وابستگی جهان به امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه‌ الشریف

وابستگی جهان به امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه‌ الشریف

اگر تقدیر خداوند قادر حکیم چنان باشد که چنانکه بعضی از ملایکه واسطه نزول بعضی برکات و انجام ماموریت هایی شده اند، فیوض عامه و خاصه به واسطه امام به سایرین برسد و امام مجرای فیض باشد، خواه ناخواه وجود و بقاء سایر ممکنات که به فیض الهی حدوث و بقا دارند، به مجرای فیض او که به تقدیر او از آن مجرا فیض به آنها می رساند مرتبط خواهند بود، و اگر چه در فرض عدم این مجاری فیض باز هم فیاضیت خدا اگر قصوری در مفاض نباشد، برقرار است، اما می توان گفت که ممکنات همه آن استعداد را ندارند که بدون واسطه تلقی فیض نمایند و قصور خودشان مانع از کسب فیض به طور مستقیم است، نظیر اینکه در تعداد معدودات شمارش از یک شروع می شود و بدون آن دوم و سوم و بیشتر معدود نمی شود، و اعداد بعد از یک همه به گونه ای حاوی عدد یک می باشند، هر چند معدودشان غیرهم باشند. و این نه برای نقص قدرت شمارش کننده است، بلکه به جهت این است که عنوان معدود سوم مثلا، بدون عنوان معدود دوم و اول امکان وجود ندارد. همچنین فیوض الهی بدون رسیدن به مخلوق اکمل و اشرف، امکان وصول آن به مخلوق ما دون نیست، نه برای اینکه در فیض قصوری است بلکه برای آنکه فیض گیرنده استعداد ندارد.

لذا امام – علیه السلام – که در جنبه یلی الربی و یلی الخلقی کامل است، واسطه ایصال برکات می باشد، چنانکه بسیاری از نعمت های الهی در این عالم به واسطه و بلکه به وسایط به ما می رسد، و چنانکه شاخه ها و برگ های درخت به واسطه تنه درخت و ریشه درخت از آب و مواد زمین که برایشان مقرر شده است، استفاده می نمایند، و چنان که همه مردم استعداد تلقی وحی را ندارند و باید به واسطه نبی و پیغمبر باشد، امکان دارد که تمام فیوض یا بعضی فیوض دیگر نیز به همین نحو با وسایط مقتضی و مناسب به نیازمندان و مستعدان برسد.

بدیهی است چنین واسطه ای غیر از امام نخواهد بود و مسیله یک مسیله تکوینی خواهد شد که تخلف از آن نامعقول است. یکی از محدثین بزرگ اهل سنت بنام ابراهیم بن محمد جوینی شافعی متوفی سال 730، در کتابی که بنام فراید السمطین آن را موسوم کرده است (ص 45 – ج 11 (حدیثی را به سند منتهی به حضرت زین العابدین – علیه السلام – روایت کرده

است، که در ضمن آن فرمود: و نحن الذین بنا یمسک الله السماء ان تقع علی الارض الا باذنه، و بنا یمسک الارض ان تمید باهلها و بنا ینزل الغیث، و ینشر الرحمه و یخرج برکات الارض و لولا ما فی الارض منا لساخت باهلها: یعنی ماییم که به ما نگاه می دارد خدا آسمان را از اینکه بر زمین افتد، مگر به اذن او، و به ما زمین را نگه می دارد از اینکه به اهلش مضطرب گردد و به واسطه ما (یا برای ما و به طفیل وجود ما) باران نازل می کند و نشر رحمت می نماید و برکت های زمین را بیرون می آورد، و اگر آنچه (آن کس) که در زمین است از ما، نبود، زمین اهل خود را فرو می برد 1.

بدرالدین رومی، شارح قصیده برده، در شرح خود به نام تاج الدره فی شرح البرده در شرح این بیت:

و کل آی اتت الرسل الکرام بها

فانما اتصلت من نوره بهم

می گوید: هر معجزه از معجزاتی که پیامبران آوردند و سایر آیاتی که دلالت بر کمال فضل و راستی گفتارشان از علم و حکمت

در ایشان دارد، متصل به ایشان و واصل به ایشان نشد، مگر از نور او که اول هر نور و مبدا آن است. زیرا که فرمود: اول ما خلق الله نوری و شکی نیست که انبیاء و رسولان همه از نور واحد مخلوق می باشند و آن نور پیغمبر ما است. پس انوار ایشان، شعبه هایی از آن نور و فروع آن نورند و او نور الانوار و شمس الاقمار است. و عصام اسفراینی در شرحش بر برده می گوید: انوار سایر پیغمبران اثری از آثار نور آن حضرت است، پس از نور محمد است نور عرش و کرسی، و نور آفتاب و ماه، و انوار جمیع پیغمبران. الخ 2.

و نیز بدرالدین رومی در شرح این بیت بوصیری:

فانه شمس فضل هم کواکبها

یظهران انوارها للناس فی الظلم

می گوید: این آیات روشن به انبیا از نور پیغمبر – صلی الله علیه و آله – رسید، به جهت اینکه او خورشید فضل خدا و رحمت از برای عموم مردم است و پیغمبران مظاهر نور او و حاملان سر او به حسب درجات استعدادات و مراتب قابلیت های خود بودند، انوار حقایق و اسرار دقایق آن حضرت را برای اقوام خود به دعوت آنها به تصدیق او و اقرار به آمدن او اظهار می کردند چنانکه ماه نور آفتاب را ظاهر می نماید و حکایت می کند. 3.

امام الگو و نمونه و اسوه و علامت است که هر تند رو باید به سوی او برگردانده شود و الا گمراه می شود، و هر کند رو باید خود را به او برساند و الا هلاک می گردد. چنانکه مضمون احادیث بسیار از طریق شیعه و اهل سنت است 4 کمال دیگران به او تضمین و تامین می شود و حرکت و سیر

همه در راه مستقیم فقط با حرکت و سیر او کنترل و تصحیح و تعدیل می گردد. بنابر این نقش امام نقش سازنده ای است که بدون آن سالکان راه کمال نمی توانند به درستی مسیر خود اطمینان داشته باشند، و این است معنای احادیث متواتری مانند احادیث سفینه که پیغمبر – صلی الله علیه و آله – می فرماید: مثل اهل بیت من مثل کشتی نوح است که هر کس بر آن سوار شد نجات یافت، و هر کس تخلف کرد هلاک شد پس هر کس متمسک به امام و هدایت امام و تاسی به امام شود نجات می یابد و هر کس تخلف کند هلاک می شود و همین است معنای احادیث ثقلین 5 که پیغمبر – صلی الله علیه و آله – در آنها تمسک به قرآن و عترت را یگانه وسیله امان از ضلالت معرفی فرموده است. بنابر این کمال عالم و ما سوی الله، به وجود امام منوط است و بدون وجود امام عالم فاقد کمال لایق به خود خواهد بود و ناقص خواهد شد، و چون فیض خدا کامل است و نقص در آن تصور نمی شود لذا نقص همه به کمال وجود امام می شود و کسر همه به وجود او جبران می گردد.

وابستگی جهان به امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف

نوشته آیت الله العظمی حاج شیخ لطف اللّه صافی گلپایگانی (دام ظله )

پاورقی

1 مخفی نماند که در کتاب فراید السمطین بعضی احادیث مبشره به حضرت مهدی – علیه السلام – را روایت کرده است و در مقام مدح آن حضرت در دیباچه کتاب می گوید: الحجه القایم بالحق العارف بحقایق ما صدر من الکاف و النون المحیط علما بدقایق ما جری به القلم و نفث به النون، سبحانه من لطیف خبیر زرع فی اراضی الایجاد و التکوین حبه الولایه فاخرج شطاها بعلی المرتضی سیف الله المنتضی، و آزره بالایمه المعصومین من ذریته اهل الهدایه و التقوی فاستغلظ بمیامن اجتهاد اولیاء الله الصالحین، ذوی المجاهدات و المکاشفات المجدین فی قمع الهوی فاستوی علی سوقه بالمهدی المکین الامین و بالاخره این عالم سنی یکی از علماء اهل سنت است که معتقد به امامت ایمه اثنی عشر – علیهم السلام – است.

2 خلاصه العبقات، ص، 177 و 178.

3 خلاصه العبقات، ص، 178 و 179.

4 در نهج البلاغه، در ضمن خطبه دوم، در شان اهل بیت – علیهم السلام – می فرماید: الیهم یفی ء الغالی و بهم یحلق التالی یعنی غالی و پیش افتاده باید به سوی آل محمد – علیهم السلام – بازگردد و عقب مانده باید به ایشان ملحق شود. و در حکمت 109 می فرماید نحن النمرقه الوسطی بها یلحق التالی و الیها یرجع الغالی یعنی: ماییم متکای میانه که وامانده به آن ملحق می گردد و تجاوز کننده به آن رجوع می نماید.

5 پیرامون سند و متن احادیث ثقلین و امان و سفینه و مفاد آنها در کتاب امان الامه من الضلال تالیف نگارنده، توضیحات کامل داده شده است.

مطالب مشابه

دیدگاهتان را ثبت کنید