سؤال 1: آیا شنیدن نوارها و دیدن فیلمهایی که مجوز اداره ارشاد ندارد تنها به علت اینکه مجوز ندارد حرام است یا خیر؟
جواب: گوش دادن به موسیقی مطرب و دیدن فیلمهایی که شخص را در معرض فساد اخلاق و عقیده قرار می دهد و موجب تحریک شهوات می گردد حرام است چه مجوز ارشاد داشته باشد یا نداشته باشد. ترجمه اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری، ج2، س42)
سؤال 2: نگاه کردن به صورت استاد یا معلم بدون قصد ریبه چه حکمی دارد؟
جواب: نگاه کردن خانم به وجه و کفین و مواضعی که مردان به طور متعارف نمی پوشانند بدون لذت و ریبه اشکالی ندارد ولی چنانچه موجب وقوع در معصیت باشد جایز نیست. (استفتائات امام (ره)، ج3، ص262، س16)
سؤال 3: آیا نگاه کردن به عکس شهدا و انس گرفتن با آنها و همچنین نگاه کردن به صورت بزرگانی مثل رهبر عزیز و مراجع تقلید و دیگران چه حکمی دارد؟
جواب: اگر نگاه به قصد لذت نباشد و خوف افتادن در گناه نباشد اشکالی ندارد. (ر.ک ترجمه استفتائات مقام معظم رهبری، ج2، س100)
سؤال 4: آیا نگاه کردن اتفاقی به زنی که حجاب خود را رعایت نکرده حرام است؟
جواب: نگاه اتفاقی حرام نیست ولی باید سعی کنید که سریعاً نظر خود را برگردانید و نظر را ادامه ندهید. (ر.ک استفتائات آیت الله مکارم، ج2، ص254)
سؤال 5: اگر انسان با رعایت همه اصول اسلامی با مرد نامحرم یا دانشجوی همکلاسی صحبت کند آیا مرتکب گناهی شده است؟
جواب: در صحبت با نامحرم رعایت سه نکته ضروری است: 1 ـ سخن گفتن به قصد لذت نباشد. 2 ـ از ترقیق و تلطیف صدا اجتناب شود. 3 ـ خوف مفسده در بین نباشد. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج3، ص257)
سؤال 6: گاهی اوقات که به دیدن فامیلها می رویم برخی از خانمهای نامحرم فامیل قصد مصافحه می کنند و یا مرا می بوسند و من هم علی رغم میلم, بی اختیار مصافحه می کنم هر چند در پی بهانه ای می گردم تا مصافحه نکنم ولی پیش می آید حال آیا این مصافحه بدون لذت شهوانی حرام است یا خیر؟ لطفاً مرا راهنمایی فرمایید؟
جواب: برادر ارجمند تقید و پایبندی شما به مسائل و احکام شرع موجب خشنودی ماست و امید است همواره در این مسیر موفق و مؤید باشید. همان گونه که اشاره کرده اید تماس با دست و با بدن نامحرم با شهوت و بدون شهوت جایز نیست و شما این مطلب را برای بستگان خود با کمال آرامش و متانت توضیح دهید. چه بسا خیال می کنند از روی شهوت فقط اشکال دارد و با توضیح شما به مسئله آگاه گردند و بعد هم مرتکب این گناه نشوند. (ر.ک جامع المسائل آیت الله فاضل، ج1، ص482)
سؤال 7: در مطب دکتر ارتوپدی قالب گیری و گچ کردن از پای فرد نامحرم چه حکمی دارد؟
جواب: لمس بدن نامحرم با پوشش و بدون ریبه اشکال ندارد لکن چون قالبگیری مستلزم نگاه به بدن نامحرم است در صورت ضرورت و عدم وجود مماثل اشکال ندارد امّا چنانچه ضرورت نباشد و یا مماثل برای انجام کار باشد نامحرم باید از این کار اجتناب نماید. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج3، ص279)
سؤال 8: در برخی از مکانهای فرهنگی و هنری پسران از کار کردن با دختران ممنوع هستند حال اگر در مکانهای فرهنگی و هنری دختران و پسران با رعایت کامل ظاهر اسلامی با یکدیگر کار کنند چه حکمی دارد؟
جواب: اختلاط دختران و پسران جوان موجب مفاسدی است که بر کسی پوشیده نیست هر چند رعایت حجاب بنمایند. بنابر این بهتر است برادران و خواهران هر کدام جداگانه به وظایف خود اشتغال داشته باشند. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج3، ص280)
سؤال 9: اختلاط زن با مرد نامحرم تا چه حدّی جایز می باشد؟
جواب: در گفتگوها باید نکات زیر را مراعات نمایند: 1ـ از صحبت کردن به نحوی که موجب تلذذ و ریبه شود خودداری گردد. 2 ـ از شوخی کردن پرهیز شود. 3 ـ از حرفهایی که موجب تهییج شهوت است باید خودداری شود. 4 ـ رعایت حجاب کامل بشود و از نگاه کردن حرام خودداری گردد. 5 ـ زن و مرد در یک محیط خلوت تنها نباشند. (ر.ک مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع، ج1، ص137)
سؤال 10: آیا استعمال عطر و مواد خوشبو برای بانوان در صورتی که به مشام نامحرم برسد اشکال دارد؟
جواب: بلی اشکال دارد. (ر.ک استفتائات آیت الله مکارم، ج1، ص229)
سؤال 11: آیا زن پدر (نامادری) یا دختران و پسران شوهر محرم است یا خیر یا داماد شوهر چطور؟
جواب: همسر جدید به پسران شوهر محرم است اما به داماد او محرم نیست. (ر.ک جامع المسائل آیت الله فاضل، ج1، س1449 و 1457 )
سؤال 12: مشاهده می شود وقتی صحبت از نامزدی می شود در میان دختر و پسری اسم ازدواج پیش می آید مدتی را بدون جاری شدن صیغه محرمیت با هم می گذرانند که در نهایت یا زن و شوهر می شوند و یا جدا می شوند این مدت نامزدی به چه صورت است؟
جواب: تا صیغه خوانده نشود نامحرم هستند و باید رعایت حدود شرعی حجاب را بنمایند. البته می توانند برای مدت مثلاً یک هفته یا یک ماه با اجازه پدر دختر عقد موقت بخوانند تا در برخورد و صحبت کردن و … مرتکب گناه نشوند. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج3، ص82، س13)
سؤال 13: آیا شخص 70 ساله می تواند خواهرزاده خود را که زن 50 ساله می باشد از سر و سینه و صورت او ببوسد؟
جواب: نگاه به محارم و دست زدن به بدن آنها بدون قصد لذّت جایز است و با قصد لذّت جایز نیست هر چند 70 ساله باشند. تنها موردی که جایز است تماس و نگاه با لذت انجام گیرد در مورد همسر است. (ر.ک تحریر الوسیله، ج2 کتاب النکاح، م18، ص243)
سؤال 14: دختر و پسر بر پدرخوانده یا مادر خوانده پس از رسیدن به سنّ بلوغ محرم هستند یا خیر در صورتی که جواب منفی باشد تکلیف چیست؟
جواب: دختر بر پدرخوانده نامحرم است و پسر نیز بر زن نامحرم است و برای آنکه مشکل پیش نیاید اگر کودک را قبل از 2 سالگی بیاورند اگر دختر است خواهر یا زن برادر یا مادر شوهر او را شیر دهد به مقداری که رضاع کامل شود این دختر بر شوهر و پدر شوهر و برادر شوهر محرم می گردد و اگر کودک پسر است خواهر یا زن برادر یا مادر زن قبل از 2 سالگی او را شیر دهد به نحوی که در رساله ذکر شده پسر به این زن محرم می گردد ـ راههای دیگری نیز در این مورد وجود دارد که البته بهترین آن همین رضاع است. (ر.ک جامع المسائل آیت الله فاضل، ج1، ص434)
سؤال 15: آیا شوهر مادر بزرگ به نوه های مادربزرگ محرم است؟
جواب: بلی ـ پس از همخوابگی با مادر بزرگ با نوه های او محرم می شود. (ر.ک تحریر الوسیله، ج2، ص277، م3)
سؤال 16: پسری که مادرش صیغه مردی شده است چطور می تواند به مادر و خواهر و همسر مرد صیغه کننده محرم گردد؟
جواب: اگر مرد صیغه کننده دختری داشته باشد و دختر او را به عقد صحیح پسر ولو موقتاً درآورد مادر این دختر و مادر بزرگ او (همسر و مادر مرد مذکور) بر او محرم می شوند و اگر مادر مذکور شوهر نداشته باشد و این پسر با مادر او ازدواج نماید پس از دخول به مادر به دختران ونوه های آن مادر محرم می گردد قابل دقت است که یکی از این دو راه قابل عمل است و هر دو را با هم نمی توان انجام داد. (ر.ک تحریر الوسیله، ج2، ص277)
سؤال 17: دیدن تصاویر و فیلم غیر مجاز چه حکمی دارد؟ در صورتی که پخش زنده نباشد و بازیگر را شخص نشناسد چه حکمی دارد؟
جواب: دیدن تصاویر و فیلمهایی که موجب فساد اخلاق می گردد با قصد ریبه و بدون آن جایز نیست. و آنچه شنیده اید که دیدن تصویر نامحرم, بدون قصد لذت و بدون وجود مفسده دیگر است. (ر.ک ترجمه اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری، ج2، ص124)
سؤال 18: دست دادن با نامحرم حرام است حال اگر با پوششی مانند دستکش یا چادر باشد چگونه است؟
جواب: تماس با بدن نامحرم جایز نیست و دست دادن از روی پوشش در صورتی که دست یکدیگر را فشار ندهند و قصد لذت هم نداشته باشند اشکالی ندارد. (ر.ک استفتائات آیت الله مکارم، ج1، س786)
سؤال 19: چه نوع فیلمی برای تماشا کردن حرام است لطفاً بیان فرمایید؟
جواب: هر فیلمی که در آن صحنه های شهوت انگیز باشد و یا موسیقی لهوی باشد یا موجب بدآموزی باشد دیدن آن گناه دارد و فرقی بین ایرانی و خارجی آن نیست. (ر.ک ترجمه اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری، ج2، س101 و استفتائات جدید آیت الله مکارم، ج1، س782)
سؤال 20: آیا نگاه کردن به بازی فوتبال یا کشتی و … برای خانمها جایز است یا خیر؟
جواب: اگر به قصد لذت به بدن آنها نگاه نکنند و مفسده دیگری هم نداشته باشد اشکال ندارد. (ر.ک ترجمه اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری، ج2، س1033)
سؤال 21: اگر بدون اینکه ما متوجه شویم نامحرم موی سرمان را ببیند چه حکمی دارد؟
جواب: اگر در جایی که معمولاً نامحرم نمی آید باشید و اتفاقاً نامحرم شما را ببیند برای شما اشکال ندارد ولی وقتی متوجه شدید فوراً خود را بپوشانید. (ر.ک جامع المسائل آیت الله فاضل، ج2، ص448 و 449)
سؤال 22: آیا شنیدن صدای زن به طور مطلق حرام است یا خیر؟
جواب: شنیدن صدای زن به طور مطلق حرام نیست بلکه در صورتی حرام است که معرض تحریک نامحرمان باشد. (استفتائات امام (ره)، ج3، ص271، س52 و، س56 ـ توضیح المسائل 12 مرجع، ج2، ص809 استفتاء از مقام معظم رهبری )
سؤال 23: آیا زنها برای یکدیگر نامحرم هستند یا نه؟
جواب: خانمها به یکدیگر نامحرم نیستند ولی نگاه کردن به عورت یکدیگر حرام می باشد و باید عورتین خود را از یکدیگر بپوشانند و همچنین جایز نیست که به قصد لذت به بدن یکدیگر نگاه کنند.@#@ (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع، ج2، م2436 و 2438)
سؤال 24: آیا ماندن در خانه ای که دو نامحرم تنها در آن وجود دارد اشکال دارد؟ نماز خواندن در این صورت چه حکمی دارد؟
جواب: امام خمینی (ره): بودن مرد و زن نامحرم در جای خلوت جایز نیست و احتیاط در نماز نخواندن در آنجاست لکن اگر نماز خواند نمازش باطل نیست. (توضیح المسائل، م 889) .
آیت الله گلپایگانی: بودن مرد و زن در اطاقی که کسی در آنجا نیست و کسی هم نمی تواند وارد شود حرام است و نمازشان هم در آنجا صحیح نیست.
سایر مراجع هم در این خصوص نظراتی دارند که می توانید با مراجعه به توضیح المسائل مرجع تقلید خود در باب مکان نمازگزار مطالعه فرمایید. (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع، ج2، م889)
سؤال 25: موقع رد و بدل کردن پول مثلاً دست زن گاهی موقع به دست مرد برخورد می کند چه حکمی دارد؟
جواب: باید سعی کنند که در این مواقع تماس حاصل نشود البته اگر اتفاقاً و بدون قصد, تماس حاصل شود اشکال ندارد. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج3، ص268 بخش نامحرم، س45)
سؤال 26: دیدن فیلمهای رقص و آهنگ خوانندگان جهت زدودن افسردگی چه حکمی دارد؟
جواب: اولاً دیدن این برنامه ها و فیلمها به نظر علما و مراجع چون مستلزم مفسده و فعل حرام می باشد حرام است. و ثانیاً اینها نه تنها رفع افسردگی نمی کنند (گرچه شاید از نظر ظاهری و در مرحله اول بر اثر تلقین چنین اثری را حس کنید) بلکه در بلند مدت اثرات مخربی بر روح و روان انسان بر جای می گذارد. (ر.ک استفتائات آیت الله مکارم، ج2، ص233 و 232)
سؤال 27: آیا دوستی با مؤنث اگر مرتکب حرامی نشوند اشکال شرعی دارد؟
جواب: گفتگوی با نامحرم تا آنجا که به شکستن هنجارهای دینی منجر نشود اشکال ندارد لکن اظهار مطالب شهوت انگیز و یا تماس با دست و بدن نامحرم و یا دیدن مو و بدن او جایز نیست. و برای آنکه انسان در معرض وسوسه های شیطانی قرار نگیرد لازم است نسبت به ارتباط و گفتگوی با جنس مخالف حساسیت داشته باشد و خود را در معرض مفاسدی که بر این گونه ارتباطات مترتب می شود قرار ندهد در روایتی می فرماید: «النظر سهم من سهام ابلیس» نگاه تیری از تیرهای شیطان است, یعنی ممکن است یک نگاه غیر مشروع انسان متدین را از پای درآورده و در دام شیطان گرفتار سازد. (ر.ک جامع المسائل آیت الله فاضل، ج1، ص482)
سؤال 28: لطفاً بفرمایید چگونه می توان با فرد مؤنث محرم شد؟
جواب: به طور کلی محرمیت از سه طریق ممکن است حاصل گردد: 1ـ نسب 2ـ رضاع 3ـ ازدواج .
در مورد نسب فرزند و نوه و نتیجه, فرزندان خواهر و برادر و فرزندان آنها, عمه و خاله, مادر و مادربزرگ پدری و مادری محرمند.
رضاع: اگر دختری قبل از دو سالگی از زن دیگری با شرایط معین شیر بخورد آن دختر به تمام فرزندان آن زن محرم می شود و نیز اگر پسری قبل از دو سالگی شیر زن دیگری را بخورد به تمام دختران آن زن محرم می شود.
ازدواج: با انجام عقد ازدواج با شرایط آن مرد و زن نامحرم با یکدیگر محرم می شوند که این عقد ممکن است موقت یا دائم باشد در عقد موقت تا مدت تمام نشده محرمیت باقی است که پس از پایان مدت در عقد موقت و انجام طلاق در عقد دائم محرمیت بین زن و شوهر از بین می رود. لازم به ذکر است که با انجام عقد (چه موقت و چه دائم) مادر زن به داماد و عروس به پدر شوهر محرم می شوند و این محرمیت دائمی است یعنی پس از طلاق و پایان مدت هم باقی می ماند. البته محرمیت مادر زن به داماد و عروس به پدر شوهر در حد محرمیت مادر و خواهر است که نگاه و لمس و مو و بدن آنها (به غیر از عورتین) بدون قصد لذت اشکال ندارد. شرایط رضاع و عقد موقت و دائم در رساله توضیح المسائل مذکور است مراجعه فرمایید. (ر.ک تحریر الوسیله، ج2، ص262)
سؤال 29: نظر شما در مورد برنامه های صدا و سیما من جمله سریالهایی که از شبکه های مختلف پخش می شود چیست؟ (مقلد آیت الله فاضل لنکرانی)
جواب: هر یک از برنامه هایی که مشتمل بر خلاف شرع از قبیل موسیقی مطرب و تشویق به بدحجابی و اختلاط زن و مرد یا سایر محرمات باشند موجب فساد اخلاقی و سست شدن ایمان می گردد و تماشای آن جایز نیست. (ر.ک جامع المسائل آیت الله فاضل لنکرانی، ج1، س995 و 1002)
سؤال 30: استفاده از ماهواره و وسایل مشابه از نظر فقهاء چه حکمی دارد؟
جواب: استفاده مشروع از آن اشکال ندارد لکن برنامه هایی که موجب فساد اخلاق و سست شدن ایمان و ارتکاب معصیت می شود تماشای آن جایز نیست. (ر.ک جامع المسائل آیت الله فاضل، ج1، س1001 و ترجمه اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری، ج2، س126)
سؤال 31: به خاطر شرایط خاص رشته ام احتیاج به برقراری ارتباط با اینترنت دارم, دیدن تصاویر مبتذل چه حکمی دارد؟
جواب: در صورتی که تحصیل متوقف بر دیدن عکسهای مبتذل است نگاه بدون قصد لذت اشکال ندارد. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج3، ص270، س48)
سؤال 32: نگاه کردن به زن نامحرم که پیر شده اند و قدرت جمع و جور کردن خود را ندارند چه حکمی دارد؟
جواب: اگر نگاه با قصد ریبه و شهوت نباشد اشکال ندارد و اگر از روی قصد باشد فرقی بین پیر و جوان وجود ندارد. (ر.ک عروه الوثقی، ج2 کتاب النکاح، ص636)
سؤال 33: چاپ تصاویر زنان در روزنامه ها و پوسترها چه حکمی دارد؟
جواب: اگر به نحوی باشد که موجب تحریک و تهییج خواننده شود و یا مفاسد اخلاقی دیگری را در جامعه به همراه داشته باشد جایز نیست. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج3، ص264 و 265 نظر, لمس, صدای نامحرم)
سؤال 34: عکاس ها برای ظهور عکس ها به عکس زنان نامحرم لزوماً نگاه می کنند لطفاً حکم شرع را در این باره بیان بفرمایید؟
جواب: نگاه به عکس یا فیلم صورت و موی زنان ناشناس بدون قصد لذت در صورتی که مفسده نداشته باشد اشکال ندارد. (استفتائات امام (ره)، ج3، ص264، س26).