یاریش کند و نکند بى گمان انتقام مى گیرم.
[کنزالعمال، ج۳، ص ۵۰۵، ح ۷۶۴۱]

۱۳امام على علیه السلام: اِجْعَلِ الدِّینَ کَهْفَکَ وَالْعَدْلَ سَیْفَکَ تَنْجُ مِنْ کُلِّ سوءٍ وَتَظْفَرْ عَلى کُلِّ عَدُوٍّ؛

دین را پناهگاه و عدالت را اسلحه خود قرار ده تا از هر بدى نجات پیدا کنى و بر هردشمنى پیروز گردى.
[غررالحکم، ج۲، ص ۲۲۱، ح ۲۴۳۳]

۱۴امام باقر علیه السلام: مَا انْتَصَرَ اللّه ُ مِنْ ظالِمٍ إِلاّ بِظالِمٍ وَذلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ (وَکَذلِکَ نُوَلّىبَعْضَ الظّالِمینَ بَعْضا)؛

خداوند هیچگاه از ظالم انتقام نگرفت مگر به وسیله ظالمى دیگر و این سخن خداىعزّوجلّ است که: «و بدین سان ظالمان را به سزاى اعمالى که مى کنند بر یکدیگر مسلّطمى کنیم».
[بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۳۱۳، ح ۲۸]

۱۵امام على علیه السلام: اِنَّ الْعَدْلَ میزانُ اللّه ِ سُبْحانَهُ الَّذى وَضَعَهُ فِى الْخَلْقِ وَنَصَبَهُ لاِِقامَهِالحَقِّ فَلا تُخالِفْهُ فى میزانِهِ وَلا تُعارِضْهُ فى سُلطانِهِ؛

به راستى که عدالت ترازوى (معیار) خداى سبحان است که در میان خلق نهاده استو براى برپاداشتن حق نصب فرموده، پس در ترازوى خداوند با او مخالفت نکن و باحکومتش مقابله ننما.
[غررالحکم، ج۲، ص ۵۰۸، ح ۳۴۶۴]

۱۶امام على علیه السلام: مَنْ طَلَبَ عِزّا بِظُلْمٍ وَباطِلٍ أَوْرَثَهُ اللّه ُ ذُلاًّ بِإِنْصافٍ وَ حَقٍّ؛

هر کس عزّت را با ظلم و باطل طلب کند، خداوند به انصاف و حق ذلّت نصیبشمى نماید.
[شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحدید، ج۲۰،ص۳۰۹، ح۵۳۶]

۱۷امام على علیه السلام: قُلوبُ الرَّعِیَّهِ خَزائِنُ راعیها فَما اَوْدَعَها مِنْ عَدْلٍ اَوْ جَوْرٍ وَجَدَهُ؛

دل هاى مردم صندوقچه هاى حاکم است، پس آنچه از عدالت و یا ظلم در آنهابگذارد، همان را خواهد دید.
[غررالحکم، ج۴، ص ۵۲۱، ح ۶۸۲۵]

۱۸امام سجاد علیه السلام: اَللّهُمَّ إِنّى أَعوذُبِکَ مِنْ… أَنْ نَعْضِدَ ظالِما أَوْ نَخْذُلُ مَلْهوفا أَؤْ نَرومَما لَیْسَ لَنا بِحَقٍّ؛

خدایا به تو پناه مى برم… از این که ظالمى را یارى کنیم و یا مظلوم و دلسوخته اى رابى یاور گذاریم و یا آنچه حق ما نیست بخواهیم.
[صحیفه سجادیه، از دعاى ۸]

۱۹امام على علیه السلام: اِسْتَعْمِلِ الْعَدْلَ وَاحْذَرِ الْعَسْفَ وَالْحَیْفَ فَاِنَّ الْعَسْفَ یَعودُ بِالْجَلاءِوَالْحَیْفَ یَدْعوا اِلَى السَّیْفِ؛

عدالت را اجرا کن و از زورگویى و ستمگرى بپرهیز زیرا زورگویى مردم را به ترک ازوطن وامى دارد، و ستم آنان را به قیام مسلّحانه مى کشاند.
[نهج البلاغه، حکمت ۴۷۶]

۲۰پیامبر صلی الله علیه و آله: رَحِمَ اللّه ُ عَبْدا کانَتْ لأَِخیهِ عِنْدَهُ مَظْلِمَهٌ فى عِرْضٍ أَوْ مالٍ فَجاءَهُفَاسْتَحَلَّهُ قَبْلَ أَنْ یُؤْخَذَ وَلَیْسَ ثَمَّ دینارٌ وَلادِرْهَمٌ فَإِنْ کانَتْ لَهُ حَسَناتٌ اُخِذَ مِنْحَسَناتِهِ وَإِنْ لَمْ تَکُنْ لَهُ حَسَناتٌ حَمَلوا عَلَیْهِ مِنْ سَیِّئاتِهِ؛

خدا رحمت کند بنده اى را که حلالیت بطلبد از برادرى که به آبرو یا مال او تجاوزکرده، قبل از آن که (در قیامت) از او بازخواست کنند، آنجایى که دینار و درهمى نباشد،در نتیجه اگر شخص کار نیکى داشته باشد از آن بردارند و اگر نداشته باشد، از گناهانمظلوم برداشته بر گناهان او بیفزایند.
[نهج الفصاحه، ح ۱۶۵۷]

۲۱امام على علیه السلام: اَحْسَنُ الْعَدْلِ نُصْرَهُ الْمَظْلومِ؛

بهترین عدالت یارى مظلوم است.
[غررالحکم، ج۲، ص ۳۹۴، ح ۲۹۷۷]

۲۲پیامبر صلی الله علیه و آله: اِسْتَعیذوا بِاللّه ِ… مِنْ اَنْ تَظْلِموا اَوْ تُظْلَموا؛

به خدا پناه ببرید از این که ظلم کنید و یا زیر بار ظلم بروید.
[نهج الفصاحه، ح ۲۷۸]

۲۳امام على علیه السلام: اِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ عَلى اَئِمَّهِ الْعَدْلِ اَنْ یُقَدِّروا اَنْفُسَهُمْ بِضَعَفَهِالنّاسِ کَیْلا یَتَبَیَّغَ بِالْفَقیرِ فَقْرُهُ؛

خداوند عزوجل بر پیشوایان عادل واجب کرده که سطح زندگى خود را با مردم ناتوانبرابر کنند تا فقیر را، فقرش برآشفته نکند.
[نهج البلاغه، خطبه ۲۰۹]

۲۴امام على علیه السلام: خَیْرُ النّاسِ مَنْ اِنْ اُغْضِبَ حَلُمَ وَ اِنْ ظُلِمَ غَفَرَ وَ اِنْ اُسى ءَ اِلَیْهِاَحْسَنَ؛

بهترین مردم کسى است که اگر او را به خشم آورند، بردبارى نماید و چنانچه به اوظلم شود، ببخشاید و چون به او بدى شود، خوبى کند.
[غررالحکم، ج۳، ص ۴۳۰، ح ۵۰۰۰]

۲۵امام على علیه السلام: اَلْعَدلُ اَفْضَلُ مِنَ الشَّجاعَهِ لاَِنَّ النّاسَ لَوِ اسْتَعْمَلُوا الْعَدْلَ عُموما فىجَمیعِهِمْ لاَسْتَغْنَوْا عَنِ الشَّجاعَهِ؛

عدالت بهتر از شجاعت است، زیرا اگر مردم همگى عدالت را درباره یکدیگر به کارگیرند، از شجاعت بى نیاز مى شوند.
[شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ح۲۰،ص۳۳۳، ح۸۱۶]

۲۶امام على علیه السلام: اوصیکُما بِتَقْوَى اللّه ِ… وَ کونا لِلظّالِمِ خَصْما وَ لِلْمَظْلومِ عَوْنا؛

شما را سفارش مى کنم به تقواى الهى… و دشمن ظالم و یاور مظلومباشید.
[نهج البلاغه، از نامه ۴۷]

۲۷پیامبر صلی الله علیه و آله: مَهْدىُّ اُمَّتِى الَّذى یَمْلاَُ الاَْرْضَ قِسْطا وَ عَدْلاً کَما مُلِئَتْ جَوْراوَ ظُلْما؛

مهدى امت من کسى است که هنگام پر شدن زمین از بیداد و ظلم، آن را پر از قسط وعدل خواهد کرد.
[کتاب سلیم بن قیس، ص ۴۲۹]

۲۸امام على علیه السلام: مَنْ اَشْفَقَ عَلى نَفْسِهِ لَمْ یَظْلِمْ غَیْرَهُ؛

هر کس دلسوز خود باشد به دیگران ظلم نمى کند.
[غررالحکم، ج ۵، ص۲۳۱، ح ۸۱۱۹]

۲۹پیامبر صلی الله علیه و آله: ما مِنْ اَحَدٍ یَکونُ عَلى شَى ءٍ مِنْ اُمورِ هذِهِ الاُْمَّهِ قَلَّتْ اَمْ کَثُرَتْ فَلایَعْدِلُ فیهِمْ اِلاّ کَبَّهُ اللّه ُ فِى النّارِ؛

هر کس کارى از کارهاى کوچک و یا بزرگ این امت را در دست بگیرد و در میانشانعدالت را اجرا نکند خداوند او را به رو، در آتش خواهد افکند.
[مستدرک على الصحیحین، ج ۴، ص ۹۰]

۳۰امام على علیه السلام: خَیْرُ الْمُلوکِ مَنْ اَماتَ الْجَوْرَ وَ اَحْیَى الْعَدْلَ؛

بهترین فرمانروا کسى است که ظلم را از بین ببرد و عدل را زنده کند.
[غررالحکم، ج۳، ص ۴۳۱، ح ۵۰۰۵]

۳۱امام على علیه السلام: لا عَدْلَ اَفْضَلُ مِنْ رَدِّ الْمَظالِمِ؛

هیچ عدالتى بهتر از بازگرداندن حقوق پایمال شده نیست.
[غررالحکم، ج۶، ص ۴۱۵، ح ۱۰۸۴۱]

۳۲امام باقر علیه السلام: لَیْسَ مِنّا وَ لا مِنْکُمْ مَنْ ظَلَمَ النّاسَ؛

از ما نیست و از شما (شیعیان هم) نیست کسى که به مردم ظلم کند.
[شرح الأخبار، ج ۳، ص ۴۸۸، ح ۱۴۱۴]

۳۳امام على علیه السلام: مَنْ عَمِلَ بِالْعَدْلِ حَصَّنَ اللّه ُ مُلْکَهُ؛

هر کس به عدالت رفتار کند، خداوند حکومتش را حفظ خواهد کرد.
[غررالحکم، ج۵، ص ۳۵۵، ح ۸۷۲۲]

۳۴پیامبر صلی الله علیه و آله: لَیْسَ شَىْ ءٌ اُطیعَ اللّه ُ فیهِ اَعْجَلَ ثَوابا مِنْ صِلَهِ الرَّحِمِ وَ لَیْسَ شَىْ ءٌاَعْجَلَ عِقابا مِنَ الْبَغْىِ وَ قَطیعَهِ الرَّحِمِ؛

هیچ طاعتى نیست که پاداشش زودتر از صله رحم برسد و مجازاتى سریع تر ازمجازات ظلم و قطع رحم نیست.
[نهج الفصاحه، ح ۲۳۹۸]

۳۵امام على علیه السلام: اِنَّ فِى الْعَدْلِ سَعَهً وَ مَنْ ضاقَ عَلَیْهِ الْعَدْلُ فَالْجَوْرُ عَلَیْهِ اَضْیَقُ؛

به راستى که در عدالت گشایش است و هر کس عدالت بر او تنگ آید، بى عدالتى بروى تنگ تر خواهد بود.
[نهج البلاغه، خطبه ۱۵]

۳۶امام على علیه السلام: مَنْ باعَ نَفْسَهُ بِغَیْرِ نَعیمِ الْجَنَّهِ فَقَدْ ظَلَمَها؛

هر کس خودش را جز به نعمت بهشت بفروشد، براستى که به خویشتن ظلم کردهاست.
[غررالحکم، ج۵، ص ۴۵۸، ح ۹۱۶۴]

۳۷فاطمه زهرا علیهاالسلام: فَرَضَ اللّه ُ… العَدْلَ تَسکینا لِلْقُلوبِ؛

خداوند عدالت را براى آرامش دل ها، واجب کرد.
[علل الشرایع، ج۱، ص ۲۴۸، ح ۲]

۳۸لقمان حکیم علیه السلام: یا بُنَىَّ اِذا دَعَتْکَ القُدْرَهُ عَلى ظُلْمِ مَنْ هُوَ دونَکَ فَاذْکُرْ قُدْرَهَاللّه ِ عَلَیْکَ؛

فرزندم هرگاه قدرت، تو را به ظلم بر زیردستت فرا خواند، قدرت خدا را بر خودتبه یادآور.
[ارشاد القلوب دیلمى، ج۱، ص ۷۲]

۳۹امام صادق علیه السلام: لَمْ یَبْعَثِ اللّه ُ نَبیّا قَطُّ اِلاّ بِالْبِرِّ وَالْعَدْلِ؛

خداوند هیچ پیامبرى را جز به نیکى و عدالت بر نینگیخت.
[بحارالأنوار، ج ۲۴، ص ۲۹۲]

۴۰پیامبر صلی الله علیه و آله: مَنْ اَصْبَحَ لا یَهِمُّ بِظُلْمِ اَحَدٍ غَفَرَ اللّه ُ مَا اجْتَرَمَ؛

هر کس صبح کند و قصد ظلم کردن به کسى را نداشته باشد، خداوند جُرم و گناه اورا مى بخشد.
[کافى، ج ۲، ص ۳۳۲، ح ۸]

مطالب مشابه

دیدگاهتان را ثبت کنید