پرسش :

امام زمان ـ علیه‌السلام ـ طبق روایات چند سال حکومت می‌کند؟ وقتی از دنیا می‌رود چه کسی بر بدن امام ـ علیه‌السلام ـ نماز می‌خواند؟

پاسخ :

مدت زمان حکومت امام زمان ـ علیه‌السلام ـ دقیقاً مشخص نمی‌باشد. روایت مربوط به این موضوع، مدت‌های متفاوتی برای حکومت حضرت ذکر نموده است؟ 7 سال،[1] 8، 9، 10سال،[2] 19سال،[3] 20 سال،[4] 40سال[5] و 309سال[6] (مقدار توقف اصحاب کهف در غار) ذکر شده است.
عدد 7 سال هم در منابع روائی اهل سنت بیشتر ذکر شده است[7] و هم در منابع شیعی بیشترین روایات را دارد منتهی در اکثر موارد هر سال آن را مساوی با 10 سال ذکر نموده است که می‌شود هفتاد سال (7=70).
برای توجیه و جمع میان این اختلاف اعداد، نظرات مختلفی ارائه شده است: صاحب کتاب «الشیعه و الرجعه» روایات هفت سال مساوی با 70 سال را بخاطر کثرت روایات آن ترجیح داده است.[8] و بعضی مثل سیدصدرالدین صدر زمان حکومت حضرت را در هفت سال منحصر نموده است و این را از ویژگی‌های حکومتی حضرت دانسته که در مدت اندک جهان را پر از عدل و داد می‌کند که از کس دیگری ساخته نمی‌باشد.[9] مرحوم علامه مجلسی، این روایات را برخی ناظر به آغاز شکل‌گیری قیام، برخی را مربوط به پیاده شدن اوائل حکومت حضرت دانسته است و برخی از روایات مثل 309 سال را مربوط به دوران نهائی حاکمیت و استقرار نظام حضرت حمل نموده است.[10] از جمله کسانی که این توجه و محمل را پذیرفته‌اند آیت‌الله مکارم در کتاب «مهدی انقلابی بزرگ» است.[11] به نظر می‌رسد؛ توجیه دوم که ما روایات را ناظر به مراحل آغاز و استقرار و ثبات نظام حکومتی حضرت بدانیم. نسبت به توجیه اول که مدت حکومت حضرت را حصر در 7 سال می‌کند و آن را به عنوان ویژگی حضرت می‌شمارد، ترجیح دارد زیرا سنت الهی بر این است که حتی‌الامکان جریان کار از راه‌های عادی به پیش رود نه از راه اعمال قدرت اعجاز و روایات مربوط به انقلاب عدل‌گستر حضرت نیز بیانگر این واقعیت است که پیروزی حضرت بر دشمنان و فتح جهان، با زحمات و دشواری‌های سختی همراه است و نیاز به افراد جان برکف دارد و خون‌های فراوانی در راه حضرت ریخته می‌شود.
بنابراین، طبیعت کار حضرت بقیه‌الله (عج) در پروژه استقرار عدالت جهانی به جای نظام‌های ظالمانه، اقتضا می‌کند که حضرت به عنوان مجری این طرح عظیم و بی‌همانند، مدت طولانی حضور داشته باشد تا بتواند، با روند طبیعی (مگر در موارد خاص) تحول همه جانبه و فراگیر را در جهان پر از ظلم، پدید آورد.
براساس تصریح قرآن، مأموریت و رسالت حضرت مهدی(عج) تحقق ارزش‌های الهی و قرآنی و تأسیس جامعه توحیدی به معنای کامل آن است بگونه‎ای که هیچگونه اثری از شرک در آن دوره مشاهده نشود «یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً»[12] آنچه مسلم است؛ این است که تأسیس چنین بنای عظیم، آن هم با آن عمق و گستردگی غیر قابل توصیف کاری است کارستان و حیرت‌آور که می‌باید آن ذخیره الهی، این کار بزرگ و بی‌سابقه را به اجرا در آورد.
بدیهی است که اجرای این برنامه عظیم ـ با توجه به روند طبیعی امور و عدم استفاده از قدرت اعجاز ـ (مگر در موارد ضرورت) نیاز به گذشت زمان دارد.
بنابراین، گرچه رشد افکار عمومی و فرهنگ‌ها در عصر انقلاب جهانی حضرت، تا حد زیادی زمینه را برای پذیرش، برنامه‌های حضرت، مساعد خواهد نمود، ولی با همه این احوال بلحاظ اینکه نظام‌های سلطه، نوعاً‌نظام ظالمانه می‌باشد، اجرای احکام الهی و تحقق عینی معارف قرآنی و ارزش‌های اسلامی، در چنین فرایندی، نیاز به زمان طولانی دارد و حضور امام را در مدت لازم می‌طلبد، اما اینکه دقیقاً چه مقدار حضرت حکومت می‌کند؟ مشخص نمی‌باشد که اینکه روایات این موضوع را دقیقاً معین ننموده است شاید بخاطر بعضی از حکمت‌ها و اسراری است که در این مسأله وجود دارد و فقط بعد از ظهور مشخص می‌شود.
و اما پاسخ قسمت اخیر سؤال:
یکی از اعتقادات شیعه این است که امام معصوم ـ علیه‌السلام ـ را جز امام معصوم دیگر غسل و نماز، نمی‌دهد و در روایات خاصه به این موضوع تصریح شده است جمله امام ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: «ان الامام لا یغسله الا للامام»[13] در خصوص انجام غسل و نماز بر بدن مطهر امام زمان ـ ارواحناه فداه ـ طبق روایات، امام حسین ـ علیه‌السلام ـ اولین کسی است که در حال حیات حضرت مهدی ـ علیه‌السلام ـ رجعت می‌کند و بعد از رحلت حضرت و با شهادت او، مراسم غسل و نماز بر بدن حضرت را بر عهده می‌گیرد.[14] در مورد رحلت و یا شهادت حضرت، روایات مختلف است ولی در هر دو نوع روایات، موضوع بازگشت امام حسین ـ علیه‌السلام ـ و انجام مراسم غسل و کفن و نماز بر حضرت، ذکر شده است.
در پایان جهت مطالعه بیشتر دو کتاب:
1. البیعه لله، فریده گل‌محمدی آرمان، چاپ دوم، دارالنشر اسلام، قم.
2. چشم‌اندازی به حکومت مهدی، نجم‌الدین طبسی، چاپ سوم، بوستان کتاب، قم.
را پیشنهاد می‌نمایم.
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ فرمود:
برای ما اهل‌بیت دولتی است که خداوند هر وقت اراده کند آن را می‌آورد. هر کس دوست دارد از یاران قائم ما باشد باید منتظر باشد.
(بحارالانوار، ج 52، ص 140)

[1] . بحارالانوار، ج 52، ص 291، مطبعه الاسلامیه، 1384 هـ ش.
[2] . الشیعه و الرجعه، ج 1، ص 224، محمدرضا طبسی، مطبعه الآداب النجف الاشرف، 1385 هـ ش.
[3] . الغیبه نعمانی، ص 332، تحقیق علی‌اکبر غفاری، مطبعه الصدوق، تهران، بی‌تا.
[4] . العمده، ابن الطریق. ص 439، تحقیق و نشر موسسه النشر الاسلامی، (جامعه مدرسین)، طبع اول، 1407 هـ قم.
[5] . عقد الدرر، ص 240، به نقل از جهان بعد از ظهور، محمد خادمی شیرازی، ص 174، چاپ دوم، مؤسسه الغدیر.
[6] . بحارالانوار، ج 52، ص 280.
[7] . سسن ابن ابی‌داوود، ج 4، ص 307، طبع اول، 1418 هـ ، 1997 م، دار ابن حزم، بیروت.
[8] . الشیعه و الرجعه، ج 1، ص 225.
[9] . المهدی، سیدصدرالدین صدر، ص 239، چاپ دوم، 1379، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم.
[10] . بحارالانوار، ج 52، ص 280.
[11] . مهدی انقلابی بزرگ، ص 314.
[12] . سوره نور، آیه 55.
[13] . اصول کافی، ج 1، ص 384 و بحارالانوار، ج 109، ص 103.
[14] . بحارالانوار، ج 53، ص 13 و ج 51، ص 56.