پوشاندن سر برای مرد
پوشانیدن مرد است سر خود را به هرچه او را بپوشاند.
مسئله 410-
احتیاط واجب (1) آن است که سر را به چیزهایی غیر پوششی هم نپوشاند، مثل گل و حنا و دوا و پوشال و غیر اینها.
1 – آیات عظام اراکی ، خویی ، تبریزی : محرم نباید سر خود را بپوشاند حتی با گل و مانند آن .(مسأله 108، م 259) .
آیه الله گلپایگانی ، آیه الله ضافی : پوشاندن سر و گوشها برای مردان حرام است ، و در این امر تفاوتی بین پوشاندن تمام یا قسمتی از سر نیست . و تفاوتی بین پوشاندن سر با پارچه و یا با حنا، گل ، گذاشتن بار بر روی سر، و یا روی دوش به طوری که قسمتی از سر را بپوشاند، و یا ارتماس در آب و امثال آن نمی باشد. آداب و احکام ، ص 161.
آیه الله صانعی : بلکه عدم جواز در آنها و در آنچه در مسأله بعد است خالی از وجه نمی باشد.
مسئله 411 –
احتیاط واجب آن است که چیزی بر سر نگذارد مثل بار برای حمل که سر به آن پوشیده شود.
مسئله 412 –
جایز است (1) ببعض بدن خود، سر را بپوشاند، مثل آنکه دستها را روی سر بگذارد، لکن احتیاط در ترک است .
1 – آیه الله بهجت : احوط و اولی ترک پوشانیدن سر به قسمت از بدن مثل دست اسد در غیر موارد ضرورت عرفیه یا شرعیه .(مناسک ، 263) .
مسئله 413 –
جایز نیست (1) سر را زیر آب کند بلکه جایز نیست (2) زیر مایع دیگری مثل گلاب و سرکه و غیر آن کند (3) .
1 – آیه الله خویی ، آیه الله تبریزی : محرم نبایستی در آب فرو رود که سرش زیر آب برود.
آیه الله سیستانی : برای محرم جایز نیست همه سر خود را در آب فرو برد بلکه بنابر احتیاط در غیر آب هم جایز نیست .
آیه الله بهجت : محرم نبایستی در آب فرو رود که سرش زیر آب شود و بنابر احتیاط در غیر آب از مایعات دیگر (مناسک ، مسأله 264) .
2 – آیات عظام خویی ، اراکی ، فاضل ، تبریزی : بنابر احتیاط.
3 – آیه الله غروی : مشروط بر اینکه به قصد پوشاندن سر بوده باشد.
مسئله 414 –
در حکم سر است بعض (1) سر، پس نباید بعض سر را هم بپوشاند و نه زیر آب یا مایع دیگری کند.
1 – آیه الله خامنه ای : جایز نیست تمام سر را زیر آب کند، ولی حرمت آن نسبت به بعض سر معلوم نیست .
آیه الله مکارم : بنابر احتیاط واجب ولی ریختن آب بر سر مانعی ندارد.
آیه الله خویی : بردن بعض سر در آب مانعی ندارد.(معتمدالعروه ، ج 4، ص 221) .
آیه الله فاضل : بنابر اقوی در تغطیه ، لکن در حمل ، بنابر احتیاط.
آیه الله سیستانی : پوشیدن بعض سر جایز نیست ولی زیر آب بردن بعض سر جایز است .
مسئله 415 –
گوشها ظاهرا (1) از سر محسوب است پس نباید آنها را پوشاند.
1 – آیه الله مکارم : بنابر احتیاط.
آیه الله تبریزی : گوشها در این حکم ملحق به سر است .
مسئله 416 –
پوشانیدن رو برای مردان مانع ندارد و از سر محسوب نیست ، پس در وقت خواب مانعی از پوشاندن آن نیست (1) .
1 – آیه الله اراکی : اشهر و اظهر آن است که جایز است .
آیات عظام خویی ، تبریزی ، بهجت ، سیستانی : متعرض این مسأله نشده اند.
مسئله 417 –
گذاشتن بند خیک آب بر سر از حکم پوشش استثناء شده و مانع ندارد.
مسئله 418 –
دستمالی را که برای سردرد بسر می بندد عیب ندارد (1) .
1 – آیه الله گلپایگانی ، آیه الله صافی : گناه ندارد ولکن کفاره دارد.
مسئله 419 –
گذاشتن سر روی بالش برای خوابیدن مانع ندارد.
مسئله 420-
اگر پارچه ای را روی کمانی بیندازند بنحوی که بالای سر باشد و سر را زیر آن کند برای حفظ از پشه مانع ندارد، و همچنین رفتن در پشه بند اشکال ندارد.
مسئله 421 –
زیر دوش حمام فتن برای محرم مانع ندارد، لکن زیر آبشاری که سر را فرو گیرد، جایز نیست (1) .
1 – آیه الله سیستانی : متعرض زیر آبشار رفتن نشده اند.
مسئله 422 – اگر سر را شست نباید (1) با حوله و دستمال خشک کند و بعض سر هم در حکم همه است .
1 – آیه الله گلپایگانی : در آراء المراجع چاپ سوم ص 168- نقل می کند که معظم له شفاها فرموده اند: خشک نمودن سر به وسیله حوله و دستمال مانع ندارد ولی باید طوری خشک کند که سر پوشیده نشود.
آیه الله بهجت : مرد می تواند سر خود را با حوله خشک کند و زن صورتش را در صورتی که این کار بتدریج انجام گیرد (پرسشهای جدید حج ، ص 11 مسأله 49) .
آیه الله سیستانی : هرچند به نحو کشیدن پارچه بر سر باشد بنابر احتیاط واجب . (ملحق مناسک ) .
آیه الله خامنه ای : خشک کردن سر با حوله اشکال ندارد مگر در صورتی که حوله را بر روی تمام سر بیندازد و سر را با آن خشک کند.
آیه الله مکارم : خشک کردن مانع ندارد به شرط اینکه سر را با آن نپوشاند.
مسئله 423 –
در وقت خوابیدن مرد نباید سر خود را بپوشاند، و اگر بدون التفات پوشانید باید فورا آن را باز کند، و همینطور اگر از روی فراموشی پوشانید واجب است فورا سر را باز کند، و مستحب است تلبیه بگوید بلکه احوط است گفتن آن (1) .
1 – آیات عظام گلپایگانی ، صافی ، بهجت : متعرض این مسأله نشده اند.
مسئله 424 –
اگر سر را بپوشاند به نحوی از انحاء، کفاره (1) آن یک گوسفند است ، و احتیاط (2) واجب کفاره است برای پوشاندن بعض سر.
1 – آیات عظام خویی ، تبریزی ، فاضل ، سیستانی ، مکارم : بنابر احتیاط واجب کفاره اش یک گوسفند است .
2 – آیه الله خامنه ای : کفاره پوشاندن سر بنابر احتیاط یک گوسفند قربانی کردن است و بعض سر حکم تمام سر را ندارد مگر عرفا بر آن صدق کند که سر را پوشانده است مثل اینکه کلاه کوچکی که فقط قسمت وسط سر را می پوشاند بر سر بگذارد.
آیات عظام خویی ، تبریزی ، بهجت ، سیستانی : متعرض این فرع نشده اند.
مسئله 425 –
احوط آن است که اگر مکرر سر را پوشانید مکرر کفاره بدهد، یعنی برای هر دفعه یک گوسفند کفاره است (1) ، گرچه تعداد کفاره معلوم نیست و بنظر بعید نمی آید واجب نبودن (2) .
1 – آیه الله اراکی ، آیه الله نوری : مخصوصا اگر بدون عذر باشد، و مخصوصا اگر مجلس آنهم متعدد باشد، پس در همه صور احتیاط، واجب است .
2 – آیه الله گلپایگانی ، آیه الله صافی : در صورت تعدد پوشاندن سر، باید کفاره متعدد بدهد. (مناسک ، مسأله 265) .
آیه الله مکارم : این احتیاط در این مسأله و مسأله بعد، وجوبی است .
آیه الله تبریزی : این احتیاط ترک نشود.
آیه الله خامنه ای : احتیاط تکرر کفاره در صورت تکرر ستر است .
مسئله 426 –
اگر سر را پوشانید و گوسفند را برای کفاره ذبح کرد و باز سر را پوشانید احتیاط به کفاره دادن دوباره خیلی مطلوب است گرچه وجوبش معلوم نیست (1) .
1 – آیه الله تبریزی : در این صورت دوباره باید کفاره بدهد.
نظر آیات عظام گلپایگانی ، صافی ، اراکی ، بهجت : در مسأله قبل گذشت .
آیه الله اراکی ، آیه الله نوری : احتیاط، واجب است .
مسئله 427 –
کفاره در صورتی واجب است که از روی علم به مسأله و عمد سر را بپوشاند، پس اگر از روی ندانستن مسأله یا غفلت و سهو و نسیان بپوشاند کفاره دارد (1) .
1 – آیه الله خویی : بلکه این است که در موارد جواز و ستر اضطرار نیر کفاره واجب نیست .(مناسک ، مسأله 256) .