به طور کلی هر گاه روزه دار سهواً یکى از کارهایى که روزه را باطل مى‌کند، انجام دهد روزه‌اش باطل نمی‌شود، اما اگر به خیال این که روزه‌اش باطل شده، عمداً دوباره یکى از آنها را بجا آورد، روزه او باطل است.

سوال: منظور از رساندن غبار غلیظ و بخار غلیظ به گلو هنگام روزه چیست؟ و در چه صورت می‌شود یقین کرد این دو عامل یا یکی از آنها، موجب بطلان روزه شود؟

1. منظور از رساندن غبار غلیظ و بخار غلیظ به گلو در هنگام روزه این است که؛ اگر انسان در جایی باشد که گرد و غبار غلیظی ایجاد شود (مثل جایی که مشغول خالی کردن خاک از کامیون هستند)، و از آن غبار استنشاق کند طوری که به حلق او برسد، روزه‌اش باطل است. (امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 902، م 1603) ضمن این‌که ملاک تشخیص در زیادی غلظت غبار، عُرف است و در صورت شک در مقدار آن، روزه باطل نمی‌شود.

2. بخار غلی1 روزه را باطل نمى‌کند، مگر این‌که در دهان به صورت آب در آید و آن‌ را فرو دهد. (امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 903) البته برخی از مراجع تقلید می‌گویند: بنابر احتیاط واجب، روزه‌دار بخار غلیظ را به حلق نرساند. (لنکرانى، محمد فاضل موحدى، احکام جوانان، ص 149؛ سبحانى، جعفر، رساله توضیح المسائل، ص 317؛ مکارم شیرازى، ناصر، رساله توضیح المسائل، ص 254، م 1362)

سوال: اگر کسی سهواً مبطل روزه را انجام دهد سپس به گمان باطل شدن روزه، روزه را عمداً بخورد، چه حکمی دارد؟

به طور کلی هر گاه روزه دار سهواً یکى از کارهایى که روزه را باطل مى‌کند، انجام دهد [روزه‌اش باطل نمی‌شود]، اما اگر به خیال این که روزه‌اش باطل شده، عمداً دوباره یکى از آنها را بجا آورد، روزه او باطل است، (امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 924‌، م 1654؛ آیه الله مکارم شیرازی دام ظله: (روزه‌اش باطل نمى‌شود، ولى بنا احتیاط مستحب، قضاى آن را بجا آورد) ولی کفاره ندارد.

سوال: آیا می توان به خاطر ضعف بدن در درس و انجام کار روزه نگرفت؟

حضرت امام خمینی(ره) در پاسخ به سوالی مشابه به این سوال فرموده اند: باید روزه بگیرد و تا در حرج واقع نشده است نمی تواند افطار کند. بلی می تواند مسافرت نماید و در مسافرت افطار نماید و بعد از برگشتن در آن روز لازم نیست امساک کند. (استفتائات حضرت امام خمینی، ج 1، ص320، س 52)

بنابراین، ضعف در بدن و نرسیدن به انجام کارهای روزانه مانند درس خواندن نمی تواند بهانه ای برای روزه نگرفتن باشد.

سوال: مسواک زدن هنگام روزه ماه رمضان چه حکمی دارد؟

جواب: اگر آب مسواک به حلق نرسد و بتوانید پس از مسواک هم، آبهای خارجی را از دهان بیرون بریزید اشکال ندارد. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 926، م 1573)

سوال: آیا ریختن قطره درگوش روزه را باطل می کند؟

نظر مراجع معظم تقلید در باره این مسئله چنین است.

اگر دارو به حلق نرسد و یا به حلق برسد ولى فرو نبرد، روزه‏اش باطل نمى‏شود. (توضیح المسائل (محشى – امام خمینى)، ج ‌1، ص 893 و 943؛ شیرازى، ناصر مکارم، استفتاءات جدید، ج ‌2، ص 148؛ العروه الوثقى، ج 2، المفطرات، الثانى، م 5- 1)

سوال: اگر انسان روزه باشد و پوست لب خود را بخورد چه حکمی دارد؟

جواب: اگر پوست لب را بکند و فرو دهد روزه اش باطل است. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 926، م 1573(

سوال: اگر شخص روزه دار حالت تهوع پیدا کند و قی نماید روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟

جواب: استفراغ عمدی روزه را باطل می کند و غیر عمدی مبطل روزه نیست. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 957، م 1646)

سوال: موقعی که روزه داریم می توانیم بدون این که آب را فرو ببریم دهانمان را بشوریم یا اشکال دارد؟

جواب: اگر آب را به حلق نرسانید و فقط داخل دهان را شستشو دهید مانعی ندارد پس از بیرون ریختن آب سه مرتبه آب دهان را بیرون بریزید تا یقین کنید که از آب خارج چیزی فرو برده نمی شود. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 958، س1650)

چند استفتاء از آیه الله خامنه ای دام ظله:
سوال: آیا اگر از دهان شخص روزه دار خون بیاید، روزه‏اش باطل مى‏شود؟

جواب: روزه به سبب آن باطل نمى‏شود، ولى واجب است که از رسیدن خون به حلق جلوگیرى کند.

سوال: حکم استعمال دخانیات مانند سیگار در حال روزه چیست؟

جواب: احتیاط واجب آن است که روزه‏دار از دودهاى انواع دخانیات و نیز مواد مخدّرى که از راه بینى یا زیر زبان جذب مى‏شود خوددارى کند.

سوال: آیا خوردن قرص فشار خون در حال روزه جایز است؟

جواب: اگر خوردن آن در ماه رمضان براى درمان فشار خون ضرورى باشد، اشکال ندارد، ولى با خوردن آن روزه باطل مى‏شود.

سوال: کسى که آب در اختیار ندارد و یا به دلیل عذرهاى دیگر غیر از تنگى وقت نمى‏تواند غسل جنابت بکند، آیا جایز است عمداً خود را در شبهاى ماه مبارک رمضان جنب کند؟

جواب: اگر وظیفه او تیمم باشد و بعد از اینکه خود را جنب کرده، وقت کافى براى تیمم داشته باشد، این کار براى وى جایز است.