تیمم به خاک و ریگ و کلوخ و سنگ اگر پاک باشند، صحیح است . و به گل پخته مثل آجر و کوزه نیز صحیح است .
تیمم بر سنگ گچ و سنگ آهک و سنگ مرمر سیاه و سایر اقسام سنگ ها صحیح است . ولی تیمم به جواهر مثل سنگ عقیق و فیروزه باطل می باشد.
احتیاط واجب آن است که با بودن خاک یا چیز دیگری که تیمم به آن صحیح است ، به گچ و آهک پخته هم تیمم نکند. و اگر دسترسی به خاک و مانند آن ندارد و امر دایر است بین گچ یا آهک پخته ، و بین غبار یا گل ، باید به احتیاط واجب جمع کند بین تیمم به هر دو.
اگر خاک و ریگ و کلوخ و سنگ پیدا نشود، باید به گرد و غباری که روی فرش و لباس و مانند اینهاست ، تیمم
نماید. و اگر غبار در لای لباس و فرش باشد، تیمم به آن صحیح نیست ، مگر آن که اول دست بزند تا روی آن ، غبار آلوده
شود، بعد تیمم کند. و چنانچه گرد پیدا نشود، باید به گل تیمم کند.و اگر گل هم پیدا نشود، احتیاط مستحب آن است که نمازرا بدون تیمم بخواند،و بنابر احتیاط بعدا قضای آن را به جا آورد.
اگر بتواند با تکاندن فرش و مانند آن خاک تهیه کند، تیمم به گرد باطل است . و اگر بتواند گل را خشک کند و از آن خاک تهیه نماید، تیمم به گل باطل می باشد.کسی که آب ندارد، اگر برف یا یخ داشته باشد، چنانچه ممکن است باید آن را آب کند و با آن وضو بگیرد یا غسل نماید. و اگر ممکن نیست و چیزی هم که تیمم به آن صحیح است ندارد،احتیاط مستحب آن است که نماز را بدون وضو و تیمم بخواند،و بنابر احتیاط واجب بعدا قضا کند.
اگر با خاک و ریگ ، چیزی مانند کاه که تیمم به آن باطل است مخلوط شود،نمی تواند به آن تیمم کند. ولی اگر آن چیز به قدری کم باشد که در خاک یا ریگ از بین رفته حساب شود، تیمم به آن خاک و ریگ صحیح است .اگر چیزی ندارد که بر آن تیمم کند، چنانچه ممکن است باید به خریدن و مانند آن تهیه نماید.
تیمم به دیوار گلی صحیح است . و احتیاط مستحب آن است که با بودن زمین یا خاک خشک ، به زمین یا خاک نمناک تیمم نکند.
احوط این است که تیمم کند و نمازش را در وقت بخواند و بعد قضای آن اگر یقین داشته باشد که تیمم به چیزی صحیح است و به آن تیمم نماید، بعد بفهمد تیمم به آن باطل بوده ،نمازهایی را که با آن تیمم خوانده ،باید دوباره بخواند.چیزی که بر آن تیمم می کند، باید غصبی نباشد.
تیمم در فضای غصبی باطل نیست . پس اگر در ملک خود دست ها را به زمین بزند و بی اجازه داخل ملک دیگری شود و دست ها را به پیشانی بکشد، تیمم او باطل نمی شود.اگر نداند محل تیمم غصبی است و یا فراموش کرده
باشد، تیمم او صحیح است ، اگر چه فراموش کننده ، خود غاصب باشد.
کسی که در جای غصبی حبس است ، اگر آب و خاک او غصبی است ، باید با تیمم نماز بخواند. مستحب است چیزی که بر آن تیمم می کند، گردی داشته باشد که به دست بماند. و بعد از زدن دست بر آن ، مستحب استدست را بتکاند که گرد آن بریزد.
تیمم به زمین گود و خاک جاده و زمین شوره زار که نمک روی آن رانگرفته ، مکروه است . واگر نمک روی آن را گرفته باشد،باطل است .
