آیت الله نجم الدین مروجی طبسی، مدرس مرکز تخصصی مهدویت در برنامه “نشان صبح” به بررسی تحقیقی روایات نشانه های مهدویت می پردازد.

روایاتی که در ارتباط با سفیانی است سه دسته هستند. یک دسته اصل خروج سفیانی را مطرح می کند و هیچ نظری بر حتمیت و غیر حتمیت آن ندارد، دسته ای که اشاره به حتمیت دارد. این قیام و یک سری از روایات که خروج سفیانی را در ذیل علائمی نقل می کنند که آن علائم حتمیت ندارد.

در کافی دو روایت آمده که از این روایات حتمیت قیام سفیانی استفاده می شود. یک روایت به سند خودش از فضل کاتب از امام صادق(ع) نقل می کند. در خدمت امام بودیم که نامه ابومسلم خراسانی آمد، امام با تندی با نامه رسان برخورد کرد و فرمودند: برو بیرون نامه تو جواب ندارد. این نحوه برخورد با پیک برای ما حاضران منشا سوال شد که امام فورا فرمودند: چه چیزی به یکدیگر می گویید، خداوند به خاطر عجله مردم در کارها تعجیل نمی کند. کوه را از جا بکنی، خیلی آسان تر است از حکومتی که زمانش به پایان نرسیده و بخواهید به پایان ببرید.

عرض کردم قضیه قیام و تشکیل حکومت جهانی به رهبری امام معصوم جا افتاده و مسلم و جز فرهنگ است. علامت این حکومت چیست؟ به این معنی که بین من تو شما چه چیزی باید باشد که بفهمیم این همان علامت است. امام فرمودند: تکان نخور تا سفیانی خروج کند و آنگاه به دعوت ما لبیک بگویید. سه بار امام فرمودند اگر سفیانی خارج شد، دعوت ما را لبیک بگویید. سفیانی از علامات حتمیه است.

این روایت در کافی آمده جلد هشتم، مرحوم مجلسی در جلد 26 مرآت العقول این رویات را نقل کردند، باید توجه داشت که مرحوم مجلسی نقاد است و تعدادی از روایات کافی را مورد ایراد سندی قرار می دهد. ولی به این سند که می رسد، می گوید مشکلی ندارد.

مرحوم مجلسی در ادامه روایت می گوید: ظاهر این بود که این زیر گوشی که به همه می گفتند، نوعی اعتراض به امام بود. بعدش امام اشاره کردند به 7 نفر از حاکمان بنی عباس و فرمودند: هنوز امویان به طور کامل از بین نرفتند و حکومت بنی عباس نیز تازه شکل گرفته و 7 نفر را نام بردند و ادامه دادند: حکومت عباسیین مقدم است بر قیام امام زمان(ع). ما چطور قیام کنیم و مردم را دعوت به قیام کنیم؟ که هنوز حکومت قبلی منقرض شده و عباسیون هم هنوز به طور کامل سر کار نیامدند.

مرحوم مجلسی بر روی این نکته تاکید می کند. این قیام از محتوم هایی است که باید قبل از قیام جهانی اتفاق بیفتد و باید توجه داشت که بدا در اصل ظهور سفیانی نیست و اگر باشد، در خصوصیاتش است. درباره سفیانی بحث سندی مطرح نیست چون روایات متواتر است.

روایت بعدی را مرحوم کلینی نقل کردند. به این ترتیب که بعد از قیام ابومسلم نامه هایی از شیعیان خدمت امام صادق(ع) آمد که الان نوبت قیام است، هنوز عباسیون روی کار نیامده بودند، نامه مضمونش این بود که در این تحول و تحولات آینده نزدیک از آن شماست، پس قیام کنید. امام نامه هایی که خنیس آورده بود، زمین زد و فرمود: وای بر شما و وای بر من. چرا اینقدر تند روی می کنید، من رهبر و امام شما نیستم، سفیانی باید به دست امام زمان(ع) کشته شود. هنوز سفیانی نیامده، بعد از حکومت عباسیون می آید، چرا اینقدر عجله می کنند.

علامه مجلسی می فرماید: از نظر سند این روایت مشکل دارد و مفردات روایت را بیان می کنند و شرح می دهند که پیروان ابومسلم خراسانی لباس سیاه می پوشیدند، امام می فرمایند: من امام اینها نیستم، هنوز امویون سر کار بودند، داشتند از بین می رفتند. اوضاع حکومت ننگین امویون خیلی درهم بود، بساط حکومت امویون هنوز جمع نشده بود، در چنین وضعیتی بعضی ها از امام می خواستند رهبری کنند. چرا فرمودند من امام شما نیستم؟ چون باید از امام تبعیت کامل کنید. حالا که عجله می کنید، من امام شما نیستم. به همین خاطر شما اقتدا نکردید و جز شیعه نیستید.

مرحوم مجلسی می فرماید: از اخبار زیاد استفاده می شود که امام زمان(ع) قاتل سفیانی است یا اینکه منظور فرمایش امام این است که از علامات حکومت قبل از اینکه دولت تشکیل شود، این است که سفیانی کشته می شود. در حالی که سفیانی هنوز خروج نکرده که کشته شود. به ما گفتند که علامت حکومت جهانی امام کشته شدن سفیانی است.

این دو روایت که در کافی نقل شده است، در غیبت نعمانی مرحوم مجلسی نیز اشاره شده است، روایات کثیره ای در این مورد داریم. ازجمله روایات که دلالت بر حتمیه بودن این قیام دارند، امام باقر(ع) ذیل آیه 2 سوره شریفه انعام فرمودند: ما دو اجل داریم اجل محتوم و حتمی و اجل معلق، اجل محتوم اجلی است که اراده نافذه خدا به اجرای آن تعلق گرفته است.

برخی معتقدند حالا که محتوم یعنی قطعی امیدواریم که سفیانی از اجل محتوم نباشد و از اجل معلق باشد. سفیانی می خواهد بیاید یا نیاید، ما منتظر آن نباشیم فقط امام ظهور کند. نه اینطور نیست. سفیانی از علامات محتوم است و اراده خداوند بر این است که باید سفیانی بیاید.