سئوال 1: شخصی قبل از سن بلوغ اموال مردم را سرقت نموده بعضی از آنها را می‌شناسد و بعضی را نمی‌شناسد و آنهائی را که می‌شناسد نمی‌داند چه مقدار از اموال آنها را برده است حال می‌تواند این شخص مقداری را صدقه بدهد تا برائت ذمه حاصل شود؟ (مقلد مقام معظم رهبری)
جواب: افرادی را که می‌شناسید باید آنها را راضی کنید و حلالیت بطلبید و آنها را که نمی‌شناسید باید به اذن حاکم شرع (مجتهد جامع الشرایط) از طرف آنها صدقه بدهید. (طبق سؤالی که از دفتر ایشان شد) و (ر.ک: استفتائات امام خمینی (ره)، ج 2، ص 286، س 16)
سؤال 2: اگر کسی مالی را از شخصی غصب کرده باشد آیا حتماً باید حضور وی برود و خود را معرفی کند بعد مال را تحویل دهد یا به طور مخفیانه هم می‌تواند این مال را به این شخص برساند؟
جواب:معرفی کردن خود لازم نیست اگر مال غصبی را به صاحبش برگرداند هر چند بوسیله شخصی دیگر باشد ذمه او بری می‌شود و از گناه خود نیز توبه نماید انشا الله خداوند متعال او را مشمول عفو و رحمت خود قرار می‌دهد. (ر.ک: مجمع المسائل آیت الله گلپایگانی (ره)، ج 2، ص 109)
سؤال 3: آیا از بین بردن اشیاء فساد آور دیگران به طور عمد جایز است یا خیر؟
جواب: بدون اجازه مجتهد جامع الشرایط اقدام ننمائید. (ر.ک: استفتائات مقام معظم رهبری، س 1066)
سؤال 4: مدتی است در یک نهاد انقلابی مسئول قسمتی هستم و در محل کارم دستگاههای گران قیمتی وجود دارد که به لحاظ امنیتی آنها را به خانه برده و در آنجا کارهای اداری را انجام می‌دهم آیا می‌شود بعضی از کارهای شخصی را با آنها انجام داد؟
جواب: استفاده از اموال دولتی برای کارهای شخصی جایز نیست و موجب ضمان اجره المثل می‌شود، بلی در مواردی که خلافت مقررات نباشد و با اجازه مسئولین مربوط باشد اشکال ندارد. (ر.ک: استفتائات مقام معظم رهبری، س 1965) و (جامع المسائل آیت الله فاضل، ج 1، س 922)
سؤال 5: اگر کسی بدون مسئولیت و در اثر سهل انگاری به شخصی ضرر و زیانی وارد کند و قابل جبران نباشد و امکان دسترسی به شخص برای طلب حلالیت را نداشته باشد، تکلیفش چیست؟
جواب: اگر ضرر و زیان مادی است باید جبران نماید و یا به نحوی طلب حلالیت کند و اگر طرف را نمی‌شناسد از طرف او با اجازه مجتهد جامع الشرایط به فقیر صدقه دهد و از گناه خود هم توبه نماید و اما اگر ضرر و زیان غیر مادی باشد مثلاً بر اثر غیبت یا تهمت آبروی مسلمانی را ریخته است جبران آن به این است که سوء ظن آن افراد را نسبت به شخص مذکور بر طرف نماید و با تعریف از او و یا تکذیب گفته‌های قبلی خود رفع مشکلی نماید و اگر این جهت هم ممکن نباشد برای او از خداوند طلب مغفرت کند و از گناه خود نیز توبه نماید انشاء الله خداوند متعال او را مشمول عفو خود قرار می‌دهد ـ چنانچه مورد دیگری در نظر است خصوص مورد را بنویسید تا جواب مناسب داده شود. (ر.ک: جامع المسائل آیت الله فاضل، ج 2، س 1200 و 1201)
سؤال 6: اگر کبوتری در حیاط منزل ما آمده باشد و ما آن را برداریم و مجانی به کسی که کبوتر باز است بدهیم آیا از نظر شرعی این کار درست است یا نه؟
جواب: اگر بدانید کبوتر مذکور مالک دارد نمی‌توانید آن را به دیگری بدهید بلکه حکم مجهول المالک را دارد و باید از مالک آن جستجو شود و در صورت یأس از پیدا شدن مالک، صدقه بدهید. (تحریر الوسیله امام (ره)، ج 2، ص 222، م 3) و (ر.ک: استفتائات امام خمینی (ره)، ج 3، ص 609، س 20)
سؤال 7: اگر شیء گم شده‌ای را قبل از بلوغ پیدا کرده و استفاده کرده باشیم، حالا تکلیف چیست و چه باید بکنیم؟
جواب: اگر علامت خاصی داشته که بتوانید با اعلام، صاحب آن را پیدا کنید بنابراین احتیاط واجب باید از طرف صاحبش صدقه می‌دادید و اکنون که از آن استفاده کرده‌اید اگر عین آن موجود نیست قیمت آن را از طرف صاحبش به فقیر غیرسید صدقه بدهید (ر.ک: توضیح المسائل امام خمینی (ره)، م 2564 و 2565)
سؤال 8: اگر چیزی را روی زمین نظیر«پول یا شی‌ء قیمتی» کم ارزش یا با ارزش مشاهده کنیم آیا حق بردن و یا استفاده کردن آن را داریم یا خیر؟
جواب: اگر بر ندارید بهتر است زیرا در صورتی که دارای علامت باشد و قیمت آن بیشتر از 6/12 نخود نقره سکه دار باشد باید تا یکسال برای پیدا شدن صاحبش اعلام نمائید. (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م 2564 تا 2580)
سؤال 9: زمانی که انسان برای ادای حق الناس پای آبروی او در میان باشد یعنی با بیان حقیقت آبروی او در خطر باشد چه باید بکند و چگونه می‌توان ادای حق نمود؟
جواب: اگر شیء خاصی را از کسی برداشته باشند و عین آن موجود است مثلاً ساعت، انگشتر، و….خود آن چیز را و او بوسیله پست سفارشی برای صاحبش ارسال نماید و اگر آن شیء از بین رفته و عین آن در بازار موجود نیست قیمت آن را به صاحبش برسانید و لازم نیست که بگویید مربوط به چیست بلکه می‌توانید بگوئید شخصی سابقاً به شمار بدهکار بوده و این وجه را برای شما فرستاده است. (ر.ک: استفتائات جدید آیت الله مکارم، س 1165 و 1166، ج 2)
سؤال 10: اگر فردی پول شخصی را دزدیده باشد و شخص مورد نظر فوت کرده باشد و فرد از کار خود پشیمان شده باشد و در صدد جبران برآید چه باید بکند؟
جواب: باید وجه مذکور را به ورثه او بپردازد و یا از همه ورثه رضایت بگیرد و لازم نیست بگویدمن از او دزدیده‌ام بلکه می‌تواند بگوید میت از من طلب داشته است. (ر.ک: استفتائات جدید آیت الله مکارم، س 1165 و 1166، ج 2) و (ر.ک: استفتائات امام خمینی (ره)، ج 2، ص 560، س 95)
سؤال 11: اگر فردی نداند که به چند نفر بدهکار است و یا شک داشته باشد که آیا مدیون و قرض دار است یا نیست و نداند که مثلاً مغازه دار تخفیف را پذیرفته یا نه چه باید بکند؟
جواب: اگر یقین بر بدهکاری دارد و از پیدا شدن طلبکار مأیوس است به مقداری که یقین دارد از طرف صاحبانش به فقیر غیر سید صدقه بدهد و در مواردی که جنسی خریده‌اید و قیمت آن را فروشنده تعیین کرده است تا یقین بر تخفیف فروشنده پیدا نکنید ضامن قیمت هستید و باید بپردازید. و در مواردی که شک به بدهکاری دارید پرداخت آن واجب نیست. (ر.ک: استفتائات امام خمینی (ره)، ج 2، ص 289)
سؤال 12: وقتی شخصی از کنار درختی یا باغی می‌گذرد می‌تواند از میوه و محصول آن باغ استفاده کند یا خیر؟
جواب: جایز است برای مسافر هنگام عبور از کنار باغها با رعایت چند شرط از میوه آن به قدر حاجت بخورد: 1) به قصد خوردن میوه نیامده باشد. 2 ) موجب فساد نگردد. 3) چیزی را از میوه باغ با خود حمل نکند. و احتیاط آنست که در صورت یقین به عدم رضایت مالک خودداری کند. (ر.ک: استفتائات جدید آیت الله مکارم، ج1، س 1578)
سؤال 13: زنی که ارث پدرش را شوهر فروخته و خرج کرده و بعد گفته بعداً جبران می‌کنم، حالا بعد از 10، 15 سال پول را برنگردانده، اگر زن واقعاً به این پول احتیاج داشته باشد می‌تواند طلب خود را از شوهر به تدریج از خرجی خانه تقاص کند یا خیر؟
جواب: اگر بدهکار بدهی خود را انکار کند و با بدون عذر در پرداخت آن کوتاهی نماید طلبکار می تواند از اموال او تقاص نماید البته اگر در این زمینه قانونی وجود داشته باشد باید مراعات گردد. (ر.ک اجوبه الاستفتائات رهبری، ج 2، ص 261، س 679)
سؤال 14: آیا در جبران خسارت مال تلف شده مثل سکه طلا ضامن قیمت یوم التلف هستیم یا روزی که می‌خواهیم خسارت را جبران کنیم؟
جواب: قیمت یوم التلف را بدهد مگر اینکه خود مال موجود باشد که باید خود آن را رد کند. (ر.ک: استفتائات امام خمینی (ره)، ج 3، ص 560، س 95)
سؤال 15: ردّ مظالم یعنی چه؟ لطفاً توضیح دهید؟
جواب: کلمه مظالم جمع کلمه مظلمه است، این کلمه از ماده ظلم گرفته شده و از نظر اصطلاح فقهی به اموال و بدهی هایی گفته می شود که انسان از روی ظلم و بی عدالتی از بندگان خدا گرفته و نپرداخته است.و مظلمه عبارت از نوع خاصی از مدیون و مشغول الذمه بودن است و خصوصیت و ویژگی آن به این صورت است که: یا انسان مبلغ مشخصی به فرز معینی مدیون است اما نمی‌داند کجاست و به او دسترسی ندارد، و یا اینکه می‌داند که مبلغ معینی مدیون است اما به صورت مشخص، فرد مدیون برایش معلوم نیست که چه کسی است؟ در هر دو صورت فرق نمی‌کند که علت مدیونی، غصب و سرقت باشد، او یا اینکه سبب آن امری مشروع باشد مثلاً از شخصی قرض کند و بعد قرض دهنده را پیدا نکند و امکان دسترسی به او نباشد، و یا می‌داند از کسی قرض کرده اما نمی‌داند کی بوده است؟ این معنی کلمه مظلمه که جمع آن مظالم است. اما حکم آن این است که: مقدار دین مذکور را باید به اشخاص فقیر صدقه بدهد، که اصطلاحاً به این پرداخت صدقه و رد مال به فقیر بابت دین مزبور رد مظالم گفته می‌شود. آنچه تا کنون گفته شد حالت یقینی رد مظالم است اما گاهی چون شخص در برهه‌ای از زندگانی خیلی مقید به رعایت حقوقی دیگران در اموالشان نبوده است و چه بسا اموال آنان را تلف کرده است سپس متنبه می‌شود و احساس مدیونی می‌کند، و از طرفی شخصاً نمی‌داند به چه کسی و چه مبلغی بدهکار است؟ به منظور اینکه اگر واقعاً به کسی بدهکار است ذمه اش بری شود مبلغی را احتیاطاً به عنوان رد مظالم به فقرا صدقه می‌دهد. (ر.ک: جامع المسائل آیت الله فاضل، ج 2، س 1200)
سؤال 16: آیا کپی و تکثیر یا رایت نوار و سی دی های خارجی و ایرانی جایز است یا خیر؟
جواب: نظر مقام معظم رهبری آنست که: احواط این است که در نسخه برداری و تکثیر سی دی های کامپیوتری که در داخل تولید شده است حقوق صاحبانشان از طریق کسب اجازه از آنان رعایت شود و در مورد خارج کشور تابع قرارداد است. (ر.ک: استفتائات مقام معظم رهبری، ص489، س 1343)