مادری که طفل شیرخوار دارد اگر به دلیل کم یا خشک شدن شیر بر اثر روزه، خوف ضرر بر طفل خود داشته باشد، روزه را افطار کند، ولى براى هر روزى باید یک مدّ طعام به فقیر بدهد و قضاى روزه را هم بعداً بجا آورد. (آیه الله خامنه ای دام ظله)
سوال: اگر شخص روزه‌داری (در غیر ماه رمضان) را با علم به روزه بودن او به طعام دعوت کنند وظیفه شخص روزه‌دار چیست؟
اگر روزه‌ی این شخص (مانند قضای رمضان) واجب باشد و وقت قضاى روزه‌ی او تنگ نباشد، مى‌تواند پیش از ظهر، روزه خود را باطل نماید، ولی بعد از ظهر جایز نیست که روزه خود را باطل کند. (امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، محقق و مصحح: بنى هاشمى خمینى، سید محمد حسین، ج 1، ص 946، م 1700)
اما اگر روزه‌ی او مستحبی باشد، فتوای مراجع عظام تقلید -از جمله مقام معظم رهبری- در این زمینه چنین است: قبول دعوت مومن در حال روزه مستحبى، شرعاً امرى پسندیده است و خوردن غذا به دعوت برادر مومن هر چند روزه را باطل مى‌کند، ولى او را از اجر و ثواب روزه محروم نمى‌سازد. (امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، محقق و مصحح: بنى هاشمى خمینى، سید محمد حسین، ج 1، ص 985، م 1700)
سلام: بنده مهمان‌دار هوایی هستم؛ 1. بعضی از پروازهای ما به صورت رفت و برگشتی می‌باشد فرضاً به وین می‌رویم و بر می‌گردیم، حکم نماز و روزه ما چیست؟ 2. بعضی پروازهای ما به صورت اقامتی می‌باشد فرضاً به چین می‌رویم و 4 روز در آنجا هستیم و بر می‌گردیم، در این پروازها حکم نماز و روزه ما چیست؟ نکته مهم اینکه ما همیشه به یک مقصد سفر نمی‌کنیم و گاهی ممکن هست بین پرواز به یک کشور خاص (چین) و پرواز مشابه (فرضاً همان کشور چین)، 5 یا 6 ماه فاصله بیافتد تا دوباره پرواز به چین داشته باشیم، آیا باید در مدت اقامت در یک کشور روزه بگیریم و نماز کامل است؟ 3. ما اگر در پرواز آب نخوریم به دلیل فشار و ارتفاع پرواز ممکن است دچار عوارض پرواز شویم یا در طولانی مدت دچار مشکلات کلیه و … شویم، تکلیف برای روزه داری تا زمانی که در پروازیم چیست؟
1 و 2. با توجه به اینکه قوام شغل شما به مسافرت است، نماز و روزه شما (در غیر از سفر اول) (اما فتوای برخی دیگر از فقها نسبت به سفر اول چنین است: گلپایگانى، صافى: «…و هم چنین در سفر اوّل اگر طول بکشد یا از مکانى به مکان دیگر برود که عرفاً بگویند: عمل او سفر است باید نماز را تمام بخواند ولى اگر سفر طولانى نباشد به طورى که عرفاً نگویند سفر عمل اوست، نمازشان شکسته است»؛ مکارم شیرازی: «راننده‌ها، خلبانها، کشتیبانها و ساربانها و مانند آنها که سفر، شغل آنهاست باید نماز را تمام بخوانند هر چند در سفر اوّل باشد»؛ امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج 1، ص 702) چه در هواپیما و چه به نحو اقامت در محلی، کامل می‌باشد. (امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج1، ص 701)
3. درباره‌ی پرسش سوم؛ در استفتایی از آیه الله خامنه‌ای دام ظله چنین آمده است:
سوال: اگر هواپیما در ارتفاع بالا و مسیر طولانى در حال پرواز باشد و پرواز حدود دو ساعت و نیم تا سه ساعت طول بکشد، مهمان‌دار و خلبان هواپیما براى حفظ تعادل خود هر بیست دقیقه احتیاج به نوشیدن آب دارند، در این صورت، آیا در ماه مبارک رمضان، کفاره و قضاى روزه بر آنها واجب مى‌شود؟
جواب: اگر روزه براى آنها ضرر داشته باشد، جایز است که با نوشیدن آب افطار نمایند و قضاى آن را به جا آورند و در این حالت کفاره بر آنها واجب نیست. (امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج1، ص 970 و 971، س 739)
چند سوال از محضر مبارک آیه الله مکارم شیرازی دام ظله:
سوال: آیا زمان نیت روزه مستحب مانند روزه واجب غیرمعین است؟
روزه واجب را تا قبل از زوال ظهر می توان نیت کرد ولی روزه مستحب تا قبل از غروب وقت آن ادامه دارد.
سوال: هرگاه بیمار در اثناى روز ماه مبارک رمضان خوب شود، در چه صورت باید نیّت روزه کند؟
اگر پیش از ظهر خوب شود، و کارى که روزه را باطل مى کند انجام نداده باشد، باید نیّت روزه کند، و احتیاطاً قضا هم نماید. ولى اگر بعد از ظهر خوب شود، روزه آن روز واجب نیست، فقط باید قضاى آن را بجا آورد.
سوال: اگر انسان فراموش کند که روزه قضا دارد و آن را انجام ندهد و چند روز مانده به ماه مبارک یادش بیاید، ولى نتواند قضا را بجا آورد، حکم او چیست؟
آنچه از قضاى روزه مانده، بعد از ماه رمضان بجا مى آورد و احتیاط آن است که براى هر یک روز روزه یک مدّ طعام (یعنى معادل 750 گرم گندم) به فقیر بدهد.
و دو استفتاء از آیه الله خامنه ای دام ظله:
سوال: زنى که کودک خود را شیر مىداده و باردار هم بوده و در همان حال روزه ماه رمضان را هم گرفته است، و هنگام زایمان فرزندش مرده به دنیا آمد، اگر از ابتدا احتمال ضرر را مىداده و در عین حال روزه گرفته باشد تکلیف چیست؟
جواب: اگر با وجود خوف از ضررى که داراى منشأ عقلایى است، روزه گرفته باشد و یا بعداً برایش معلوم شود که روزه براى وى یا براى جنیناش ضرر داشته، روزهاش صحیح نیست و قضاى آن بر او واجب است، ولى ثبوت دیه جنین متوقف بر این است که ثابت شود فوت جنین مستند به روزه گرفتن وى است.
سوال: من به لطف خداوند متعال داراى فرزندى هستم که شیرخوار است. ان شاء الله تعالى بزودى ماه مبارک رمضان فرا خواهد رسید. در حال حاضر مىتوانم روزه بگیرم ولى در صورت روزه گرفتن، شیرم خشک خواهد شد. با توجه به اینکه داراى بنیه ضعیفى هستم و کودکم هر ده دقیقه شیر مىخواهد، چه وظیفهاى دارم؟
جواب: اگر به دلیل کم یا خشک شدن شیرتان بر اثر روزه، خوف ضرر بر طفل خود داشته باشید، روزهتان را افطار کنید، ولى براى هر روزى باید یک مدّ طعام به فقیر بدهید و قضاى روزه را هم بعداً بجا آورید.
