رُوِیَ عَن عَلیٍّ علیه السّلام قال:

الزَّاهِدُ فِی الدُّنْیَا مَنْ لَمْ یَغْلِبِ الْحَرَامُ صَبْرَهُ وَ لَمْ یَشْغَلِ الْحَلَالُ شُکْرَه. 1

ترجمه حدیث: زاهد در دنیا کسی است که کار حرام غلبه نکند بر صبرش و مشغول شدن او به حلال غلبه نکند بر شکرش.

شرح حدیث: در این روایت کوتاه حضرت علی علیه السلام زاهد را تعریف میفرمایند نه زهد را.

شخص زاهد (پارسا) در دنیا چه کسی است؟ 1- مَنْ لَمْ یَغْلِبِ الْحَرَامُ صَبْرَهُ. کسی که کار حرام بر بردباری و صبر او غلبه نکند. یعنی وقتی که به عمل حرامی رسید، طاقتش را از دست ندهد و خدا یادش نرود 2- وَ لَمْ یَشْغَلِ الْحَلَالُ شُکْرَه. کسی که سرگرم شدن او به کار حلال، ‌او را از سپاسگذاری باز ندارد. یعنی چنان سرگرم حلال هم نمی شود که خدا یادش برود و تشکر و سپاسگذاری از او یادش برود.

این دو خصوصیت برگشت به یک چیز میکند. و آن اینکه در دنیا، هرکس در ارتباط با هر عملی، چه حلالش و چه حرامش، اگر از خدا غفلت داشته باشد به نحوی که خدا را بدست فراموشی بسپرد، این اهل زهد و پارسایی نیست. در ارتباط با حرام وقتی که به یک عمل حرامی رسید طاقتش را از دست ندهد وخدا یادش نرود. از آن طرف در جایی که حلال هم هست، ‌اما چنان سرگرمش نکند که خدا یادش برود و سپاسگذاری از‌منعم را فراموش کند.

بازگشت هر دو به یک چیز است: می گوید وقتی برخورد میکنی به حلال یا حرام، خدا یادت نرود. چون اگر در ارتباط با حرام خدا یادت باشد، صبرت را از دست نمیدهی و تحمل میکنی (صبر از معصیت). در ارتباط با حلال هم اگر قرار گرفتی، یک جوری تو را سرگرم نمیکند که خدا یادت برود. حمد و شکر خدا را فراموش نمیکنی. اگر کاری را که می خواهی بکنی خدا یادت نرفت چه در حلال چه در حرام، بدان تو در زمره زاهدان و پارسایان هستی.