روزه عمل سادهاى نیست و تنها گرسنگى و تشنگى مایه بوجود آمدن حقیقت روزه نمی باشد، بلکه روزه بزرگترین میدان تمرین براى پاکسازى جسم از امراض گوناگون، و تزکیه روان از مفاسد اخلاقى، و منور کردن دل به نور خداست.
ارزش روزه و روزهدار
با توجه به اینکه روزه با بسیارى از برنامههاى مثبت و سازنده پیوند دارد، بىفایده نیست که مخاطبان عزیز، از ارزش روزه و روزهدار آگاه شده، ایمان آنان و عشق و محبتشان به این فرمان کمنظیر الهى بیش از پیش گردد.
کلمه رمضان از لغت رمض گرفته شده، و دانایان لغت رمض را به دو گونه توجیه کردهاند:
1ـ تابش نور خورشید، با حرارت هرچه تمامتر بر ریگ و سنگ.
2ـ باریدن باران شدید در اوخر پائیز.
اگر رمضان به معناى اول باشد، باید گفت: روزه واقعیتى است که همچون حرارت شدید مفاسد و پلیدی ها، و تجاوزات و طغیان هاى غرائز را می سوزاند و آدمى را به میدان پاکى نزدیک می کند.
و اگر به معناى دوم باشد باید گفت: روزه همچون بارانى که طبیعت را شستشو میدهد، روان انسان را از آلودگى پاک کرده، و به آدمى نیروى مقاومت داده، و جسم را از خطرات رسوبات غذائى به سنگر امان می برد و به همین معنا روایتى از رهبر اسلام (صلی الله علیه و آله) رسیده، که فرمودهاند: «ارمض اللّه فیه ذنوب المۆمنین»، رمضان زمانى است که خداوند بخاطر عمل روزه مردم مۆمن را شستشو داده و پاک می کند.
صوم رمضان یعنى، خوددارى کردن از آنچه شرع و مکتب اللّه اجازه نداده و بىتردید گروه خوددارى در پیشگاه الهى، بخاطر اجراى فرمان دوست از اعتبار خاصى برخوردارند، و نزد پروردگار و وجدان خویش رو سپیدند.
از مجموع روایات استفاده می شود، که روزه عمل سادهاى نیست و تنها گرسنگى و تشنگى مایه بوجود آمدن حقیقت روزه نمی باشد، بلکه روزه بزرگترین میدان تمرین براى پاکسازى جسم از امراض گوناگون، و تزکیه روان از مفاسد اخلاقى، و منور کردن دل به نور خداست
امام على علیه السلام می فرماید: به هنگامیکه آدم به زمین آمد، تابش خورشید چهره دل آرایش را تیره کرد، آدم از این پیش آمد، دلگیر بود، جبرئیل بر او نازل شد و به حضرتش گفت: میل دارى رویت سپید گردد، گفت آرى، عرضه داشت: روز سیزده و چهارده و پانزدهم ماه را روزه بگیر هر روزی که روزه گرفت یک سوم کبودى پوست از بین رفت و به روز سوّم تمام چهره سپید شد، اگر در این روایت جاى تاۆیل باشد باید گفت روزه عامل بدست آوردن آبرو و اعتبار در پیشگاه خداست.
رمضان زمانیست که ابتدایش رحمت، و دهه دومش زمان غرق شدن در رحمت و عاقبتش آزادى از آتش جهنم است، این آزادى از عذاب آخرت، عکسالعمل آزادى انسان از سوء خلق، طغیان غرائز و شهوات و بد کردارى بوسیله روزه ماه رمضان است، روزهاى که همراه با شرایط انجام گرفته باشد.
پیامبر عزیز در خطبه جمعه آخر شعبان، در توضیح برنامههاى رمضان چنین فرمودند: ماهى بر سر شما سایه می افکند، که در ظرف آن لیله القدر دارد، شب قدرى که از هزار ماه با ارزش تر است.
خداى بزرگ روزه این ماه را بر شما واجب نموده، و یک نماز مستحب را در شب آن مساوى با هفتاد نماز در شب هاى دیگر قرار داده، آن کس که در این ماه به کار نیکى دست بزند و برنامه خدا پسندانهاى انجام دهد ثوابش برابر با واجبى از واجبات خداست، و هر کس عمل واجبى انجام دهد. اجرش به اندازه هفتاد واجب در وقت دیگر است.
آرى اى مردم، رمضان ماه استقامت، و فراهم آوردن نیرو است، و مزد مردم با استقامت و نیرومند بهشت است. (سفینه البحار ج 2 ص 67)
رمضان
رمضان ماه مساوات است، ماهی که باید ثروتمندان مادى و معنوى به تمام کمبودهاى مردم تهیدست رسیدگى کنند، و دردهاى معنوى و اقتصادى را در درمان نمایند، در این ماه نباید گروهى سیر و دستهاى گرسنه باشند، عدهاى غرق در هدایت، و قشرى گرفتار ضلالت، در این ماه است که خداوند روزى بندگان فرمانبر را زیاد می کند، و این مسئله واقعیتى است که قرآن از آن خبر داده «آنگاه که مردم خویشتندارى بدست آرند، و از گناه و نافرمانى بپرهیزند، تمام درهاى برکات آسمان و زمین را برویشان میگشائیم». (الاعراف 96)
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: در رمضان چهار برنامه از خداوند بخواهید، دو برنامه براى جلب عنایت حق، و دو برنامههایی که از آن بىنیاز نیستید، اما دو برنامه اول یکى قرار گرفتن در حصار توحید و دور شدن از شرک و دوم بازگشت از گناه و ورود به حوزه توبه، و دو برنامهاى که از آن بىنیاز نیستید، یکى طلب بهشت، و دیگر آزادى از آتش جهنم.
پیامبر عزیز (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هر آنکس که ماه رمضان را درک کند، و خود را در مسیر آمرزش حق قرار ندهد، در کدام زمان می خواهد به جبران کمبودها برخیزد!
و نیز فرمودند: اگر خداوند به آسمان ها و زمین در چنان زمانى اجازه سخن گفتن دهد. به تمام روزهداران می گفتند برنامه شما به بهشت منتهى میگردد، و باز فرمودند: براى بهشت درى است به نام ریان و آن اختصاص به روزهداران دارد، آخرین روزهدارى که از آن وارد شود بسته می گردد.
پیامبر بزرگ اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمودند: روزهدار اگر غیبت نکند و بخوابد، خوابش عبادت است.
امام على علیه السلام می فرماید: به هنگامیکه آدم به زمین آمد، تابش خورشید چهره دل آرایش را تیره کرد، آدم از این پیش آمد، دلگیر بود، جبرئیل بر او نازل شد و به حضرتش گفت: میل دارى رویت سپید گردد، گفت آرى، عرضه داشت: روز سیزده و چهارده و پانزدهم ماه را روزه بگیر هر روزی که روزه گرفت یک سوم کبودى پوست از بین رفت و به روز سوّم تمام چهره سپید شد، اگر در این روایت جاى تاۆیل باشد باید گفت روزه عامل بدست آوردن آبرو و اعتبار در پیشگاه خداست
و نیز به مردم می فرمودند: طرحى را به شما بیاموزم که انجامش شیطان را از شما دور کند به دورى بین مشرق و مغرب؟ پاسخ گفتند آرى فرمودند: روزه رویش را سیاه می کند، دستگیرى از تهیدستان پشتش را می شکند، دوستى در راه خدا و تحمل رنج عمل شایسته ریشهاش را می کند و توبه و بازگشت به حق رگ و پى او را جدا می کند براى هر چیزى زکاتى است و زکات بدن روزه است.
پیشواى اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمودند: به هنگام رمضان در تابستان چون رنج تشنگى به انسان روى آورد، خداوند هزار ملک را مأمور آدمى می کند تا بهشت و نعمت الهى را به او بشارت دهند و او را نوازش کنند و چون افطار گردد خطاب می رسد چه بوى خوشى دارى، سپس به ملائکه میفرماید: شاهد باشید مغفرتم را نصیبش کردم.
و نیز فرمودند: آنکس که از روى ایمان و عشق به خدا روزه بگیرد و حسابگر باشد و گوش و چشم و زبان را از گناه بازدارد، در حوزه رحمت گذشته و آینده الهى قرار گیرد، و اجر ثابت قدمان نصیبش میشود. (روایات نقل شده بیشتر در ج 2 سفینه البحار باب صوم است)
امیر المۆمنین علیه السلام می فرمایند: روزه جسم خوددارى از غذاست ولى با اراده و اختیار خویش البته براى جلب مزد و فرار از عذاب، و روزه روان، خوددارى حواس پنجگانه است از گناه و پاک داشتن دل از تمام عوامل شر، و روزه دل نیکوتر است از روزه زبان و روزه زبان بهتر است از روزه شکم. (غرر الحکم ص 460)
از مجموع روایات استفاده می شود، که روزه عمل سادهاى نیست و تنها گرسنگى و تشنگى مایه بوجود آمدن حقیقت روزه نمی باشد، بلکه روزه بزرگترین میدان تمرین براى پاکسازى جسم از امراض گوناگون، و تزکیه روان از مفاسد اخلاقى، و منور کردن دل به نور خداست.
با چنین روزهاى روزى فراوان می گردد، و اجتماع سالم گشته و آدمى در پیشگاه حق کسب آبرو می کند، و در جهان بعد از بهشت بهرهمند شده، و از عذاب جهنم دور خواهد ماند.
