نویسنده: ایرج نظافتی

شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان، دومین شب از شب های پرفضیلت قدر و شب شهادت مولا امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) است. این شب خداوند سبحان فرصتی دوباره به بندگان داده است تا به توبه واستغفار بپردازند، عفو و بخشش گناهان خود را از خالق یکتا بخواهند و با تضرع و سرنهادن برخاک درگه حضرت دوست، عبودیت خود را به اثبات برسانند.
شیخ مفید درباره شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان فرموده که در این شب صلوات بسیار بفرستید و سعی و کوشش کنید در لعن بر قاتل امیرالمؤمنین حضرت علی(علیه السلام).
«طبرسی» هم درباره شب قدر می گوید: «از آن رو به این شب، قدر گفته اند که دارای شرف و پایه ای بلند و شأنی عظیم است.»
شیخ کلینی روایت کرده که حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) در چنین شبی تا نیمه های شب و بعد از آن شروع می کرد به خواندن نماز و عبادت حق تعالی.
در روایت های اسلامی آمده است که پیامبر اعظم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) در هر شب این دهه غسل می کرد و اعتکاف در این دهه پایانی ماه مبارک رمضان مستحب است و فضیلت بسیار دارد.

قرآن و شب قدر
یکی از مهمترین شب هایی که در ماه مبارک امور بندگان مقدر می شود «شب قدر» است، شبی که قرآن در آن نازل شده و بنابر نص صریح قرآن، شبی بس مبارک است.
حجت الاسلام مبرایی دامغانی از کارشناسان علوم قرآن و حدیث درباره شب قدر چنین می گوید: «بنابر روایت های متعددی که وجود دارد نشان می دهد خداوند منان شب قدر را در ابتدای آفرینش جهان آفرید، در روایت های دیگر آمده که در چنین شبی خداوند متعال اولین پیامبر و نخستین وصی را خلق کرد.»
وی می گوید: «خداوند متعال در شب قدر مقدرات بندگان را نزد وصی و حجت خود یعنی امام زمان(عج) فرو می فرستد، فرشتگان نیز از آسمان به زمین فرود می آیند و به خدمت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) می رسند و تقدیر یک سال آینده بندگان و مؤمنان خدا مقدر می شود.»
حجت الاسلام مبرایی در پاسخ به این سؤال که دعای چه افرادی در شب های قدر مستجاب می شود و چه افرادی دعایشان مستجاب نمی شود، می گوید: «طبق روایت های مختلف و متعدد اسلامی در شب های پرفضیلت قدر دعای کسی بی پاسخ نمی ماند مگر دعای چندنفر ازجمله دعای کسی که عاق والدین است، یا صله رحم نزدیکان را قطع کرده، یا کسی که شراب و مسکرات بنوشد و همچنین فرد یا افرادی که کینه و دشمنی مؤمنی را دردل داشته باشند.»
وی دراین باره که کدام یک از شب های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم شب قدر است، می گوید: «در قرآن کریم و روایت های اسلامی دقیقاً شب قدر مشخص نشده که کدام یک از این روزهاست، در آیه 185 سوره مبارکه بقره می فرماید: «شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن» که به خوبی نشان می دهد قرآن به عنوان کتاب آسمانی و الهی در ماه مبارک رمضان نازل شده و در سوره مبارکه قدر نیز می فرماید: «انا انزلناه فی لیله القدر» که مشخص می شود قرآن عظیم الشأن در این ماه مبارک در شب قدر نازل شده است.»

قرآن در جامعه اسلامی
خواندن قرآن در شب های پربرکت رمضان و شب قدر حال و هوای معنوی خاصی دارد. در شماره های پیشین این گزارش از ارگان ها و نهادهای قرآنی و عملکرد آنها گفتیم، اما نکته ای که اغلب صاحب نظران امور قرآنی بر آن اتفاق نظر دارند این است که مسایل قرآنی دربی سرو سامانی به سر می برد و هنوز یک فرد پاسخگو و یک نهاد مشخص و مجزا تمامی فعالیت های قرآنی کشورمان را تحت نظارت و هدایت خود ندارد.
حجت الاسلام والمسلمین سید جلال یحیی زاده نماینده مردم تفت و میبد و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در تحلیل خود از اوضاع و احوال امور قرآنی کشور می گوید: «متأسفانه باید اذعان داشت که هنوز انتظارات مردم از مسئولان در حوزه قرآنی و آن ایده آل های مشخص برآورده نشده، گرچه تلاش هایی در این باره صورت گرفته که قابل قبول است اما قرآن و نشر آموزه های آن که جزء اهداف والای نظام جمهوری اسلامی است هنوز به درستی در جامعه ما جاری و ساری نشده است»
از این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی می پرسم که آیا تشکیل معاونت قرآنی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می تواند به تمامی نیازهای مرتبط با قرآن در جامعه پاسخ دهد، می گوید: «به عقیده من فقط یک وزارت خانه با داشتن معاونت قرآنی نمی تواند خلاءهای موجود را جبران کند و نمی توان و نباید این انتظار را داشت که با تشکیل چنین معاونتی در وزارت ارشاد یک شبه تمامی مشکلات جامعه قرآنی حل و فصل شود، اما این اقدام می تواند قدم اول در راه ساماندهی به مبانی و مباحث قرآنی در کشورمان باشد وما را به معیارهای آیده آل و واقعی نزدیک کند.»
حجت الاسلام والمسلمین یحیی زاده به گسترش مفاهیم قرآنی در جامعه اشاره می کند و می گوید: «حال که بحث تشکیل معاونت قرآنی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح شده باید گفت که در برابر قرآن همه نهادها و وزارتخانه ها مسئول اند و اینجور نیست که فقط یک وزارتخانه تکلیف و وظایفی داشته باشد و دیگران هیچگونه تکلیفی نداشته باشند، تعالیم قرآنی باید جزء اصلی برنامه های تمامی نهادها و سازمان ها قرار بگیرد.»
این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به فضیلت های شب قدر و ماه مبارک رمضان و نقش قرآن در این ماه اشاره می کند و می گوید: «همه فضیلت های ماه مبارک رمضان به خاطر نزول قرآن در این ماه است و حتی فضیلت های شب قدر هم به خاطر این است که در چنین شبی قرآن نازل شده است و دین آسمانی ما هم که تمامی دستورات خرد و کلانش به نوعی با قرآن و آموزه های آن گره خورده است، یعنی ما از آغاز و انجام و فرجام، هر چه داریم از قرآن و دستورات آسمانی آن نشأت می گیرد.»
وی می گوید: «در طول تاریخ اسلام، هرگاه مسلمانان به قرآن نزدیک شده اند توفیقات خاص و پیروزی های چشمگیری نصیب شان شده است و هر چقدر هم دور شده اند به همان مقدار به شکست و نافرجامی نزدیک شده اند.»

علی (علیه السلام) و قدر
هنگامی که حضرت علی علیه السلام سوره مبارکه «انا انزلنا» را می خواند فرزندانش، امام حسن (علیه السّلام) و امام حسین (علیه السّلام) نزد او بودند. امام حسین (علیه السلام) به پدر گرامیش عرض کرد: ای پدر، وقتی تو این سوره را می خوانی، شیرینی و حلاوت دیگری از آن حس می شود.
حضرت علی (علیه السّلام) فرمود: ای فرزندم! من از این سوره چیزی می دانم که تو اکنون نمی دانی، چون این سوره فرود آمد جد تو پیامبر (صلی الله علیه و آله) مرا خواست. وقتی نزد او رفتم، سوره را خواند، آنگاه دست خویش را به روی شانه راست من نهاد و فرمود: ای برادر و وصی من،
و ای ولی امت من پس ازمن، این سوره پس از من از آن تواست و پس از تو از آن دو فرزند تو است، جبرییل حوادث یک سال امت مرا در شب قدر به من خبر می دهد، پس از من این اخبار را به تو خواهد داد و این سوره در قلب تو و در قلب اوصیای تو همواره نوری تابناک خواهد افشاند تا به هنگام طلوع سپیده دمان ظهور قائم «عج».

قرآن، داروی شفابخش
حجت الاسلام یحیی زاده درباره عظمت قرآن و شب های قدر در گفتگو با سرویس گزارش روز کیهان می گوید: «قرآن داروی شفابخش برای تمامی دوران هاست، در زمان ما نیز انقلاب اسلامی با توسل به قرآن و با رهبری یک چهره قرآنی همچون حضرت امام خمینی (ره) بود که به سرانجام رسید، حال اگر می ببنیم مسائلی همچون تهاجم فرهنگی در درون این جامعه رخنه کرده نشان می دهد که به همان مقدار از قرآن و رهنمودهای الهی آن دور شده ایم، چون تنها نسخه ای که می تواند تمامی دردهای ما در حوزه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را شفا دهد همین قرآن کریم است و بهترین زمان متوسل شدن به قرآن ماه مبارک رمضان و شب های پر فضیلت قدر است.»
«محمدرضا امیرحسن خانی»، نماینده فردوس و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز درباره نقش قرآن در جامعه اسلامی می گوید:« ما قرآن را فقط یک کتاب صرفاً مقدس مذهبی نمی بینیم بلکه قرآن را به عنوان یک کتاب جامع و کامل در امور زندگی و آیین نامه اجتماعی بسیار عالی می بینیم که حل تمامی مسائل و ارایه راهکارهای مختلف را در بطن و متن خود دارد، که این مسئله یکی از نکات بارز و برجسته دین مبین اسلام نسبت به سایر ادیان الهی است.»
این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی معتقد است که باید به تفسیر و تطبیق قرآن مطابق نیازهای اجتماع امروز بپردازیم.
وی می گوید:«به اعتقاد بنده اگر خواهان جامعه قرآنی هستیم باید به تمام معیارها و حد و حدود قرآن و دستورات آن آشنا باشیم و این کتاب را به عنوان اصول اولیه تمامی امور زندگی قلمداد کنیم، چون اگر معتقدیم که قرآن یک کتاب آسمانی است و برپیامبر اعظم(ص) نازل گردیده باید به دستورات آن عمل کنیم.»
«امیرحسن خانی» به نقش معاونت قرآنی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره می کند و می گوید:«تشکیل معاونت قرآنی در وزارت ارشاد حرکت خوبی است اما به عقیده من نه تنها این وزارتخانه بلکه سایر وزارتخانه ها و سازمان ها باید «معاونت قرآنی» داشته باشند.»
وی به فاصله جامعه کنونی با منطق قرآنی اشاره می کند و می گوید:«به عنوان مثال شما اگر وضعیت بانک ها را ببینید ملاحظه می کنید که با منطق قرآن فرسنگ ها فاصله دارد، اگردر گذشته ها به فکر قرآنی شدن تمامی ارکان جامعه بودیم شاید راه امروز را نمی رفتیم و چه بسا راهی روشن تر از امروز را درپیش رو داشتیم و یا در مسائل قضایی هنوز با معیارها و حدود تعریف شده در قرآن کریم فاصله بسیار زیاد داریم.»
این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس به نقش آموزش وپرورش و آموزش عالی درترویج آموزه های قرآنی اشاره می کند و می گوید:«باید به فکر بالا بردن سطح کیفی کلاس های قرآن در مدارس و دانشگاه ها باشیم، یعنی دو نهاد مهم آموزش و پرورش و آموزش عالی باید به تفسیر وتعمیق قرآن بیشتر از قرائت آن بها بدهند، چون قرائتی که تدبر و اندیشه ای در آن جریان نداشته باشد قطعاً بی فایده خواهد بود.»
دکتر لاله افتخاری، عضو فراکسیون قرآن و عترت و نماینده مردم تهران نیز از مهجوریت قرآن در آموزش و پرورش و وزارت علوم انتقاد می کند و می گوید:« باید این دو نهاد مهم دروس قرآنی به معنای واقعی داشته باشند، اینکه سرفصل های دروس سکولار باشد و درکنار آن آیاتی از قرآن را بیاوریم، اسلام مالی کردن است نه اسلامی کردن، امروز این دو وزارتخانه رسالت سنگینی را در عرصه توسعه آموزه های قرآنی به عهده دارند».
این نماینده مردم تهران درپاسخ به سؤالم درباره طرح های فراکسیون قرآن و عترت مجلس شورای اسلامی برای ترویج مفاهیم و آموزه های قرآنی درجامعه می گوید:« کلی ترین و محوری ترین برنامه ما در فراکسیون قرآن و عترت مجلس طرح سامان دهی درعرصه قرآن کشور است، که البته این نگاه را تا سطح بین المللی هم ارتقاء داده ایم، یعنی با توجه به دو وظیفه نظارت و قانونگذاری که برعهده نمایندگان گذارده شده، یک فعالیت بین المللی هم دراین فراکسیون داریم.»
وی درتوضیح این مسئله می گوید:«درمجلس هفتم برای اولین بار ما این فراکسیون را دایر کردیم که بسیار مورد استقبال پارلمان سایر کشورهای اسلامی قرارگرفت، ما نیز برنامه های داخلی در عرصه قرآن آموزی را در سطح بین المللی و جهان اسلام پیگیری می کنیم و هم از تجربیات سایر فعالان قرآنی در سطح دنیای اسلام بهره مند می شویم و هم تجربیات کشورمان را در اختیار مشتاقان امر قرآن در دنیا قرار می دهیم.»
منبع: http://www.bashgah.net