سئوال 1: پول مثلی است یا قیمی؟
جواب: مثلی است به این معنی که چنانچه یک اسکناس هزار تومانی را از دیگری تلف نمائید ضامن یک اسکناس هزار تومانی هستید. (ر.ک جامع المسائل آیت الله فاضل لنکرانی، ج1، س1031 )
سئوال 2: خرید و فروش چک و سفته چه حکمی دارد؟
جواب: بعضی از مراجع مانند مرحوم امام ـ رحمه الله ـ و مقام معظم رهبری فروش به صاحب چک را به نقد کمتر جایز می‌دانند اما فروش به شخص ثالث را اجازه نمی‌دهند بعضی از مراجع دیگر فروش به شخص ثالث را هم اجازه می‌فرمایند بنابراین مرجع تقلید خود را معین نمائید تا مطابق نظر ایشان پاسخ داده شد.
البته فروش چک صوری و دوستانه (که طلبی در مقابل آن نیست) جایز نیست و نیز فروش چک مدت‌دار به چک مدت‌دار نیز صحیح نمی‌باشد
توضیح مطلب فوق: در مواردی که اجازه فروش داده می‌شود، در حقیقت طلبی که بر ذمه بدهکار است به خود او می‌فروشند و خود چک فقط سند بدهی است و قابل فروش نیست. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج2، ص175 ، س225 جامع المسائل آیت الله فاضل لنکرانی، ج1، ص268 )
سئوال 3: در بعضی معاملات یا مراکز چک سفید امضاء طلب می‌کنند این عمل شرعاً چگونه است؟
جواب: شرعاً اشکال ندارد. (تحریر الوسیله, ج2, ص618, م9)
سئوال 4: امروزه ارزش پول تابع قدرت اقتصادی هر کشور است و این ارزش شدیدآً تابع تورم موجود در بازار اقتصاد جهانی و نوسانات اقتصادی کشور می‌باشد به این ترتیب با افزایش تورم سالیانه فرضاً ارزش اقتصادی یک اسکناس هزار تومانی از سال گذشته برابر با یک اسکناس هزار تومانی در سال جاری نمی‌باشد با توجه به توضیحات فوق آیا شما پول امروزی را دارای ارزش حقیقی (مثل سکه و طلا) می‌دانید و یا اینکه برای آن ارزش اعتباری قائل هستید؟
جواب: اسکناس دارای ارزش حقیقی مثل سکه و طلا نمی‌باشد بلکه ارزش آن اعتباری است به این معنی که بر اثر اعتبار دولت، معتبر شده است. و در معاملات معمولاً در مقابل اسکناس خرید و فروش انجام می‌گیرد و توجهی به ارزش روز معامله آن اسکناس نیست هر چند سطح عمومی قیمت‌ها بر اثر کاهش ارزش پول افزایش پیدا می‌کند. (ر.ک جامع المسائل آیت الله فاضل لنکرانی، ج1، ص266)
سئوال 5: سفته به چند قسم تقسیم می‌شود؟ لطفاً توضیح دهید.
جواب: سفته دو قسم است: 1) سفته حقیقی که شخص بدهکار در مقابل بدهی خود، سفته بدهد. 2) سفته دوستانه که شخص به دیگری می‌دهد بدون آنکه در مقابلش بدهکاری داشته باشد. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره)،ملحقات، م2838 )
سئوال 6: آیا سفته پول است؟ و آیا می‌شود معامله بر خود سفته واقع شود؟ (مقلد امام)
جواب: خیر ـ سفته پول نیست و معامله به خود آن واقع نمی‌شود بلکه پول، اسکناس است و معامله بر اسکناس واقع می‌شود و سفته، برات و قبض است، و چک‌های تضمینی که در ایران متداول است مثل اسکناس پول است و خرید و فروش نقدی و بدون مدت آن به زیاد و کم مانعی ندارد. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره)، ملحقات، م2840 )
سئوال 7: اگر کسی سفته حقیقی را از بدهکار بگیرد و با مبلغی کمتر با دیگری معامله کند، این معامله چه حکمی دارد؟ (مقلد امام خمینی)
جواب: اینگونه معاملات حرام و باطل است. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره)، ملحقات، م2841 )
سئوال 8: شخصی برای تهیه پول از زید به امضای او سفته می‌گیرد به مبلغ یکصد هزار تومان که دو ماه دیگر وصول شود دادن این سفته‌ها عرفاً دلالت دارد بر اینکه صاحب سفته به این شخص این مبلغ را مدیون است. این شخص سفته‌های زید را خود نیز امضا می‌کند و به صراف می‌فروشد به نود هزار تومان نقد و وجه آن را دریافت می‌کند اینک دو سئوال مطرح است: 1) اگر این سفته‌ها صوری باشد یعنی زید واقعاً به شخص دینی نداشته و فقط به منظور تهیه پول از صراف این سفته را داده این معامله چه صورت دارد و آیا حقیقت آن یک قرض ربوی است یا فروش اوراق بهادار؟ 2) بر فرض اینکه زید صاحب سفته واقعاً مدیون به شخص بوده و سفته‌ها را در برابر دین خود داده باشد آیا شخص می‌تواند صد هزار تومان مافی الذمه زید را به صراف به نود هزار تومان نقد بفروشد و سفته‌ها را به عنوان سند معامله به صراف تسلیم کند یا این معامله شرعی نیست و حقیقت آن یک قرض ربوی است و معامله اوراق بهادار به این صورت باطل است؟ (مقلد امام خمینی)
جواب: در هر دو صورت معامله محکوم به حکم ربا است. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج2، ص176 ، س226)
