نمازهای مستحبی بسیار است و آنها را «نافله» گویند و از میان نمازهای نافله، نافلههای شبانهروزی بیشتر سفارش شده است.
نوافل یومیه: با هر یک از نمازهای پنجگانهی شبانهروزی یک نماز مستحبی هست که آن را نافلهی آن نماز گویند. خواندن این نافلهها بسیار مهم است و ثواب و اجر زیاد برای آن ذکر شده است. علاوه بر اینها مستحب است در ثلث آخر شب، نافلهی شب بخواند. این نماز هم دارای خواص معنوی بسیار است و شایسته است بر آن مواظبت شود.
نافلههایشبانهروزی: 1. نافلهی ظهر: هشت رکعت قبل از نماز ظهر. 2. نافلهی عصر: هشت رکعت قبل از نماز عصر. 3. نافلهی مغرب: چهار رکعت بعد از نماز مغرب. 4. نافلهی عشا: دو رکعت بعد از نماز عشا که نشسته خوانده میشود.5. نافله صبح: دو رکعت قبل از نماز صبح. 6. نافلهیشب: یازدهرکعت از نصف شب تا اذان صبح و بهتر در ثلث آخر شب.
سوال: بین نماز غفیله و نافله مغرب، ترجیح با کدام یک از ایندو است؟
با آنکه جایگاه نماز غفیله بسیار والا است، اما ظاهراً تاکیدی که بر انجام 50 یا 51 رکعت نماز (شامل واجبات و نوافل) در شبانه روز شده است، به نظر میرسد انجام نماز نافله مغرب بر نماز غفیله ترجیح داشته باشد.
البته چند نکته را نیز باید در نظر داشت:
1. گاهی ترجیح میتواند به لحاظ حالات و شرایط روحی انسان باشد؛ مثلاً کسی که مفاهیم موجود در اذکار نماز غفیله را با حالات روحی خود هماهنگتر و مناسبتر میبیند؛ میتواند نماز غفیله را ترجیح دهد.
2. هر چند نماز غفیله و نافله مغرب دو عنوان مستقل هستند و باید به صورت جداگانه انجام شوند، ولی میتوان در صورت کمبود وقت یکی از نافلههای دو رکعتی مغرب را به شکل نماز غفیله خواند و شاید خداوند ثواب هر دو نماز (غفیله و نافله مغرب) را برای چنین نمازگزاری بنویسد.
سوال: آیا نماز مستحبى را مىتوان در حال حرکت خواند؟ رعایت قبله در نمازهاى مستحبى چگونه است؟
همه مراجع (به جز آیه الله بهجت ره): نماز مستحبى در حال حرکت صحیح است و در هنگام راه رفتن و سوارى، براى نماز مستحبى رعایت قبله لازم نیست.(توضیحالمسائل مراجع، م 781 ؛ نورى، توضیحالمسائل، م 782 و وحید، توضیحالمسائل، م 787) آیه اللَّه بهجت ره: ولى در حال کار کردن در منزل، بنابر احتیاط واجب، مراعات قبله لازم است. (توضیحالمسائل مراجع، م 781)
سوال: آیا نمازهای مستحب تعداد مشخصی دارند؟ از بین این نمازها چه نمازهائی بیشتر سفارش شده است؟
جواب: نمازهای مستحبی زیاد است و عدد مشخصی ندارد و به این گونه نمازها نافله می گویند و از بین نمازهای مستحبی به خواندن نافله های شبانه روز بیشتر سفارش شده است که آن نمازها در غیر روز جمعه سیاسی و چهار رکعتند.
سوال: نوافل شبانه روز چند رکعت است؟
جواب: نوافل شبانه روز سیاسی و چهار رکعت است که هشت رکعت آن نافله ظهر است و هشت رکعت نافله عصر، و چهار رکعت نافله مغرب، و دو رکعت نافله عشاء و یازده رکعت نافله شب، و دو رکعت نافله صبح می باشد و چون دو رکعت نافله عشاء را بنا بر احتیاط واجب باید نشسته خواند، یک رکعت حساب می شود. ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه می شود.
سوال: وقت نوافل یومیه را توضیح دهید؟
جواب: نافله ظهر پیش از نماز ظهر خوانده می شود و وقت آن از اول ظهر تا موقعی که آن مقدار از سایه که بعد از ظهر پیدا می شود، به اندازه دو هفتم شاخص شود، نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می شود و وقت آن تا موقعی است که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می شود، به چهار هفتم برسد، وقت نافله مغرب بعد از تمام شدن نماز مغرب است تا وقتی که سرخی طرف مغرب که بعد از غروب کردن آفتاب در آسمان پیدا می شود از بین برود، وقت نافله عشا بعد از تمام شدن نماز عشا تا نصف شب است و بهتر است بعد از نماز عشا بلافاصله خوانده شود، نافله صبح پیش از نماز صبح خوانده می شود و وقت آن بعد از گذشتن از نصف شب به مقدار خواندن یازده رکعت نماز شب است، وقت نافله شب از نصف شب است تا اذان صبح و بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود.
سوال: وقت نماز غفیله از چه وقتی شروع و تا کی پایان می یابد؟
جواب: نماز غفیله بین نماز مغرب و عشا خوانده می شود و وقت آن بعد از نماز مغرب است تا وقتی که سرخی طرف مغرب از بین برود.
سوال: برخی نمازهای مستحبی هستند که طبق روایات تمام گناهان آمرزیده می شوند. آیا خواندن اینگونه نمازها واقعا تاکید شده است، یعنی در زمان پیامبر _ صلی الله علیه و آله و سلم _ سفارش شده اند؟ لطفا اگر می توانید یک نمونه از طرز انجام این نماز را بفرمائید.
جواب: نمازهای مستحبی مختلفی وارد شده است که به بعضی از آنها در کتاب مفاتیح الجنان اشاره شده است. اما آمرزش گناهان توسط خداوند رحمان و رحیم مشکلی ندارد، مهم آن است که شخص واقعا از گناه توبه کند و قصد بازگشت به گناه نداشته باشد که خداوند وعده فرموده است که توبه پذیر است و گناهان را می آمرزد.
سوال: آیا نماز غفیله کفایت از نافله مغرب می کند؟
جواب: گر چه نماز غفیله یک نماز مستحب مستقل است و جزء نمازهای نافله روزانه نیست، اما عده ای از فقها فرموده اند: می توان نافله مغرب را به کیفیت نماز غفیله بجا آورد و دو رکعت از نافله مغرب را به آن اکتفا نمود.