1. قال
الامام علی – علیه السّلام – : أَلْفُتُوَّهُ عَلی أَرْبَعَهٍ: أَلتَّواضُعُ مَعَ
الدَّوْلَهِ وَ الْعَفْوُ مَع الْقُدْرَهِ وَ النَّصیحَهُ مَعَ الْعَداوَهِ وَ
الْعَطِیَّهُ بِلا مِنَّهٍ.

«السعاده
الابدّیه، ص 83»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: جوانمردی چهار گونه است: فروتنی هنگام
فرمانروایی و حکومت، گذشت هنگام قدرت، خیرخواهی هنگام دشمنی و بخشش بدون منت
گذاردی.

2. قال الامام علی – علیه السّلام – : ما
حَمَلَ الرَّجُلُ حمْلاً أَثْقَلَ مِنَ أَلْمُرُوَّهِ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 258»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: آدمی، باری به سنگینی مروّت بر دوش
نکشیده است.

3. قال الامام علی – علیه السّلام – : أَلْمُرُوَّهُ
اِسْمٌ جامِعٌ لِسائِرِ الْفَضائِلِ وَ الْمَحاسِنِ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 258»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: مروّت، نامی است جامع همه فضیلت ها و
خوبی ها.

4. قال الامام علی – علیه السّلام – : مُرُوَّهُ
الرَّجُلِ عَلی قَدْر عَقْلِهِ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 258»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: مروّت هر کس، به قدر عقل و اندیشه اوست.

5. قال الامام علی – علیه السّلام – : مَیْزَهُ
الرَّجُلِ عَقْلُهُ، وَ جَمالُهُ مُرُوَّتُهُ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 258»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: امتیاز آدمی به عقل اوست و زیبایی او به
مروّتش.

6. قال الامام علی – علیه السّلام – : أَلْمُرُوَّهُ
تَحُتُّ عَلَی الْمَکارِمِ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 258»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: مروّت، آدمی را به صفات عالی بر می انگیزاند.

7. قال الامام علی – علیه السّلام – : أَلْمُرُوَّهُ
تَمْنَعُ مِنْ کُلِّ دَنِیَّهٍ.

«میزان
الحکمه، ج 9، ص 110»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: مروّت، انسان را از هر گونه پستی باز می دارد.

8. قال الامام علی – علیه السّلام – : مِنْ
أَفْضَلِ الدّینِ أَلْمُرُوَّهُ وَ لاخَیْرَ فی دینٍ لَیْسَ لَهُ مُرُوَّهٌ.

«میزان
الحکمه، ج 9، ص 117»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: مروّت، از فضیلت های هر آیینی است و هر آیینی
که مروت ندارد، خیری در آن نیست.

9. قال الامام علی – علیه السّلام – : مَعَ
الثّروَهِ تَظْهَرُ أَلْمُرُوَّهُ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 258»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: جوانمردی، هنگام دارایی آشکار می شود.

10. قالَ النَّبِی – صلّی الله علیه و آله
– : مُرُوَّتُنا أَهْلُ الْبَیْتِ، أَلْعَفْوُعَمَّنْ ظَلَمَنا وَ اِعطاءُ مَنْ حَرَمَنا.

«بحار
الانوار، ج 17، ص 41»

پیامبر اسلام – صلّی الله علیه و آله – فرمود: مروّت ما اهل بیت، گذشت از
کسی است که به ما ظلم کرده و بخشش به کسی است که ما را محروم کرده است.

11. سُئِلَ الصّادِقُ – علیه السّلام – مَا
أَلْمُرُوَّهُ؟ فَقالَ – علیه السّلام -: لا یَراکَ اللهُ حَیْثُ نَهاکَ، وَ لا یَفْقِدَکَ حَیْثُ
أَمَرَکَ.

«تحف
العقول، ص 264»

از امام صادق – علیه السّلام – پرسیدند؛ مروّت چیست؟ امام – علیه السلام – فرمود:
مروّت آن است که خدا تو را آنجا که نهی فرموده، نبیند و آنجا که امر نموده، بیابد.

12. قال الامام علی – علیه السّلام – : جِماعُ
أَلْمُرُوَّهِ، أَنْ لا تَعْمَلَ فِیالسِّرِ ما تَسْتَحیْی مِنْهُ فِی الْعَلانِیَهَ.

«میزان
الحکمه، ج 9، ص 114»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: نهایت مروّت، آن است که در پنهان کاری
نکنی که آشکارا از انجام آن پروا داری.

13. قال الامام علی – علیه السّلام – : یُسْتَدَلُّ
عَلی مُرُوَّهِ الرَّجُلِ بِبَثِّالْمَعْرُوفِ وَ بَذْلِ الإحْسانِ وَ تَرْکِ الأِمْتِنانِ.

«میزان
الحکمه، ج 2، ص 114»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: چند چیز بر مروّت آدمی دلالت می کند:
تلاش در رواج کارهای خوب، نیکوکاری، منّت ننهادن.

14. قال الامام علی – علیه السّلام – : مِلاکُ
أَلْمُرُوَّهِ صِدْقُ اللِّسانِ وَ بَذْلُ الأِحسانِ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 259»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: ملاک مروّت، راستگویی و نیکوکاری است.

15. قال الامام الباقر – علیه السّلام –
: أَلْمُرُوَّهُ أَنْ لا تَطْمَعَ فَتَذِلَّ وَلا تَسْأَلَ فَتَقِلَّ، وَ لا تَبخَلَ فَتُشْتَمْ، وَ لا
تَجْهَلَ فَتُخْصَمْ.

«بحار
الانوار، ج 78، ص 172»

امام باقر – علیه السّلام – فرمود: مروّت آن است که طمع نکنی تا خوار و ذلیل
نشوی و از دیگران چیزی نخواهی تا کوچک نشوی و بخل نورزی تا ناسزا نشنوی و نادانی
نکنی تا برای خودت دشمن نتراشی.

16. قال الامام علی – علیه السّلام – : مِنْ
شَرایِطِ أَلْمُرُوَّهِ، أَلْتَنَزُّهُ عَنِ الْحَرامِ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 259»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: از شرایط (داشتن) مروّت، دوری از حرام
است.

17. قال الامام علی – علیه السّلام – : أَلْمُرُوئَهُ
اِجْتِنابُ الرَّجُلِ ما یَشینُهُ
وَ اکْتِسابُهُ ما یَزینُهُ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 258»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: مروّت عبارت است از پرهیز از آنچه که
آدمی را زشت می کند و به دست آوردن آنچه که آدمی را زینت می دهد.

18. قال الامام علی – علیه السّلام – : اِخْفاءُ
الْفاقَهِ وَ الأَمْراضِ مِنَ الْمُرُوئَهِ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 258»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: پنهان کردن فقر و نداری و بیماری ها از
مروّت است.

19. قال الامام علی – علیه السّلام – : أَلْمُرُوَّهُ
مُرُوَّتانِ: مُرُوَّه الْحَضَرِ وَ مُرُوَّهُ السَّفَرِ. فَأَمّا مُرُوَّهُ
الْحَضَرِ فَتِلاوَهُ الْقُرْآنِ وَ حُضُورُ الْمَساجِدِ وَ صُحْبَهُ أَهْلِ
الْخَیْرِ وَ النَّظَرُ فِی التفقُه وَ أَمّا مُرُوَّهُ السَّفَرِ فَبَذْلُ
الزّادِ … .

«بحار الانوار،
ج 78، ص 258»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: مروّت دو گونه است: مروّت در حضر و مروّت
در سفر. اما مروّت در حضر، تلاوت قرآن و حضور در مساجد و همراهی اهل خیر و دقت در
فقه و اما مروّت در سفر، بخشش از توشه سفر و شوخی کردن در غیر آنچه خدا را به خشم
می آورد و کاستن از اختلاف نظر با همسفرت و غیبت نکردن از همسفران هنگامی که از
آنان جدا شدی.

20. قال الامام علی – علیه السّلام – : أَلْمُرُوَّهُ
اِنْجازُ الْوَعْدِ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 258»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: مروّت، عمل کردن به وعده است.

21. قال الامام علی – علیه السّلام – : أَلْمُرُوَّهُ
اِجْتِنابُ الدَّنِیَّهِ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 258»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: مروّت، پرهیز از پستی است.

22. قال الامام علی – علیه السّلام – : لا
تَتِمُّ مرُوهُ الرَّجُلِ حَتّی یَتَفَقَّهَ فی دینِهِ وَ یَقْتَصِدَ فی
مَعیشَتِهِ وَ یَصْبِرَ عَلی النّائِبَهِ اِذا نَزَلَتْ به وَ یَسْتَعْذِبَ
مَرارَهَ اِخوانِهِ.

«بحار
الانوار، ج 75، ص 63»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: مروّت آدمی کامل نمی شود مگر هنگامی که:
1) در دین خود تفقه (و کوشش) کند، 2) در زندگی خود، میانه روی پیشه کند، 3 – اگر
مصیبتی بر وی وارد آمد، صبر کند، 4) و اگر برادرانش را در سختی ببیند، عذاب بکشد.

23. قال الامام علی – علیه السّلام – : ثَلاثٌ
هُنَّ أَلْمُرُؤَهُ: جُودٌ مَعَ قِلٍّهٍ وَ احْتِمالٌ مِنْ غَیْرِ مَذَلَّهٍ وَ
تَعَفّفُ عَنِ الْمَسْأَلَهِ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 259»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: سه چیز است که عین مروّت است: بخشش در
حال تنگدستی، تحمل و صبوری بدون آن که انسان زیر بار ذلت برود و خود داری از خواهش
و درخواست.

24. قال الامام علی – علیه السّلام – : نِظامُ
الْمُرُؤَهِ حُسْنُ الأُخُوَّهِ وَ نِظامُ الدّینِ حُسْنُ الْیَقینِ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 259»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: سامان بخشِ مروّت، انجام وظیفه برادری به
نحو نیکوست و اساس دین، یقین خوب داشتن است.

25. قال الامام علی – علیه السّلام – : مَنْ
لا مُرُوَّهَ لَهُ لا هِمَّهَ لَهُ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 259»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: آنکه مروّت ندارد، همت ندارد.

26. قال الامام علی – علیه السّلام – : بَخَسَ
مُرُوَّتهُ، مَنْ قَلَّ یَقینُهُ.

«میزان
الحکمه، ج 9، ص 117»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: کسی که یقینش کم باشد، مروّت او بی ارزش
است.

27. قال الامام علی – علیه السّلام – : لَمْ
یَتَّصِفْ بِالْمُرُوَّهِ مَنْ لَمْ یَرْعَ ذِمَّهَ أًَوْلِیائِهِ وَ ینصِفْ
أَعْدائَهُ.

«تصنیف
غرر الحکم، ص 259»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: کسی که حقوق دوستان خود را مراعات نکند،
و با دشمنان خود با انصاف رفتار نکند، مردانگی ندارد.

28. قال الامام علی – علیه السّلام – : لا
مُرُوَّهَ مَعَ شُحٍّ.

«میزان
الحکمه، ج 9، ص 117»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: مردانگی با بُخل جمع نمی شود.

29. قال الامام علی – علیه السّلام – : أَلْحِرْصُ
یُزْرِی بِالْمُرُوَهِ.

«میزان
الحکمه، ج 9، ص 117»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: حرص، مروت را معیوب می کند.

30. قال الامام الصّادِق – علیه السّلام
– : أَتَظُنُّونَ أَنَّ الفُتُوَّهَ بِالفِسقِ وَ الفُجُورِ إنَّمَا الفُتُوَّهُ
طَعامٌ مَوْضُوعٌ وَ نائِلٌ مَبذُولٌ وَ بِشرٌ (بِّرٌ) مَعرُوفٌ وَ أَذیً مَکفُوفٌ.

«سفینه
البحار، ج 2، ص 345»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: آیا گمان می کنید جوانمردی با فسق و
فجور حاصل می شود! جوانمردی تنها با سفره ای گسترده و عطایی بخشیده و خوشرویی (یا نیکی)
پسندیده و پرهیز از مردم آزاری حاصل می شود.

31. قالَ النبیّ – صلّی الله علیه و آله
– : تَجافُوا عَن عُقُوبّهِ ذَوِی المُرُوَّهِ، ما لَم تَکُنْ حَداً مِنْ حُدُودِ
اللهِ.

«نهج
الفصاحه، ص 379»

پیامبر اکرم – صلّی الله علیه و آله – فرمود: از عقوبت کردن جوانمردان
درگذرید، تا وقتی که کیفرشان حدی از حدود الهی نباشد!

32. قال الامام علی – علیه السّلام – : دَولَهُ
الکَریمِ تَظْهَرُ مَناقِبُهُ، دَولَهُ اللَّئیمِ تَکشِفُ مَساوِیَهُ وَ
مَعایِبَهُ.

«غرر
الحکم، ح 7828 و 7829»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: جوانمرد اگر به دولت برسد، مناقبش آشکار
گردد، و فرومایه اگر به دولت رسد، بدی ها و عیوبش آشکار گردد.

33. قال الامام علی – علیه السّلام – : ألکَریمُ
مَنْ صانَ عِرضَهُ بِمالِهِ وَ اللَّئیمُ مَن صانَ مالَهُ بِعِرْضِهِ.

«غرر
الحکم، ح 8449»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: جوانمرد با گذشت کسی است که مال را فدای
آبروی خود می کند و فرومایه آبروی خود را فدای مال کند.

34. قال الامام علی – علیه السّلام – : ألنَّصیحَهُ
مِن أخلاقِ الکِرامِ.

«غرر
الحکم، ح 4549»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: موعظه و نصیحت از اخلاق جوانمردان است.