نویسنده:امام موسی صدر‏(حفظه الله تعالی)

هنگامی که ماه رمضان و روز عید به روزمرگی و عادت تبدیل می‌‏گردند، طبیعی است که از مظاهر زندگی عادی تجاوز نمی‌کنند و در ظرفِ زمانی محدود خود متوقف می‌‏شوند. اما ماه رمضانی که از ارکان اسلام است و عید فطری که از اعیاد اسلامی است، خصوصیاتی کاملاً متفاوت دارند. رفتارهای سطحی و رسوم و عادت‌ها را درمی نوردند و از محدوده زمانی خارج می‌‏شوند. ‏
با این اوصاف متوجه می‌‏شویم که هدف این عبادات، پس از عید است. ماه رمضان زمانِ آماده ‏سازی و روز عید آغاز عمل است. در حقیقت، ماه رمضان برهه‌ای است که مابَعدِ خود را تولید می‌کند و در روز عید، انسانی جدید زندگی تازه خویش را آغاز می‌کند. ابعادِ وجودی این انسان با انسانِ پیشین متفاوت است. او با درک و فهمِ گسترده ‏تری که به سببِ یک ماه آموزش و ممارست، عمق و امتدادِ بیشترى یافته است؛ زندگی می‌‏کند.‏
‏ او از احساسی رقیق‏تر، که از روزه کسب کرده، برخوردار شده است. روزه ‏اى که او را با درد و رنجِ رنج‏دیدگان آشنا کرده است. او با نیرویی که آن را در تمرینِ الهی خود به دست آورده است، حرکت می‌کند. بنابراین، پایداری و ثباتِ او افزون‏تر شده و صبر و اعتدالش رشد کرده است.‏
‏ این انسان بزرگ، با تحول عمیقی که در وجود خویش احساس می‌‏کند، در صبح روز عید، هنگامی که زکات می‌‏پردازد و نام پروردگار خویش را یاد می‌کند و نماز می‌‏گزارد؛ در این هنگام، جشن می‌گیرد تا خدا را شکر گزارَد و شادمان باشد. آنگاه زندگی جدید خویش را آغاز می‌‏کند. این زندگی با حیات عادی او، آن زمان که در محدوده مسائل شخصی خود به سر می‌بُرد و روحِ خویش را در پیله منیتِ خود محبوس کرده بود، متفاوت است. بدین گونه، احساسات و فعالیت‌های خویش را مهار می‌‏کند.‏
‏ او در ظاهر فردی از امّت است، ولی در حقیقت، خودْ یک امت است. او موجودی نامتجانس و قطعه‌ای غریب و ناهماهنگ در پیکر جامعه بود. چیزی بود غیر از آنچه الآن شده است. اینک جزیی است حقیقی از امّت خویش که ابعاد وجود خود را با وجودِ همنوعانش پیوند می‌‏زند و افق فهم و احساس خویش را به فهم و احساس دیگران نزدیک می‌سازد. در نتیجه، پیوندِ امّت مستحکم‏تر و کنش و واکنش میان آن بیشتر و بازدهی آن افزون‏تر خواهد بود.
اینک، پس از عید، دردهای نیازمندان، رنج‏دیدگان و محرومان را حس می‌کند و برای کاهش باری که بر پشت آنها سنگینى می‌‏کند، چاره می‌‏اندیشد و در این راه می‌‏کوشد. او اینک از مشاهده بی‌سواد، بیمار، و منحرف، دردمند می‌‏شود.
این انسانِ جدیدِ ما احتکار را نمی‌‏پسندد، پس خود احتکار نمی‌‏کند و اجازه نمی‌‏دهد در میان امتش احتکار کنند. احتکاری که مورد قبول او نیست، به احتکارِ کالا و نیازمندی‌های مادی مردم محدود نمی‌‏شود، بلکه او با احتکارِ علم، احتکارِ مقام، احتکارِ سازندگی و حتی احتکارِ دین و بهشت هم به شدت مخالفت می‌‏ورزد. او انسان‌ها، همه انسان‌ها را دوست دارد. و انحراف، کج‏روی، الحاد، و بی‌‌‏مبالاتی انسان را نمی‌‏پسندد و برای درمان آن تلاش می‌‏کند؛ آنچنان که فرزندانِ بیمارِ خود را درمان می‌کند.
این است مسیر و خط مشی مسلمان پس از عید فطر: تلاشِ دائمی برای درمانِ مشکلاتِ اجتماعی، تلاش برای احقاق حقوق طبقات محروم، کوشش مستمر برای ارتقای سطح زندگی اقشار محروم و توسعه همه مناطق مظلوم. تلاشی دائمی، پس از شناختِ ابعاد و دامنه مشکلاتِ جامعه و پس از شناسایی کسانی که از این مشکلات رنج می‌‏برند و پس از آمادگی روحی صابرانه و خلل‌‏ناپذیر. تلاشی که از فعالیت اجتماعی وسیله‌ای برای خدمت به انسان می‌سازد، و وسیله‌ای برای عبادت خداوند. خدا را می‌‏توان با خدمت به بندگانش نیز عبادت کرد.
انسانِ جدیدِ ما که به موفقیتِ خود باور دارد، مردم را دوست می‌دارد؛ حتی منحرفان را، و برای درمان آنها تلاش می‌‏کند. محرومان را دوست دارد و برای درمان درد آنها تلاش می‌‏کند. با قلبی دردمند اما امیدوار، به دیدار نسل گم‏کرده ‏راه می‌‏شتابد؛ با برخوردی مثبت، نه با اتهام زدن به دیگران.‏
‏ با این ثروت، و با این سلاح؛ یعنی با انسانِ پس از عید، وطنِ خود را می‌سازیم و بساطِ ظلم و تبعیض را از جامعه خود بر می‌‏چینیم و به انسان خدمت می‌کنیم و این‏چنین عبادت می‌‏کنیم پروردگار بخشنده و مهربانمان را.‏