جلال الدین مولوی می گوید چند نفر کور را برای شناسایی ، به دور فیل جمع کردند هر کدام در قسمتی از بدن فیل قرار گرفتند و با لمس دست به روش کوران به شناسایی فیل پرداختند و پس از ساعتی هر کدام تعریفی از فیل داشتند که همان برداشت شخصی آنها بود و هیچکدام به تعریف فیل شباهتی نداشت . روش برداشت برخی افراد از ادیان الهی خصوصاً اسلام بی شباهت به داستان فوق نیست با دیدن یک آیه و روایت، اسلام را به خشونت گرایی، یا فاشیسم یا تسامح و تساهل و… متهم می کنند بدون آنکه مقدمات و مؤخرات آیات و احکام را بدانند.با این مقدمه می رویم سراغ مقاله ای که با عنوان ( «اسلام،خاورمیانه و فاشیسم» از ابن وراق به ترجمه ا. فرزام) در سایت اخبار روز منعکس شده است که لازم است برخی از مطالب غیر واقع در این مقاله را از نظر بگذرانم.
نویسنده در فرازی از مقاله مذکور با توجه به بعضی از آیات جهاد،اسلام را دین تمامیت خواهی به حساب آورده که فقط سلطه بر همه جهان را می طلبد در حالی که بررسی آیات جهاد حقایق دیگری را برای ما روشن می سازد.از نظر اسلام جنگ یک حالت استثنایی بوده و آن در صورتی است که راه کارهای مسالمتآمیز به جایی نرسد.در جنگ اسلامی یا «جهاد» بر خلاف جنگهای معمول دنیا ، اهداف شخصی،آدم کشی،کشورگشایی، تحمیل عقیده و بالاخره مداخله نظامی در امور سایر کشورها مد نظر نبوده بلکه ممنوع است.قرآن کریم ، محاربه را برای اهداف خاصّی بیان میدارد که در اینجا به چند مورد آن اشاره میشود:
1. دفع تجاوز
«وَ قاتِلو فی سَبیلِ اللَّهِ الَّذینَ یُقاتِلونَکُم وَلاتَعتَدوا اِنَّ اللَّهَ لایُحِبُّ الْمُعتَدینَ»[1] در مورد این که با چه کسانی باید جنگید، جمله ( الذین یقاتلونکم )آنان که با شما جنگ میکنند، صراحت دارد که تا طرف مقابل دست به اسلحه نبرده و به مقاتله و مبارزه نپرداخته است، مسلمانان نباید پیش دستی کنند. نکته دیگر این که، حتّی در جنگ با کسانی که با شما جنگ و ستیز دارند، نبایستی تعدّی و افراط داشته باشید.
2. رفع فتنه
«وَ قاتِلوهم حتی لاتَکونَ فِتنَهٌ وَ تکونَ الدِّینُ لِلَّهِ فَاِنِ انَتَهوا فَلا عُدوانَ عَلی الظّالِمینَ»[2] جهاد اسلامی نه به خاطر اهدافی که بشر در جنگهای خود معمولاً دارد، نه در راه فرمان روایی در زمین و کشور گشایی، نه برای به دست آوردن غنیمتهای فراوان، و نه به خاطر تهیه بازارهای فروش یا به دست آوردن مواد خام یا برتری بخشیدن گروهی یا نژادی بر گروه و نژاد دیگر.
بلکه با جلب خشنودی پروردگار، حمایت از کسانی که در معرض فریب و گمراهی قرار گرفتهاند و برچیدن بساط شرک و بت پرستی از محیط جامعه انسانی و پیاده کردن دستورات خدا انجام می گیرد. اسلام در عین این که مردم جهان را به انتخاب دین اسلام که آخرین و بالاترین دین است، دعوت میکند؛ آزادی عقیده را محترم میشمارد. به همین دلیل به اقوامی که دارای کتاب آسمانی هستند فرصت کافی میدهد که با مطالعه و تفکر، آیین اسلام را بپذیرند و اگر نپذیرفتند با آنها به طور “یک اقلیت هم پیمان” معامله میکند و با شرایط خاصّی که نه پیچیده است و نه مشکل، با آنها همزیستی مسالمتآمیز خواهد داشت.
ولی شرک و بت پرستی نه دین است و نه آیین، نه محترم شمرده میشود، بلکه یک نوع خرافه و انحراف و یک نوع بیماری فکری و اخلاقی است که باید به هر قیمت ممکن، آن را ریشه کن ساخت.
کلمه آزادی و احترام به فکر دیگران در مواردی به کار برده میشود که فکر و عقیده لااقل یک ریشه صحیح داشته باشد. امّا انحراف، خرافه و بیماری چیزی نیست که محترم شمرده شود.[3] اگر بیمار مبتلا به ایدز را در قرنطینه قرار دادید آیا لطمه به آزادی انسانها وارد شده است؟
3. جنگ با نقض کنندگان پیمان، توطئه گران و آغاز گران جنگ:
«اَلاتُقاتِلونَ قَوماً نَکَثُوا اَیمانَهُم و هَمّوا بِاِخراجِ الرَّسولِ وَ هُم بَدَءُوکم اَوَّلَ مَرَّهٍ، اَتَخشَو نَهُم، فَاللَّهُ اَحَقُّ اَن تَخشَوْهُ اِن کُنتُم مُؤمنینَ»[4]
بر اساس این آیه شریفه، جنگ با کسانی که نقض عهد و پیمان نمودهاند، تلاش برای اخراج پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم از وطن خودش دارند و نخستین بار جنگ را آغاز نمودهاند، تجویز شده است.
4. رفع استضعاف از ستمدیدگان:
«وَ مالَکُم لا تُقاتِلونَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ المُستَضعَفینَ مِنَ الرِّجالِ وَالنّساء وَ الوِلدانِ الّذین یَقولون رَبَّنا اَخرِجنا من هذِهِ القَریَهِ الظالِمِ اَهلُها وَ اجعَل لَنا مِن لَدُنکَ وَلیاً وَ اجعَل لَنا مِن لَدُنکَ نَصیرا»[5]
بر اساس این آیه شریفه، در فرهنگ اسلامی جهاد دو هدف جامع دارد، یکی “هدف الهی” و آن نشر اصول فضیلت و ایمان، و دیگری “هدف انسانی” و آن دفاع از ستم دیدگان و زنان و مردان بال و پر شکسته و کودکان محروم است.
5. دفاع از سرزمین:
«اُذِنَ لِلَّذینَ یُقاتِلونَ بِاَنَّهُم ظُلِموا و اِنَّ اللَّهَ عَلی نَصرِهِم لَقَدیرٌ، الَّذینَ اُخرِجُوا مِنْ دیارِهِم بِغَیرِ حَقٍّ اِلاّ اَن یَقولوا رَبُّنَا اللَّهُ…»[6] به کسانی که مورد ستم واقع شده و به ناحق از سرزمین شان بیرون رانده شدند، اذن و اجازه مقاتله و جهاد داده شده است.
و از طرف دیگر تقسیم کشورها به دارالاسلام و دار الکفر به معنی جنگ دائم نیست، رفتار مسالمت آمیز مسلمانان در طول قرون و اعصار با اقلیت های دینی و دستور عدم تخریب در مناطق اشغال شده و عدم تعقیب فراریان از جنگ ، رفتار مسالمت آمیز با اسیران و مجروحین خود دلیل روشنی بر روش مسالمت آمیز اسلام با دشمنان است .
اگر فرمانده نابخردی در قسطنطنیه جنایتی را مرتکب شده نمی توان آن را به حساب اسلام گذاشت همان گونه که جنایت مسیحیان در جنگ های صلیبی را به پای دین عیسی (علیه السلام) نمی گذاریم.
دست اندرکاران این مقاله باید بدانند اولین کسانی نیستند که بر اثر جهل و عناد به تخریب مسایل اسلام پرداخته اند و قطعا آخرین فرد هم نخواهند بود اما بدانند که علی رغم همه تحریفات وتبلیغات مخرب که از رسانه های گروهی بر علیه اسلام به گوش می رسد ، اسلام راه خود در میان توده ها و اقوام و ملل دنیا پیدا کرده است« ان العزه للله و لرسوله» . با این شعر نغز از شاعر شیرین سخن ایران کلام را به پایان می بریم
ای مگس عرصه سیمرغ نه جولانگه توست عرض خود می بری و زحمت ما می داری
[1] . سوره بقره ، آیه 190؛ «ودر راه خدا ، با کسانی که با شما می جنگند ، بجنگید ولی از اندازه در نگذرید، زیرا خداوند تجاوز کاران را دوست ندارد.»
[2] . سوره بقره ، آیه 193؛ «با آنان بجنگید تا دیگر فتنه ای نباشد و دین، مخصوص خدا شود . پس اگر دست برداشتند ، تجاوز جز بر ستمکاران روا نیست.»
[3] . ر.ک: ناصر مکارم شیرازی و دیگران ، تفسیر نمونه ، ج2، صص14ـ16.
[4] . سوره توبه، آیه 13؛ چرا با گروهی که سوگندهای(پیمان های) خو را شکستند و بر آن شدند که فرستاده{خدا}را بیرون کنند و آنان بودند که نخستین بار (جنگ را) با شما آغاز کردند نمی جنگید ؟ آیا از آنان می ترسید ؟ با اینکه اگر مؤمن اید خدا سزاوار تر است که از او بترسید.
[5] . سوره نساء، آیه75 ؛ و چرا شما در راه خدا (و در راه نجات) مردان و زنان و کودکان مستضعف نمی جنگید ؟ همانا که می گویند : « پروردگارا ، ما را از این شهری که مردمش ستم پیشه اند بیرون ببر ، و از جانب خود برای ما سرپرستی قرار ده و از نزد خویش یاوری برای ما تعیین فرما».
[6] . سوره حج 39ـ40؛ به کسانیکه جنگ بر آینان تحمیل شده، رخصت (جهاد) داده شده است، چرا که مورد ظلم قرار گرفته اند، و البته خدا بر پیروزی آنان سخت تواناست؛ همانا کسانیکه به نا حق از خانه هایشان بیرون رانده شدند ( آنهاگناهی نداشتند) جز اینکه می گفتند « پروردگار ما خداست »…
محمد عبداللهی
