نویسنده: نیره محمد دخت پرچمی

پس از 9 ماه انتظار و پشت سر گذاشتن دردسرهای بارداری و پس از زایمان و سختی های آن، فکر می کنید می توانید یک نفس راحت بکشید؟ شاید خیلی ها به شما بگویند که نه و این تازه شروع دردسرهای دیگراست، اما این طور نیست. نگهداری از نوزاد، اگر برخی اصول کلی را در نظر داشته باشید، آن قدرها هم کار سختی نیست. برای نگهداری بهتر از یک نوزاد باید ابتدا در مورد نیازهای او اطلاعات بدست بیاورید. تجربیات یک بزرگ تر، دوست یا حتی یک مربی که خود سابقه ی نگهداری از نوزاد را داشته است در این مواقع خیلی بهتر به کار می آید. در روزهای اول بهتر است یک همراه داشته باشید، این همراه حتی اگر یک نوجوان بی تجربه هم باشد می تواند به شما کمک کند.

نگه داشتن نوزاد

اولین و مهم ترین اصل در مراقبت نوزاد، روش صحیح نگه داشتن اوست. تا زمانی که نوزاد قدرت کنترل سر و گردن خود را بدست نیاورده است، باید با دقت تمام مراقب سر و گردن او بود. حمایت مناسب از سر، موقع در آغوش گرفتن یا بطور عمودی نگه داشتن کودک یک اصل مهم است.
به هیچ وجه کودک را تکان ندهید یا نلرزانید. بعضی از والدین اغلب موقع بازی کردن یا موقع ناراحتی نوزاد، او را تکان می دهند. این مساله می تواند عوارض وحشتناکی مانند خون ریزی مغزی را هم به دنبال داشته باشد. موقع حمل کودک در سبد نوزاد، گهواره یا صندلی مخصوص او، مطمئن شوید که نوزاد به خوبی در جای خود قرار گرفته و محکم شده است و احتمال لغزیدن یا افتادن وجود ندارد.

غذا دادن به نوزاد

تفاوتی نمی کند که نوزاد شما از شیر مادر استفاده می کند یا شیر خشک؛ در هر دو صورت شما باید روزانه چند بار به او غذا بدهید. توصیه می شود که شیر دادن به نوزاد فقط به درخواست او انجام شود. گریه کردن نوزاد موقع گرسنگی بهترین علامت برای زمان شیر دادن اوست، اما بعضی نوزادها به جای گریه کردن از علایم دیگری استفاده می کنند، کارهایی مانند مکیدن انگشت، بردن دست به دهان با ایجاد صدای مکیدن، می تواند از علایم گرسنگی باشد. یک نوزاد به طور معمول هر دو تا سه ساعت به شیر احتیاج دارد. اگر به او شیر مادر می دهید اجازه بدهید هر بار تغذیه از پستان مادر، ده تا پانزده دقیقه طول بکشد.

خوابیدن نوزاد

اگر اولین بارتان است که بچه دار می شوید، شاید روزهای اول تعجب کنید که نوزادتان روزی شانزده ساعت می خوابد. نوزادان اغلب هر سه تا چهار ساعت یک بار می خوابند و شب و روز زیاد برای شان فرقی نمی کند. در سه ماه اول زندگی، آنها در شب حداقل شش تا هشت ساعت می خوابند. اما در این مدت حداقل یک بار برای شیر خوردن بیدار می شوند. به تدریج نوزادان با بالارفتن سن عادات خاص خود را پیدا می کنند. به همین دلیل تا زمانی که وزن طبیعی دارند و سالم به نظر می رسند، نباید زیاد نگران زمان خواب یا بیدار شدن آنها بود. به یاد داشته باشید موقع خواب حتماً کودک را به پشت بخوابانید تا جلو نشانگان مرگ ناگهانی نوزاد که اغلب موقع خواب به وجود می آید، گرفته شود.

آروغ زدن

نوزادان اغلب موقع شیرخوردن مقداری هوا هم می بلعند که موجب نفخ می شود و به همین دلیل گریه می کنند. برای جلوگیری از نفخ نوزاد باید بطور مرتب او را وادار به آروغ زدن کنید. در مورد نوزادانی که زیاد نفخ می کنند. پس از سی میلی لیتر شیر خشک یا پنج دقیقه شیر خوردن از سینه ی مادر، باید کودک چند دقیقه برای آروغ زدن تحریک شود. برای آروغ زدن کودک روش های زیر را بکار ببرید:
کودک را در آغوش بگیرید و سرش را روی شانه تان قرار دهید. مراقب سر کودک باشید و با دست دیگر آرام روی پشتش بزنید.
بنشینید و کودک را روی پاهایتان بگذارید. با یک دست سینه و سر نوزاد را نگه دارید و با دست دیگر به آرامی به پشتش ضربه بزنید. اگر نوزاد را روی پای خود می خوابانید باید توجه داشته باشید که صورت نوزاد به سمت پایین باشد و سر کودک بالاتر از سینه اش قرار بگیرد. اگر با این روش ها نوزاد آروغ نزد. حالتش را عوض کنید و پیش از غذا دادن دوباره، در وضعیت دیگری چند دقیقه تحریکش کنید. همیشه پس از تمام شدن زمان شیرخوردن، نوزاد را وادار به آروغ زدن کنید و حداقل ده تا پانزده دقیقه او را به صورت عمودی نگه دارید تا بالا نیاورد.

پوشک کردن بچه

پیش از بچه دار شدن، این نکته را به یاد داشته باشید که نوزاد در روز حداقل ده بار به عوض کردن پوشک نیاز پیدا می کند و این یعنی هفتاد بار در هفته.
پیش از عوض کردن پوشک اطمینان پیدا کنید که تمام لوازم مورد نیاز در دسترس تان است و لازم نیست تا برای تهیه ی چیزی نوزاد را تنها بگذارید.
پوشک تمیز، روغن یا پودر بچه، یک ظرف آب گرم برای شستشوی بچه، یک حوله ی تمیز و ظرف زباله حداقل لوازم مورد نیاز تعویض پوشک است.
پس از هر بار کار کردن شکم یا خیس شدن پوشک باید آن را تعویض کرد. نوزاد را به پشت بخوابانید و پوشک کثیف را جدا کنید، با استفاده از آب ولرم و حوله ی تمیز، به آرامی نوزاد را تمیز کنید. وقتی که پوشک یک نوزاد پسر را تعویض می کنید، مراقب باشید، چون تماس پوست لخت او با هوای سرد ممکن است موجب ادرار کردن نوزاد شود. موقع تمیز کردن نوزاد دختر دقت کنید حوله را از جلو به عقب بکشید تا مانع به وجود آمدن عفونت ادراری شوید. برای جلوگیری از به وجود آمدن راش یا کهیر ناشی از پوشک هم باید حتماً از روغن یا پودر بچه استفاده کنید.
سوختگی پوشک یا کهیر ناشی از آن اغلب یک تورم قرمز رنگ و دردناک است که ظرف چند روز و پس از شستن با آب گرم و چرب کردن پوست و مدتی استفاده نکردن از پوشک از بین می رود.
منبع:نشریه 7 روز زندگی، شماره 98.